Müzeler iklim krizine karşı

Museums For Future (MFF) Türkiye ve Panorama 1326 Bursa Fetih Müzesi Koordinatörü Emek Yılmaz, dünya genelinde iklim krizine karşı birçok alanda çalışma yapıldığını hatırlatarak, müzelerin de bu mücadelede yer aldığını kaydetti.
Uluslararası bir kuruluşun Türkiye ayağının kurulmasında etkin rol aldığını belirten Yılmaz, görüşmeler neticesinde 2021 yılı ekim ayında bu yapının kuruluşunu gerçekleştirdiklerini açıkladı. Bünyelerine bireysel katılımların başladığını ifade eden Yılmaz, bu yıl nisan ayında Türkiye genelinde aktif 12 üyeye ulaştıklarını ekledi. Çanakkale, Ankara, İzmir, Bursa gibi farklı kentlerden bakanlık bünyesinden ve müzecilik üzerine çalışan profesyonellerin bünyelerine katıldığını açıklayan Yılmaz, Müzecilik Meslek Kuruluşu Derneği’nin de çalışmalarına önemli katkılarının yaptığını ekledi.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Kişilerin iklim değişikliği ile müzeler arasında ilişki kurmakta zorlandığını ifade eden Yılmaz, aşırı sıcak, yağmur, soğuk, fırtına ve sel gibi birçok meteorolojik olayın müzeleri de etkilediğini belirterek, “Bunlar tarihi eserleri yapısal anlamda etkiliyor. Turizmi de etkileyebilecek bir konu. Mesela Efes, Nevşehir, Aktopraklık açık alanlarda... Aşırı sıcakta kimse gezmek istemeyecek. Gezecek insanlara uygun ortamları gölgelendirmiş şekilde yönetenlerin hazırlaması gerekiyor. Aşırı sıcak; aşınma, büzüşme, genleşme gibi etkiler gösterebilir. Binaların yapısında bitkileşmeye neden olabilir. Taş, ahşap ve beton yapılar ayrı tepki verir. İçerideki eserlerin koleksiyonların da etkilenmesine neden olabilir” diye konuştu.

ISI VE NEM SEVİYESİ

Binaların içlerindeki sıcaklık oranını belli bir seviyede tutmanın önemli olduğunu vurgulayan Yılmaz, bağıl nem oranı değiştikçe sergilenen ürünlerin zarar gördüğünü kaydetti. Bunu örnekle açıklayan Yılmaz, “Diyelim ki tekstil ürünü sergiliyorsunuz. Yıl içinde büzüşebilir. Farklı tepkimelere neden olur. Bu nedenle bağıl nem oranını sabit tutmamız gerekiyor. Bunun için 21-23 derece arası olması lazım. Nem oranının da koleksiyon özelliklerine göre yüzde 45-55 arasında olması gerekiyor. Dolayısıyla bunların takip edilmesi lazım. Bir resim sergiliyorsunuz, boyasının korunması, gelecek nesillere aktarılması için bu tür koruma yöntemlerine dikkatle uymak gerekiyor” dedi.

ŞİMDİKİ VE GELECEK NESİLLERE ODAKLANDIK

MFF olarak bir deklarasyonlarının olduğunu açıklayan Yılmaz, bunlara web sitelerinden herkesin ulaşabileceğini söyledi. Paris İklim Anlaşması’nda yer alan 1,5 derecelik ısı hedefini tutturmaya yönelik çalıştıklarını anlatan Yılmaz, “Bunun için müze profesyonelleri olarak bir araya gelip dayanışmayı sürdürmek istiyoruz. Hem şimdiki nesilleri, hem gelecek nesilleri odağımızda tutuyoruz” diye konuştu.

MESLEKİ SORUMLULUK

Dünyadaki küresel iklim grevi günlerinde ‘İklim aktivistleri ile hareket edelim’ dediklerini söyleyen Yılmaz, “Bu ekip özellikle gençlerden oluşuyor. Müzeler 7’den 70’e farklı demografik yapılardan insanların bir arada bulunduğu yerler ve gençlerin kendi kaygılarını aktarmalarına destek olan yerler. Bu anlamda bir sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz. Aynı zamanda mesleki bir sorumluluk bu” dedi.

BİNALARDA DÖNÜŞÜM VE YENİLENEBİLİR ENERJİ

BİNALARDAKİ dönüşümden de bahseden Yılmaz, izolasyon ve iklimlendirme çalışmalarının yapılması ve maddi kaynağın önemini vurguladı. Bu alanda bütçenin uygun şekilde planlamasının çok önemli olduğunu ifade eden Yılmaz, “Yenilenebilir enerjiye yönelik yapılacak çalışmalar da çok önemli” diye konuştu.

