Erdek’te mübadele anması: Denize karanfiller bırakıldı

Basri Tuncay ERTAN/ERDEK (Balıkesir), (DHA) - MÜBADELENİN 95. yıldönümünde Erdek’te düzenlenen anma töreninde konuşan Erdek Girit ve Rumeli Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Hüseyin Sunay, “Atalarımız doğup büyüdükleri toprakları zorunlu olarak terk etti, onların çoğu doğdukları topraklarda ölemedi” dedi.

Girit ve Rumeli Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği’nin Erdek’te gerçekleştirdiği anma programı Helin Otel’de verilen kahvaltıyla başladı. Burada konuşan Erdek Girit ve Rumeli Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Hüseyin Sunay,  “Mübadele zorunlu göçtür. Göç, sadece göç edeni değil, kazananı da sürükler” dedi. Sunay şunları söyledi:

“Bir yazarımız kitabında , mübadil olmanın suskunluğunu ‘İnsanın doğduğu toprak ile gömüleceği toprak aynı toprak olmayacaksa ne kalır ki geriye ölürken yaşamdan’ diye anlatıyordu. 30 Ocak 1923’te Lozan’da Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan mübadele tarihin ilk zorunlu göçünün yaşanmasına neden oldu. Atalarımız, kendilerine ‘Gitmek istiyor musun?’ diye sorulmadan doğup büyüdükleri toprakları zorunlu olarak terk ettiler, geride bir vatan bırakarak... Onların çoğu doğdukları vatanlarının topraklarında ölemediler. Ama can, ama toprak olsun, geride kalanlardı onların akıllarından çıkartmadıkları. Atalarımız ada vatan Girit’ten, memleket Karacaova’dan, Vodina’dan, Selanik’ten, Drama’dan, Kavala’dan zorunlu olarak ayrılıp çok güç koşullarda süren yolculuklardan sonra yeni vatan Erdek’e geldiklerinde, kendilerini, kurulalı henüz bir yıl olmuş genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kollarına bıraktılar. Genç cumhuriyetimiz bizi kolladı, gözetti, biz de var gücümüzle onun yanında olduk. Mübadillerin öncü ve önder örgütü olan Lozan Mübadilleri Vakfı ile federasyonuna da bize destekleri nedeniyle teşekkür ederiz. Ancak şükranlarımızın en büyüğü elbette ki Gazi Mustafa Kemal Atatürk’edir.”

Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Ali Korkut’un da katıldığı toplantıda daha sonra Atilla Altaş, Girit’in tarihini anlatıp eski yıllarda Girit yaşamını gerçek görüntüleriyle anlattı. Mübadele kitapları yazarı gazeteci İskender Özsoy da konuşmasında, “Mübadele bir dramdır. Türkiye’de yaşayan Ortodoks Rumlar ve Yunanistan’da yaşayan Türkler zorunlu olarak yer değiştirmişlerdir. Yunanistan’da yaşayan Türkler, yakınlarının mezarlarında son bir fatiha bile okuyamadan, yanan kandillerini bile söndüremeden topraklarından ayrılmak zorunda kalmışlardır” diye konuştu. Mübadele üzerine kitapları bulunan Gülcan Erdem de “Mübadeleyle göç etmek zorunda kalanlar, çok gözyaşı döktüler. Eziyet gördüler. Göçü bırakın, kaçacak yer aradılar. Geldikleri yeni yerlerinde de evlatlarını düşünerek var olma savaşı verdiler” diye konuştu. Daha sonra her iki yazar da kitaplarını imzaladı. Ardından, Erdek’te yaşayan 1. kuşak mübadil, 97 yaşındaki Mehmet Özalp’e plâket verildi. Derneğe gelir olmak üzere açık artırmaya çıkarılan işlemeli tepsiyi, 250 liraya Şemsettin Ateş aldı. Mübadiller, daha sonra mübadele göçü topaklarından kopan ve savaşlarda yaşamlarını yitiren atalarının anısına denize karanfiller bıraktılar.

FOTOĞRAFLI