YÜZDE 25 SINIRINA GEREK VAR MI
Güncelleme Tarihi:
Anayasa’ya baktığımızda mülkiyet hakkı madde 35’te düzenlenmektedir. “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.”
Geçen sene uygulamaya konan kira artışında yüzde 25 tavan uygulamasının 2023’te uzatılması kesinleşiyor. Bir yıl önce dava yükü yüzde 20-30 civarındayken şu an bu yük yüzde 50-60 civarına çıkmış durumda... Yani her iki davadan birisi kiracı mal sahibi davası.
Yüzde 25 tavan uygulaması neden uygulanamıyor?
Esasında ekonomik verileri baz alan Kanun’daki kriterin altında ya da üstünde bir tavan koymak serbest piyasaya müdahale sayılabileceği gibi dengeyi de bir taraf aleyhine bozabilecek niteliktedir.
Oysa mevcut kanun ve yönetmelikler ev sahibini ve kiracıları korumaktadır. Yasada yapılacak olan küçük rötuşlar tarafları rahatlatacaktır. Bu yazımı hem ev sahipleri, hem de kiracılarımızın dikkatlice okumalarını tavsiye ediyorum.
Yüzde 25 tavan uygulamasının uzatılmasının düşünülmesi mülkiyetin kullanım hakkına müdahaledir. Bir de düzenleme ile eski kiracıları koruma altına alınırken bir mülkü ilk defa kiralayacak kişiler için de emsal niteliğinde bir karar alınmıştır.
Öncelikle yüzde 25 tavan uygulamasının uzatılmasının gereği yoktu. Kanunda yer alan TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre artış kuralı devam etmelidir. Şu an için TÜFE yüzde 51 iken, temmuz ayında bunun daha da aşağı çekileceğine inanıyorum.
DENGELERİ BOZMADAN
Bir mülkü ilk defa kiralayacak kişiler içinde Konya Cumhuriyet Başsavcılığı bir ilke imza attı. Konya’da deprem bölgesinden ailelerin göç etmesi üzerine ev kiralarının fahiş miktarda artıran emlakçı ve ev sahibi 47 kişi hakkında ayrı ayrı soruşturma başlattı.
Türk Borçlar Kanunu’nda yasal düzenleme yapılarak veya genelge yayımlanarak, deprem, salgın gibi olağanüstü durumlarda, belli bölgelerde veya ülke genelinde, belli tip evlere yönelik olarak aylık kira bedeline ilişkin sınırlama getirilebilir.
Emlakçı ve ev sahipleri, arzın az, talebinin fazla olduğu bu gibi dönemlerde eylem ve fikir birliği içinde hareket ederek kira bedellerini çok yüksekte tutup bireylerin fahiş bedel ile ev tutmak zorunda bırakılmaya çalışılması TCK’nın 237’nci maddesine göre suç teşkil edebilir.
“Bu maksatla yalan haber veya havadis yayan veya sair hileli yollara başvuran kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adli para cezası verilir.”
Aynı şekilde, halihazırda evde oturan kiracının da kirasını neredeyse 3-4 katına çıkarmak isteyen ev sahipleri de hem TCK. 237 maddesinden savcılığa, hem de ticaret il müdürlüklerine şikâyette bulunabilirler.
Görüldüğü gibi mevcut kanun tarafları koruyor. Birkaç yeni düzenleme ile hem piyasaya müdahale edilmemiş hem de dengeleri taraflar arasında aleyhine bozmamış olacaktır.
Burada önemli olan, göç, mülteci, vatandaşlık, kentsel dönüşüm ve yapı stoku sorunlarına çözüm üretebilmektir. Fiyat artışlarının tek sorumlusu olarak da ev sahiplerini göstermek günah keçisi aramak gibi bir şey olur.