KUŞ CENNETİNİ TARLA YAPTIK

ANTALYA Kent Konseyi tarafından hazırlanan ‘Yamansaz sulak alanı güncel durum değerlendirmesi’ başlıklı rapor, kent merkezine 10 kilometre ve denize 2 kilometre uzaklıktaki 120 hektar arazide doğal sit alanı sınırları içindeki Yamansaz sazlık alanının kurumaya yüz tuttuğunu ortaya koydu. 2004-2018 arasındaki 14 yıllık sürede Yamansaz’ın tamamının sulak alan niteliğini kaybettiğinin altı çizilen Konsey raporunda, bölgede yıldan yıla gölden tarlaya dönüşümün hikâyesi de anlatıldı.

UYDU GÖRÜNTÜLERİ BELGELEDİ
Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Antalya Tapu ve Kadastro İl Müdürlüğü’nden katılan uzmanlarla birlikte, Yamansaz Gölü’nde zaman içinde gerçekleşen değişimi irdeleyen Kent Konseyi Altyapı Çalışma Grubu, farklı tarihlere ait uydu görüntüleriyle Yamansaz sulak alanının kuzey batı bölümünün hızla sulak alan kimliğini kaybettiğini, yapılar ve yollar inşa edilerek kısmen mahalleye, kısmen de tarım alanlarına dönüştüğünü tespit etti. Güneyde kumul alanları ve Lara çam ormanı, kuzeyde ise 40 metre kotuna kadar yükselen traverten falezleri ile çevrili alanının günümüzde kaçak yapıların ve seraların işgali altında olduğunun belirtildiği raporda, sulak alanın kurumasına sebep olan yasa dışı uygulamaların ve yangınların önlenmesi istendi.

TAHLİYE EDİLEREK KURUTULDU
Kırkgöz’de yeryüzüne çıkan Beydağları yer altı suyu sisteminin devamı olan Yamansaz’ın önemli bir bölümündeki suyun açılan kanalla tahliye edilerek kurutulduğu ifade edilen raporda, sulak yapının kapladığı alanın yıldan yıla nasıl daraldığı gözler önüne serildi. Raporda, “Yamansaz’ın kurutulan bölümleri önce tarım alanı haline getirilmiş, yöre insanının tarım yapması sağlanmıştır. Bu alanlar zamanla seraya dönüşmüş, cam ve plastik serada üretim yapmaya başlamışlardır. Önce kurutulan, sonra tarım yapılan göl tabanının bir bölümü daha sonra imara açılmış, konutlar inşa edilmiştir. Tapu ve Kadastro Müdürlüğü tarafından sağlanan bilgi ve belgelere göre göl tabanı çoğunlukla Hazine’ye ait olmakla birlikte, şahsi tapulu kısımların da olduğu ortaya çıkmaktadır” denildi.

SULAK ALANA KONUT İNŞAATI
Yamansaz sulak alanına ait sit alanı sınırlarında yaşanan zamansal değişimi ortaya koyan raporda, şu ifadelere yer verildi: “Yamansaz’ın 1934’teki sınırları içinde günümüzde konutlar, tarım alanları ve seralar var. 1984 tarihinde sınırların daraldığı, sulak alanı besleyen kaynağın hemen yanına konutların inşa edildiği görülüyor. Bu dönemde yapılan konutların bir kısmı 2 katlı olmalarına rağmen eğilmiş ve bir miktar zemine gömülmüş durumda. 2020 tarihine geldiğimizde ise kaçak yapılar, tarım alanına dönüştürmeler ve sebebinin araştırılması gereken sazlık yangınlarıyla benzer bir süreç devam ediyor. Bir sazlık yangınından hemen sonra çekilmiş olan uydu görüntüsünde, tarım alanları ve yapıları hariç tüm sazlık alanın yanmış olduğu görülüyor.”

PLANDA ‘BOTANİK PARKI’ TANIMI
Raporda, sulak alanda yaşanan dramatik daralmaya neden olan tarihsel süreç şöyle anlatıldı: “1934 haritasında, günümüzde konut alanlarını da içerecek boyutta bir göl alanı görülmektedir. 1967 tarihinde göl tabanının bazı kesimlerine tapu verilmiştir. 1994 tarihinde Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından göl tabanı kısmen sit alanı kısmen de botanik bahçesi olarak tanımlanmıştır. İmar planında Botanik Parkı olarak tanımlanmış Hazine arazisinde günümüzde mahalle gelişimi gözlenmektedir. Yol ağı ve yapılar zaman içinde gelişme göstermiş ve parselin tamamını kapsamaya yaklaşmıştır.”

GÖLDEN TARLAYA DÖNÜŞTÜ
Yaklaşık yüz yıl içinde göl niteliğinden sırasıyla sulak alan, bataklık, sazlık, tarla niteliğine dönüşüme uğrayan Yamansaz’ın Antalya için korunması gereken önemli bir doğal alan olduğunun vurgulandığı çalışmada, bölgenin kurtarılması için yapılması gerekenler ise şöyle sıralandı: “Yamansaz, jeoloji, jeomorfoloji, biyoloji, peyzaj, planlama ve çevre açılarından ayrıntılı bir şekilde incelenmelidir. Alanın tekrar doğal haline döndürülmesi, topluma tekrar kazandırılması konusunda çalışmalar başlatılmalıdır.”

KUŞ CENNETİ NİTELİĞİNDEYDİ
Yamansaz’ın yakın geçmişte ‘kuş cenneti’ niteliğinde olduğunu hatırlatan Antalya Kent Konseyi Altyapı Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Nihat Dipova, “Özellikle ilkbahar - yaz dönemi boyunca su üstü bitkileri ile kaplıydı. Günümüzde de kuruyan bölümlerde dahi yüzeyin 50 santimetre altında su çıkıyor. Yer yer sulak alan niteliğine sahip bölümler gözleniyor. Sucul bitkiler, kurbağalar ve balıkların varlığı sulak alan ekosisteminin hala korunduğuna işaret ediyor. Yerel halktan alınan bilgilere göre kuru toprak alanların arasındaki gölcüklerin birbiriyle bağlantılı olduğu bölgede bol miktarda kefal ve yılan balığı bulunuyor. Alanda tekne ile ve ağ atılarak balık avlanıyor. Kuş sayısı azalmakla birlikte havada kartallar görülüyor ve kuş avcısı yırtıcı olan kartalın varlığı hala kuş popülasyonunun olduğunu kanıtlıyor” dedi.