TARIMDA İKİ KERE İKİ DÖRT ETMİYOR
Güncelleme Tarihi:
Tarımda iki kere iki dört etmiyor. Çiftçi ürünü tarlaya ektiğinde kaç liraya satacağını bilmez. Sel olur, kuraklık olur, afet olur pazara sunacağı ürünün miktarı değişir, alım gücü ya da başka sebeplerle ürüne talep değişir, ürünle ilgili bir haber çıkar o bile satışını etkiler. Onun için çiftçinin aldığı riski devlet omuzlamalı.
KIŞIN ne yiyeceğiz kaygısı beni de sardı. Hafta sonu konservelik alayım diye pazara çıktım. Domates, kırmızı biber, taze fasulye için pazarda 3 tur attım. Sonunda kilosu 12 liradan fasulye, kilosu 4 liradan domates, kilosu 5 liradan da kapya kırmızı biber aldım.
Tam kış hazırlıklarının yapıldığı, ürünün bol olduğu bir dönemde bu fiyatlar gerçekten yüksek geldi. Pazarcıya ettiğim sitem, “Abla kar etmeden mi satalım?” diye karşılık buldu. Tabii ki haklı sabahın köründen akşama kadar rezillik içerisinde ürününü karsız mı ulaştıracak tüketiciye. Tabii ne pazarcının suçu var ne de benim bu diyalogda. Biz bu işin son halkasıyız.
DENETİMLE FİYAT DÜŞER Mİ?
Benim ettiğim sitem taaa Ticaret Bakanı’nın da kulağına gitmiş olacak ki kış hazırlıklarının yapıldığı dönemde fiyatları denetleme gereği duyulmuş.
Ticaret Bakanlığı, 13 Eylül 2021 tarihli resmi yazıyla içerisinde Antalya’nın da bulunduğu 10 büyükşehrin toptancı halinde denetleme yapılacağını açıkladı. Aynı gün de illerdeki hallere müfettiş görevlendirerek üreticiden tüketiciye tedarik kanallarının takip edilmesi, kayıt dışı işlemlerin tespiti, tarımsal ürün piyasalarında gerçekleşen aşırı fiyat artış iddialarını soruşturmak üzere denetime başladı. Denetimlerin kamu yararı gözetilerek titizlikle ve sürekli olarak devam edileceği ise özellikle vurgulandı.
Yazının mürekkebi kurumadan Antalya Toptancı Hal’e müfettiş gelerek denetimine başladı. Görevlendirilen memurlar, ürünlerin hale giriş ve çıkış fiyatlarını, faturaları inceledi, masraflar kalemine baktı. ‘Kim ne kadar kazanıyor’u anlamaya çalıştı.
Zincirin son halkasına bakarak sorunun kaynağına inmek bana kolaycılık gibi geliyor. Son yıllarda ne zaman fiyat artışı olsa denetim ya da baskın gibi uygulamalara şahit olduk. Yapılan baskınlar, denetimler...vs tarımın hangi sorununu çözebildi onu da anlamış değilim.
KOMİSYONCU TERÖRİST OLMAKTAN KURTULUR MU?
‘Acaba hal esnafı denetimlerden rahatsız oldu mu?’ sorusu aklıma takılınca hemen telefona sarıldım. Hal esnafı denetimden rahatsız olmamış, aksine son derece de memnun bu işten. Hal esnafı, “Fiyatı artıran bizler değiliz. Bu denetim sayesinde bu gerçeklik ortaya çıksın ve biz de günah keçisi olmaktan kurtulalım. Belki bu yolla biz de aklanır, ‘terörist’ olmaktan da kurtuluruz. Masum olduğumuz ortaya çıkar” diyerek yaş meyve sebze fiyatındaki aşırı artışta rollerinin bulunmadığını söylüyor.
PAHALILIĞI GİRDİLERDE ARAYIN
Aşırı fiyatlar yükselmelerinde merceği hallerin üzerinden çekip, girdi maliyetlerine doğrultmakta yarar var. Şimdi ürün fiyatlarındaki artışa bakalım. Devletin resmi kurumu TÜİK’e göre tarım ürünlerinde üretici fiyat endeksi ağustosta aylık yüzde 1,77, yıllık ise yüzde 24,69 arttı. Yani geçen yıl bir ürünü 100 liraya üreten üretici, bu yıl aynı ürünü 124,69 liraya üretebilmiş.
Tohum, gübre, ilaç, mazot, işçilik tarım ürünlerinin temel giderleri. Mazot fiyatı geçen yıl temmuz ayından bu yıl temmuz ayına yüzde 21,96 artmış. DAP gübresi yine aynı dönemde yüzde 148,36 oranında artmış. Diğer girdileri de göz önüne aldığımızda fiyatlardaki aşırı yükselişin sebebini başka yerlerde aramamamız gerektiği ortada.
TARIMDA İKİ KERE İKİ DÖRT ETMİYOR
Tarımda tabii ki iki kere iki dört etmiyor. Çiftçi ürünü tarlaya ektiğinde kaç liraya satacağını bilmez. Sel olur, kuraklık olur, afet olur pazara sunacağı ürünün miktarı değişir, alım gücü ya da başka sebeplerle ürüne talep değişir, ithalatçı ülke bir anda ithalatı bırakır ya da kısıtlar yurtdışı talebi değişir, ürünle ilgili bir haber çıkar o bile satışını etkiler.
ÇİFTÇİNİN ALDIĞI RİSKİ DEVLET OMUZLAMALI
Çiftçi zaten her adımı riskle atıyor ama iyi bir planlama yapılırsa çiftçinin riski azaltılabilir. Planlamanın yanı sıra çiftçinin aldığı risk kadar devlet de elini taşın altına koysa, beklenmeyen durumlar karşısında çiftçiye anında destekleme ödemeleri çıkarabilse çiftçi üretime devam eder. Tüketici de ne yiyeceğini, kışı nasıl geçireceğini düşünmez.
Tabii burada önemli olan karar vericilerin tercihi. Üretimden yana mı olacaklar yoksa, ‘olmazsa ithal ederiz’ deyip topu taca mı atacaklar.