YİNE KIZILLI ÇIKTI

DÜDEN Çayı ve Şelalesi Koruma ve Kirlilik Önleme Komitesi, geçen yıl kimyasal kirlilik, kötü koku ve köpüklenme ile gündeme gelen, binlerce balığın öldüğü Düden Çayı’nda uzun süren incelemelerin ardından çevre felaketinin asıl sebebini, Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne ait Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası olarak gösterdi. Başkanlığını sağlık yüksek mühendisi Tokan Engin’in yaptığı, Muratpaşa Belediye Başkan Yardımcısı Ferruh Tunç, Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Güray Doğan, AÜ Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu gibi isimlerin yer aldığı komite, bir yılı aşkın süredir yürüttüğü saha çalışmaları neticesinde hazırladığı raporu, basın toplantısıyla kamuoyuna duyurdu.

BALIK ÖLÜMLERİYLE SARSILDIK
Raporda, 2021’in ocak ayında yaşanan çevre felaketi, şöyle anlatıldı: “Antalya, geçen yıl kenti boydan boya kat ederek falezlerden denizle buluşan Düden Şelalesi ve Düden Çayı’nda yaşanan balık ölümleriyle sarsıldı. Bölgede ocak ayında önce kötü kokular gelmeye başladı. Ardından suyun oksijenle bağlantısını tamamen kesen bir köpük görülmeye başladı. Son olarak bölgede binlerce balık ölümü gerçekleşti.”

SIZINTI ÇAYA KARIŞMIŞ
Düden Çayı’nda koku, köpüklenme ve balık ölümlerine neden olan kimyasal kirliliğe sebep olarak Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası’nın gösterildiği raporda, “Yağışlar sonrası Kızıllı Katı Atık Düzenli Depolama Sahası’nda artan sızıntı suyunun pompalanırken, bir tıkanıklıktan dolayı atık suyun önce Varsak Düdeni’ne, sonra da Düden Çayı’na karışmış olabileceğinin en kuvvetli ihtimal olarak değerlendirilmesine sebep olmaktadır.” Başka bir ifadede ise “Boruda biriken sızıntı suyunun borudaki veya vantuz sistemlerindeki çatlaklardan sızarak, yeraltına inmesi ve yağışlarla birlikte Düdenbaşı’na taşınması, sadece Düdenbaşı’nda yağışlardan sonra gözlenen kokuya ve köpürmeye sebep olduğu izlenimini güçlendirmektedir” denildi.

‘TESİSLER AKUT KİRLİLİĞİN KAYNAĞI DEĞİL’
Köpüklenmenin yaşandığı dönemde yapılan test ve analizlerın gerçek sorunu gölgelediğini, o anda yapılması gereken yüzey aktif maddesi ölçümünün yapılmamış olduğunun altını çizen Doç. Dr. Güray Doğan, şöyle konuştu: “Kirlenmenin sebebine ilişkin çeşitli kaynaklar üzerinde durduk. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün ceza kestiği tesisler, Organize Sanayi Bölgesi, Kızıllı Katı Atık Depolama Tesisi olmak üzere tüm ihtimallerin üzerine yoğunlaştık. Ulaştığımız bulgular, ceza kesilen tesislerin bölgenin tamamını kirletemeyeceği yönünde oldu. OSB, bir kirlilik kaynağı olsaydı, onun da tüm bölgeye etki edeceği kanaatine vardık. Elde ettiğimiz veriler dahilinde tespit ettiğimiz kirleticiler arasında en yüksek pay olasılığına sahip alan, Kızıllı Katı Atık Depolama Tesisi olarak görünüyor. Ceza kesilen tesislerin de izinsiz şekilde yer altına deşarj ve depolama yaptıkları tespit edildi. Atıkların sızdırmazlığı kanıtlanmış şekilde depolanması ve izin alınarak vidanjör yardımıyla bertaraf edilmesi gerekiyordu. Bunu yapmadıkları anlaşıldı ve cezalar kesildi. Burada haklılık payı çok yüksek. Ama bu tesislerin akut kirlenmeye katkıları olmamış.”

BÜTÜN AKARSULARIMIZ KİRLİ
Seralardan çıkan atıkların da kirlenmenin önemli kaynaklarından biri olduğunun altını çizen Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu da bölgedeki bütün akarsularda hala kirlilik olduğunu belirterek, “Seraların çevresinde bırakılan atıklar, güneşte kaldığı sürece mikroplastiklere dönüşüyor ve yağmurla beraber derelere ve en son denize gidiyor. Kırkgöz’den çıkıp yer altı ve yüzeyden denize ulaşan suları, denizi, yaşamı, doğayı ağır ağır kirletiyoruz. Özellikle tarımsal kirliliğin hat safhada olduğunu görüyoruz” şeklinde konuştu.

AKDENİZ’E DÖKÜLÜYOR
Düden Çayı, Antalya’da iki büyük karstik su kaynakları Kırkgöz ve Pınarbaşı ile beslenerek, Bıyıklı Düden’i içinde kaybolup, 14 kilometre yeraltında devam ederek Varsak Düdeni’nde ortaya çıkıyor ve tekrar yeraltına girerek, Karpuzkaldıran bölgesinde 40 metre yükseklikteki Aşağı Düden Şelalesi ile Akdeniz’e dökülüyor.