Eski normale geri dönmeyelim

Ahmet Bey sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

1972 yılında Çankırı’nın, Çerkeş ilçesinde doğdum. 1984 yılında Çerkeş Namık Kemal İlkokulundan, 1990 yılında ise Bursa Erkek Lisesinden mezun oldum. Aynı yıl Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesini kazandım ve 30 Temmuz1996’da mezun oldum. 1997 yılı içinde 1 ay süre ile Bursa Yıldırım Belediyesi, Millet mahallesi sağlık ocağında pratisyen hekim olarak çalıştıktan sonra, uzmanlık sınavını kazanarak, 2 Haziran 1997 yılında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalında uzmanlık eğitimine başladım. 23 Mart 2002 yılında Göğüs Hastalıkları uzmanı oldum. Göğüs hastalıkları uzmanı olarak İsveç Lund Üniversitesinde ‘Uykuda solunum bozuklukları ve evde mekanik ventilasyon’ konularında çalıştım. Askerlik görevini 2004 yılında 12 ay süre Ağrı asker Hastanesinde yaptım. 2009 yılında girdiğim doçentlik sınavında başarılı olarak doçent oldum. 2010 yılında Türk Toraks Derneği ‘Genç Araştırmacı’ ödülünü kazandım. 2014’te de profesör ünvanını aldım. Alanında ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış 100’ün üzerinde makalesi, kongre bildirileri, kongre konuşmaları, kitap bölüm yazıları ve editörlüğünü yaptığım bir kitabım bulunmaktadır. Halen Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalında Profesör olarak görevine devam etmekteyim. Evli ve 2 çocuk babası olup, İngilizce bilmekteyim..

Pandemi nedir?
Pandemi,(küresel salgın) dünyada çok sayıda ülkede veya kıtada , çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel isimdir.

COVID-19 nedir?
Koronavirüs, hayvanlarda veya insanlarda hastalığa neden olabilecek geniş bir virüs ailesidir. İnsanlarda soğuk algınlığından ,Ortadoğu solunum sendromu(MERS),ve şiddetli akut solunum sendromu(SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara kadar solunum yolu enfeksiyonlarına neden oldukları bilinmektedir. Yeni koronavirüs hastalığına SAR-CoV-2 virüsü neden olur.

Koronavirüs enfeksiyonu kişiye nasıl bulaşır?
Hasta ya da taşıyıcı bireylerin öksürmeleri, aksırmaları, hızlı solumaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır . Hastalardan saçılan damlacıklarla kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan, yüz, göz ,burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs alınabilir. Kirli ellerle yüz, göz, burun ya da ağıza temas etmek risklidir.

Çevresel temizlik ve atık yönetimi nasıl olmalıdır?
Yer ve yüzeylerin temizliğinde; nemli silme- paspaslama yöntemi tercih edilmelidir. Toz çıkaran fırça, süpürge ile süpürme işlemlerinden kaçınılmalıdır veya yüksek basınçlı su ve kimyasal püskürtme aerasol oluşumuna neden olduğu için bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.

60-90 DERECEDE YIKANMALIDIR

Eller ile sık dokunulan yüzeyler; su ve deterjan ile temizlik yapıldıktan sonra onda biroranında sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmelidir. Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılmalı ve her kullanım sonrası uygun şekilde temizlenmelidir. Yıkanabilen, tekrar kullanılabilen temizlik malzemeleri 60-90 derecede yıkanmalıdır. Paspas başlıkları su içinde bekletilmemelidir.
Yerlerin, yolların, caddelerin, sokakların ve açık havanın dezenfeksiyonunun hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını engellemede rolü yoktur. Bu nedenle el deymeyen bu tür alanların dezenfeksiyonu gerekli değildir. Bu alanların su ve deterjenla temizliği yeterlidir.
Deterjanların fazla kullanımı uygulayıcı ve çevre için toksik olduğundan gereksiz kullanımdan kaçınılmalıdır.
Dezenfektanlar ile deterjanlar karıştırılmamalıdır. Güneş görmeyen serin yerlerde saklanmalıdır. Halka açık lavabo ve tuvaletlerin temizliği sık yapılmalıdır ve kontrolleri kayıt altına alınmalıdır. Bu alanlarda temizlik sonrası onda bir oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile dezenfeksiyon sağlanmalıdır. Halı, koltuk gibi yüzeylerin su ve deterjanla silinmesi veya toz kaldırmayan özelliğe sahip sıcak buhar ile sterilize edilmesi uygundur.
EN AZ YARIM SAAT HAVALANDIRILMALI

