KÜLTÜREL MİRAS KAYIT ALTINDA

TÜRKİYE’nin somut olmayan kültürel miras değerlerinin ve kültür hazinelerinin kayıt altına alındığı Kültür ve Turizm Bakanlığı ‘Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri’ne, Antalya’dan 4 unsur daha kaydedildi. Somut Olmayan Kültürel Miras Antalya İl Tespit Kurulu’nun 2022 yılında yapmış olduğu çalışmaların ardından hazırlanan, ‘Ormana Mahallesi’nde gılamık dokumacılığı’, ‘geleneksel Söğle peyniri yapımı’, “Ceceler Mahallesi’nde iftar daveti geleneği’ ve ‘hıdırellez’ başlıklı dosyalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüne gönderilerek, bu unsurların da Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri’ne dâhil edilmesi sağlandı.

ANTALYA’DAN 25 KÜLTÜR
Böylelikle, Antalya’nın daha önce 21 olan envantere kayıtlı unsur sayısı, 25’e yükselmiş oldu. 2008-2021 yılları arasında toplam 21 unsur şöyle: "Tirmis yapımı ve tirmisçilik, boğaz çalma geleneği, ebru sanatı, kahve geleneği, nazırlık geleneği ve nazar boncuğu, Geleneksel Elmalı Yeşilyayla Yağlı Güreş Festivali, hamam geleneği, oya ve oyacılık kültürü, kaşıkçılık, “Döşemealtı halıcılığı, çorap örücülüğü, Fığla bardağı yapımcılığı, pıngıdık oyunu, yorgan geleneği, Alanya-Gökbel Yağlı Güreş Festivali Geleneği, Alafaradın kilim dokumacılığı, geleneksel Türk okçuluğu, İbradı yöresi ölü helvası geleneği, “Antalya piyazı, Ramazan bağaçası geleneği, ve canbazhane/körmük geleneği."

UNESCO SÖZLEŞMESİ
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı’nın (UNESCO) insanlığın somut olmayan kültürel mirasının muhafazası amacı ile Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ne göre somut olmayan kültürel miras; toplulukların, grupların ve kimi durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekânlar anlamına geliyor.

SÖĞLE PEYNİRİ
Antalya’nın Elmalı ilçesinde, bahar gelince 2 bin rakımlı yaylalara göç eden çobanların tamamen doğal beslenen sürülerinden elde edilen keçi sütü, peynir yapımı için biriktiriliyor. Sütlerin kaynatılıp mayalanması sonucu oluşan peynirler, tuzlanarak özel hazırlanan keçi derilerine basılıyor. Taş kuyularda dört ay kadar bekletilen peynirler ekim veya kasım aylarında kuyulardan çıkartılarak satışa sunuluyor.

İFTAR GELENEĞİ
Ceceler Mahallesi, Antalya’nın doğusunda Akseki İlçesine bağlı kırsal bir yerleşmedir. Mahalledeki iftar verme geleneği çok eski yıllara dayanmaktadır ve değişen dönüşen çeşitli geleneklerle günümüze kadar gelmiştir. İftarlar, köy konağında organize ve toplu bir şekilde gerçekleştirilmektedir. İftara, ilçeden ya da yakın çevredeki yerleşmelerden birçok insan da davetli olarak katılmaktadır.

Gılamık dokuma
Gılamık dokuma İbradı’ya bağlı olan Ormana Mahallesinde halen yaşatılmakta olan mekikli bir dokuma çeşididir. Kılamuk, gılamuk, gılamıklı, kılamuklu, gılamuklu isimleriyle de bilinir. Günümüzde Ormana bezi adıyla da tanınmaktadır. Gılamık dokuma yörede ‘düzen’ adı verilen ve ayaklı (ya da pedallı) olarak tabir edilen ahşap tezgâhlarda dokunur.

HIDIRELLEZ GELENEĞİ
Hıdırellez, Hızır ve İlyas Peygamber’in yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilmesi nedeniyle kutlanan mevsimlik bir bayramdır. Hıdırellez Türkiye’nin büyük bir kısmında olduğu gibi Antalya’da da doğanın uyanışı ile ilgili yapılan ritüellerle kutlanmaktadır. Hıdırellez gününden önce evler baştanbaşa temizlenir. Hıdırellez gecesi Hızır’ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inanışı yaygındır.