PANDEMİ GİRİŞİMCİLERİ

TÜRKİYE Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) aralık ayında yayımladığı 2020 İstihdam İzleme Bülteni, son bir yıllık işgücü hareketliliğinin röntgenini çekti. TEPAV’ın il il sunduğu rakamlara göre, Eylül 2020’de yıllık istihdam 558 bin artarken, Antalya ise çalışan sayısı en hızlı düşen il oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine dayanan rapor, sigortalı çalışan sayısının en fazla azaldığı sektörleri, ev işleri, konaklama, yiyecek-içecek hizmeti, kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor sektörleri olarak sıraladı. Turizm ve hizmet sektörlerinin pandemiden ağır etkilendiğini belirten rapor, Antalya’nın çalışan sayısı en hızlı azalan il olmasını buna bağladı.

2 BİN ÇİFTÇİ TARIMI BIRAKTI
Ülke ölçeğinde esnaf sayısının son 1 yılda 138 bin arttığını belirten TEPAV raporu, Antalya’yı 4’üncü sıraya yerleştirdi. İstanbul, Ankara ve İzmir’i izleyen Antalya’da 6 bin 887 yeni esnaf dükkan açtı. Esnaf sayısındaki bu artışa rağmen çiftçi sayısında ise yüzde 9.8’lik düşüş yaşandı. Çiftçi sayısında Türkiye genelinde 62 bin azalma yaşanırken, Antalya’da 2 bin 52 çiftçinin tarımsal üretimi bıraktığı belirlendi.

MEMUR SAYILARINDA ARTIŞ
Kamu çalışanı sayısı Türkiye genelinde 2019 ile 2020’nin ilk 9 ayında yüzde 1.9 oranında artarken, 57 bin yeni memurun alındığı açıklandı. Raporda Antalya 2 bin 436 yeni memurla 6’ncı sırada yer aldı. İşsizlik ödeneği bekleyenlerin sayısının ise bir yılda 64 bin azaldığını açıklayan TEPAV’ın verilerine göre, Antalya 2 bin 267 kişiyle 5’inci sırada. Antalya’da bu yılın ekim ayında işsizlik ödeneği bekleyenlerin sayısı 546 kişi azaldı. TEPAV’ın yayınladığı bir diğer listede de işsizlik ödeneği alanların sayısında azalma yaşanan iller sıralandı. Bir yılda bin 418 kişilik azalma yaşanan Antalya bu listede 7’nci sırada yer aldı.

PANDEMİDE YENİ YOL ARAYIŞI
Yeni iş yeri sayısında pandemiye rağmen yüzde 15 artma olduğunu belirten Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, geçen sene 3 bin 875 kayıt yapıldığını, bu sene ise 600’e yakın artış gerçekleştiğini dile getirdi. Son bir yıl içinde 4 bin 469 yeni şirketin ATSO’ya kayıt yaptırdığını açıklayan Çetin, Kumluca, Alanya ve Manavgat da eklenince Antalya’daki toplam rakamın 5 bin 500’e yaklaşacağını söyledi. Bu artışı, pandemiden etkilenen sektörlerdeki işletme sahiplerinin farklı işlere yönelmesine bağlayan Çetin, “Eğlence merkezi işletmecisi restoran açtı, turizmci yazılım işine atıldı. Kent ekonomisinde yeni yol arayışıyla birlikte sektör çeşitliliği de pandemi sürecinde arttı. Tarım kimyasallarına ve inşaata yapılan yatırımlarda artış var. Turizme bağlı sektörlerde ise kötü durumdayız” dedi.

CİROSU DÜŞEN SEKTÖRE DESTEK
Çalışan sayısında Antalya’da 25 bin civarında bir düşüş olduğunu belirten Çetin, “Bu bizim salgın sürecindeki en büyük sıkıntımız. KDV tahsilatında da Türkiye’de yükselişin aksine Antalya’da yüzde 52 düşüş var. Antalya ekonomisinde krizin boyutu derin. Sıkıntılı olan sektörlere özel ve seçici destek verilmeli. Herkese verilen genel desteklerle bütçemizi verimli kullanmış olmuyoruz. Sektörler üzerinde çalışılması lazım. Cirosu düşmüş sektörlere özel, seçici destek acilen planlanmalı” dedi.

PAKET BEKLENTİYİ KARŞILAMADI
Antalya’da 150 bin civarında işletme olduğunu vurgulayan Çetin, “Hükümetten beklentimiz tüm kiracıları kapsayacak bir destek. Stopaj yüzde bire indirilmeli. Kira çalışmalarıyla ilgili bir uzlaşma da bekliyoruz. Küçük esnafa verilen destek onlara nefes aldıracaktır. Fakat Antalya ekonomisinin ayakta tutan büyük ölçekli işletmelerin beklentileri halen karşılanmadı. Salgından ağır şekilde etkilenmiş olan bu işletmeleri de desteklemek zorundayız” ifadelerini kullandı.

ANTALYA’DA KAYIP DAHA AZ
Küçük üreticilerin tarımdan uzaklaşma eğiliminde olduğunu söyleyen Davut Çetin, “Fakat Türkiye tarımındaki üretici kaybına oranla bizdeki kayıp çok daha az. Antalya’da çiftçi sayımız azaldı, ama bu alanda biraz daha teknolojik tarım üretimine yöneldik. Tarımdan kaçanların adresi genellikle hizmet sektörüydü. Pek çok işyerinin tam kapasite çalışamaması nedeniyle hizmet sektöründe çalışan sayısı azaldı. Oradan ayrılanlar ise büyük ölçüde tarıma döndü. Özellikle pandemi döneminde birçok sektör kontak kapatırken tarım cankurtaran oldu” dedi.

TARIM İŞSİZLİĞİ AZALTIR
Antalya’da tarımsal üretimden kaçışın Türkiye ortalamasının altında olduğunu söyleyen Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır da, “Tarımdan kaçışın para kazanamamayla ilgili olduğunu düşünüyorum. Para kazanamayan üretici toprağını terk ediyor, başka sektörlere kayıyor. TÜİK rakamlarına göre işsizlik 12.7 iken, tarım dışı işsizlik rakamı 14.9. Yani tarım, işsizliği 2.2 oranında aşağı çeken bir sektör olmuş. Tarım stratejiktir, sahip çıkılmalı, desteklenmeli. Tarımı geliştirirsek, sektöre para kazandırırsak, üretici sayımızı artırır, zor dönemlerde işsizlik sıkıntısı yaşamayız. Pandemi gibi olağan dışı durumlarda tutunacağımız temel sektör olarak varlığını sürdürür” açıklaması yaptı.