Elektronik aletlerin temizliğinde ( dokunmatik ekranlar, klavyeler, bilgisayar ekranları, tabletler) önce nemli bezle silinerek temizlenmeli ve dezenfeksiyon için en az %70 alkol içeren dezenfektanların yüzeyde en az 1dk kalması sağlanmalıdır.
Toplu taşıma araçları günde en az 8 saatte 1 ve gün sonunda temizlenmeli, temizlik su ve deterjanla yapılmalıdır. Ellerin sık dokunduğu yüzeyler 10 da 1 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir. Dezenfeksiyon yolcu olmadığı zamanlarda yapılmalı ve en az yarım saat havalandırılmalıdır.
Atık yönetimi: Covid-19 a karşı olan müdahalede tıbbi atıklar, evsel atıklar ve diğer tehlikeli atıkların yönetimi sağlık ve çevre üzerindeki olası ikincil etkilerinin en aza indirgemek için acil ve temel kamu hizmetidir. Böyle bir salgın sırasında, maskeler, eldivenler, diğer koruyucu ekipmanları içeren artmış miktarda kontamine olmuş atık ve kontamine olmayan maddelerle birlikte pek çok türde ek tıbbi ve tehlikeli atık ortaya çıkar. Bu tür atıklar güvenli bir şekilde işlenmeli ve imha edilmelidir.
Evsel atıkların da güvenli yönetimi önemlidir; kontamine maskeler, eldivenler, kullanılmış veya süresi dolmuş ilaçlar ve diğer atıklar gibi tıbbi atıklar evsel atıklarla kolayca karışabilir, ancak tüm bunlar tehlikeli atık gibi işlem görmeli ve ayrı atılmalıdır ve diğer evsel atıklardan ayrı olarak depolanmalı ve uzman belediye veya atık yönetimi operatörleri tarafından toplanmalıdır.

COVID-19 Enfeksiyonundan korunma yöntemleri nelerdir?

· Ellerinizi su ve sabunla sık yıkayın, su ve sabuna ulaşamıyorsanız alkol bazlı el dezenfektanları kullanın.
· Kişilerle aranızda güvenli mesafeyi koruyun.
· Ev dışında maske takın.
· Gözlerinize, burnunuza, ağzınıza dokunmayın.
· Öksürürken, hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı bir mendil ya da yoksa dirseğinizin iç yüzü ile kapatın.
· Kendinizi iyi hissetmiyorsanız evde kalın.
· Ateş, öksürük, solunum yetmezliği şikayetleriniz varsa tıbbi yardım alın.
· Sağlık tesislerine gereksiz gitmemek sağlık sisteminin daha etkin çalışmasını sağlar, sizi ve çevrenizi korur.

Ülkemizde yeni koronavirüs hastalık riski hala var mı?
Ülkemizde sağlık sisteminin ve devlet kurumlarının iş birliği içinde çalışması sayesinde hastalık büyük ölçüde kontrol altına alınmış durumda, fakat kişisel tedbirlerimizi gevşetirsek, sosyal mesafemizi korumazsak, maske takmazsak, çok kalabalık ortamlarda bulunursak ikinci ve üçüncü dalga şeklinde enfeksiyonun tekrar arttığını görmemiz kaçınılmazdır.

GEREKLİ DEĞİLSE EVDEN ÇIKMAMALIYIZ

Yeni koronavirüs kimleri daha çok etkiler?

Elde edilen veriler doğrultusunda ; ileri yaş ve eşlik eden hastalığı ( astım, diyabet, kalp hastalığı vs) olanlarda hastalığın ağır seyretme riski daha yüksektir.

Maske takmak koronavirüs enfeksiyonundan korur mu?
Maske kullanmak yetmez, maskeyi doğru kullanmak hem kendimizi hem çevremizi korur.

Hastalığa yakalanmamak için önlemler nelerdir?
Ellerimizi sık yıkamalıyız, yüze, göze, ağıza, buruna dokunmaktan kaçınmalıyız. Öksürürken mendil ya da dirsek içi ile ağzımızı , burnumuzu kapatmalıyız. Sosyal mesafeye çok dikkat etmeliyiz. Gerekli değilse evden çıkmamalıyız. Bulunduğumuz ortamları sık sık havalandırmalıyız. Sağlıklı beslenerek, düzenli uyuyarak, düzenli egzersiz yaparak bağışıklığımızı güçlendirmeliyiz.

Hasta ziyaretleri nasıl olmalıdır?
Hasta ziyareti yasaklanmalıdır. Sadece hastanın bakımından sorumlu olan ve girişi gerekli olan personelin odaya girmesine izin verilmelidir. Refakatçi gerekli ise tek kişi olmalıdır ve tüm bu kişilerin koruyucu ekipman kullanması gerekir.

Hastalara yemek servisinde nelere dikkat edilmelidir?
Hasta odasına giren ancak hastaya temas etmeyecek olan yemek servis personelinin odaya girmeden önce tıbbi maske ve eldiven giymesi gereklidir.
KONTROLLÜ SOSYAL HAYATIN ÖNEMİ

Kontrollü normalleşme sürecini nasıl değerlendirmeliyiz?
Bu süreçte eski yaşantımıza dönmeyi düşünmemeliyiz. Sosyal izolasyonumuza dikkat etmeliyiz. On kişiden daha fazla kişinin olduğu topluluklarda bulunmamalıyız. Ev dışında maskemizi takmalı, kişisel hijyenimize dikkat etmeliyiz. Çevre bilincine daha çok sahip çıkmalıyız, çevremizi, doğayı, hayvanları korumalı ve onların da yaşam hakkına saygı göstermeliyiz.

Okulların temizliği ne şekilde yapılmalıdır?
Okullar çok sayıda öğrenci ve öğretmenin bir arada bulunduğu kurumlar olduğu için buraların temizliği özelikle çok önemlidir. Okulda ve sınıflarda öğrencilerin dokunduğu yüzeylerin su ve deterjanla temizlenmesi ve 10 da 1 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmesi gerekir. Tuvalet ve lavaboların su ve deterjanla temizlendikten sonra dezenfekte edilmeli ve bu işlem belli periodlarda tekrarlamalıdır.