Canlanma ve dönüşüm ekonomiyi kurtarır
Güncelleme Tarihi:
Prof. Dr. Mehmet Yüce, ekonomide koronavirüs etkisinin azaltılmasıyla ilgili öneriler sundu, bireylere ve işletmelere de tavsiyelerde bulundu. Yüce önerilerini “Ekonomiyi canlandırmak için vergi indirimleri gündeme alınmalı. Her sektör için kriz yönetimi ve bilim kurulu oluşturulmalı. Kredi borçları ertelenmeli. Ekonomik dönüşüm programı başlatılmalı” diye sıraladı.
Koronavirüs vakalarının artmasının devletleri ekonomik tedbirler ve destek paketleri oluşturmaya zorladığını belirten Yüce, bu kapsamda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ adlı paketi açıkladığını hatırlattı. Covid-19 salgınının etkilerini azaltmak için toplamda 100 milyar liralık bir kaynağın devreye sokulduğunu anımsatan Yüce, buna eklemeler de yapıldığını belirtti.
İŞLETMELERİN SABİT MALİYET YÜKÜ HAFİFLETİLMELİ
Ekonomide bir takım önlemler alınması gerektiğini ifade eden Yüce, acil olarak başvurulacak tedbirleri şöyle sıraladı:
“Covid-19 salgını nedeniyle gerek iç piyasada ve gerekse uluslararası piyasalarda yaşanan daralmaların doğal sonucu olarak ülkemizde de ekonomide daralma yaşanmaktadır. Bu daralma sonucu firmalar kısmen ya da tamamen üretimlerini durdurmuştur. Ancak bu işletmelerin sabit maliyetleri devam etmektedir. Nakit dengesi iyi olmayan işletmeler söz konusu sabit maliyetleri karşılamada ciddi zorluklar yaşamaktadırlar. Bu nedenle işletmelerin sabit maliyetlerini ilişkin ödemeleri ya azaltılmalı ya da ertelenmelidir. Mesela firmaların kiraları, elektrik, su giderleri gibi genel giderlerini ertelenmeli ya da bu giderlere kamu katkısı sağlanmalıdır. Özetle koronavirüsü tedbirleri kapsamında faaliyetine ara verilmesi istenen işletmelerin kira, elektrik, su, ücret gibi destekler gündeme alınmalıdır.”
KAMU MALİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ İNDİRMELİ
Ekonomik İstikrar Kalkanı çerçevesinde perakende, AVM, demir-çelik, otomotiv, lojistik-ulaşım, sinema-tiyatro, konaklama, yiyecek-içecek, tekstil-konfeksiyon ve etkinlik-organizasyon sektörleri için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerinin 6’şar ay ertelendiğini söyleyen Yüce, bu uygulamanın oldukça faydalı ve olumlu bir tedbir olmasına rağmen iş aleminin ihtiyacını karşılamadığını dile getirdi. Yüce, bu nedenle söz konusu ertelemeler ile birlikte bu yükümlülüklerde belli oranda indirime gidilmesinin; çalışmaya ara verilmesine rağmen işçi çıkarmayan firmalar için makul bir süre SGK Primi ve Gelir Vergisi Stopajı alınmamasının istihdam piyasasına olumlu katkı sağlayacağını belirtti.
VERGİ İNDİRİMLERİ GÜNDEME ALINMALI
Küresel ekonominin Covid-19’dan bağımsız olarak ABD merkezli yeni bir resesyona gireceği tahminlerinin uzun süredir yapıldığını ifade eden Yüce, “Zaten bir ekonomik daralma beklenmekteydi. Koronavirüsü bu süreci daha da hızlandırdı. Ekonominin daralma dönemlerinde genişletici maliye politikaları önerilmektedir. Yani vergi yükü düşürmek ve kamu harcamaları artırmak şeklinde. Dolayısıyla vergi indirimleri gündeme alınması bu kapsamda önemli bir araç olacaktır” dedi.
HER SEKTÖRE KRİZ YÖNETİMİ VE BİLİM KURULU
İçinde bulunduğumuz dönemi ‘Daha önce yaşanmayan ve ne olacağı da belli olmayan flu bir durum’ olarak nitelendiren Yüce, bu nedenle yaşanacak tahribatın önüne geçilmesi ya da tahribat etkisinin minimalize edilmesi için sektörel ve bölgesel bazda kriz yönetimi teşkil edilmesinin ve bilim kurullarının oluşturulmasının önemine değindi. Bu kapsamda hazırlanacak raporlar ya da oluşturulacak önerilerin yetkili makamlara iletilerek, alınması gereken tedbirlere ışık tutulmasının altını çizen Yüce, ayrıca oluşturulacak heyetlerle firmaların kriz yönetimi konusunda bilgilendirilmesinin gerekliliğini vurguladı.
KİŞİ VE İŞLETMELERİN KREDİ BORÇLARI ERTELENMELİ
Kriz dönemlerinde serbest piyasanın kendi başına çalışabilme kabiliyetini yitirdiğini ifade eden Yüce, “Bu nedenle ekonomi, fiyat mekanizması, talep-arz dengesi yoluyla doğal yoldan kendiliğinde sağlıklı bir şekilde çalışmaz durumdadır. Dolayısıyla daralan toplam talebin bir derece iteklenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda ödeme sürelerinde yapılacak gevşeme faydalı olacaktır. Başta esnaf ve sanatkar olmak üzere kişi ve işletmelerin kredi borçları ertelenmelidir. Özellikle kişilerin evlerinde çıkmamaları konusunda gösterilen hassasiyetle birlikte işsiz kalmış, gündelik işe giden ya da kısa çalışma ödeneği alan (sınırlı miktarda ödeme almakta) kişilerin başta kredi kartı borçları olmak üzere tüm kredilerinin ertelenmesi sağlanmalıdır. Bu bir taraftan harcama gücünden mahrum bırakılmayan kişilerce yapılacak harcama dolayısıyla oluşturacağı talep ekonomik canlanmaya neden olacak, diğer taraftan da sosyal barışa katkı sağlayacaktır. Ayrıca düşük gelirlilere nakit desteği konusu gündeme alınmalıdır” dedi.
EKONOMİK DÖNÜŞÜM PROGRAMI BAŞLATILMALI
Bu krizin de biteceğini belirten Yüce, yaşanan bu kırılmayla dijital ekonomik düzene geçileceğini söyledi. Bu geçişin yumuşak ya da sert olabileceğine değinen Yüce, “O nedenle ülke olarak yeni düzende yerimizi almamız gerekecektir. Eğer bu süreçte yeterli donanım ve hızla hareket etmezsek yaratılacak pastada payımızı alamayacağız. O nedenle ekonomik dönüşüm programı başlatılmalı ve bu konuda hızlı ancak alt yapısı sağlam hamleler gerçekleştirilmelidir. Özelikle katma değeri yüksek ürünlere yönelmemiz gerekmektedir. Her kriz beraberinde bir fırsat getirmektedir” diye konuştu.