ÇEVRE DOSTU BİR MÜZE

Panorama 1326 Müzesi’nin bu anlamda stratejik düşünüldüğünü hatırlatan Yılmaz, “Osmangazi Belediyesi, bu anlamda önemli bir adım atmış. Bunun yanı sıra gri su uygulaması var. Suyu burada tekrar kullanıyoruz. Bütün malzemeler çevreden elde edilmiş. Karbon ayak izini düşük tutmak için çoğu malzeme buradan; ancak çevre illerden de getirilmiş, çevre dostu bir müze. Bu anlamda kendimi şanslı buluyorum” şeklinde konuştu.

KENDİ MATARINIZI GETİRİN

Müzelerdeki işletmelerin yapısının da burada öne çıktığının altını çizen Yılmaz, “Mesela hediyelik eşyada plastik ambalaj kullanılmaması lazım. Kafeteryalarda kağıt bardak kullanımına son vermeliyiz. Çok kişi geliyorsa, kendi su mataralarını yanlarında getirmelerini öneriyoruz” dedi.

HALKLA İLETİŞİM ÖNEMLİ

Müzelerin yapabileceği bir başka konunun halkla iletişim olduğunu vurgulayan Yılmaz, müzelerin geçmişten gelen birçok tarihi olayı aktarırken, insan hikayeleri ile birleştirip koleksiyonları anlattıklarını söyledi. Bu konuda da iklim değişimine yönelik çalışmalar yapılabileceğine işaret eden Yılmaz, “Sergilemeler yapılabilir. Çocuk meclisleri düzenlenebilir. Bu konuda büyükleri bir araya getirip, çocukların kaygılarını paylaşmasına yönelik çalışma yapılabilir. Çocukların bu konuda farkındalığını artırıcı çalışmalar yapılabilir. Büyüklere yönelik atölyeler, eğitim çalışmaları düzenlenebilir” diye konuştu.

TOPLU TAŞIMA TERCİH EDİLMELİ

Müzelere giderken toplu taşımanın tercih edilebileceğini ifade eden Yılmaz, grupların otobüslerle geldiklerini anımsattı. Müzelere gelenlerin genel olarak araç kullanımından biraz daha uzaklaşılabileceğini yineleyen Yılmaz, “Tabi burada toplu taşımaların kaliteli olması konusunda yerel yönetimlere çok büyük görevler düşüyor” dedi.

2040 HEDEFİ SIFIR KARBON

Müzelerin iletişim içinde olduğu kurumların çok güçlü olduklarını hatırlatan Yılmaz, yerel yönetimler, okullar, diğer kültür ve sanat kurumları ile çalıştıklarını kaydetti. Karar vericiler ve bakanlıklarla çok güzel çalışmalar yapıldığını da ifade eden Yılmaz, “O yüzden bu kanalları da doğru kullanmalıyız. Hedefimiz 2040 yılına kadar müzelerdeki karbon salınımının sıfır olması” diye konuştu.

GÖNÜLLÜLÜK TEMELLİ BİR ÇALIŞMA

Platformun büyümesi ve gelişmesi için katılımlara açık olduklarını söyleyen Yılmaz, “Bize direkt web sitesi üzerinden veya sosyal medya hesaplarımızdan ulaşabilirler. Bu alanda çalışan arkeologlar, sanat tarihçileri olmasına gerek yok. Bu alana dair, geleceğe yönelik kültür mirasının devam etmesini istiyorlarsa somut olmayan mirasımızın devam etmesini isteyenler, kültür varlıklarının devam etmesini isteyenler de katılabilirler. Çünkü bu gönüllülük temelli bir çalışma. İklim krizi her alanı etkiliyor. Her geçen gün yangın, seli daha fazla görüyoruz. Bu anlamda katılımlar çok değerli” şeklinde konuştu.

BAŞARILARINI PAYLAŞABİLİRLER

Müzelerin yapabileceklerine dair önerilerinin bulunduğunu ekleyen Yılmaz, “Ya da kendileri adım atıyordur. Başarılarını bizlerle paylaşmaları çok güzel olur. Kendi dönüşüm hikayeleri ile başka müzelere ilham kaynağı olabilirler. Onları da paylaşmak istiyoruz. Bu anlamda katılım davetini tekrar yapmak isterim” diye konuştu.

SAHİP ÇIKALIM

“Gelin hep birlikte tarihimize sahip çıkalım” diyen Yılmaz, “Bu hem insanlığın, hem Türkiye’nin geçmişi. Bunu korumamız ve geleceğe aktarmamız gerekiyor. Bu konuda duyarlılık artıyor. Burada müzelerinde yer alması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.