KİRA SÖZLEŞMESİNİ İYİ OKUYUN

Temmuz 2023’te yüzde 25 sınırı kalkıyor. Bu tarihten sonra kiralara ne kadar olacak, Kiraya tavan fiyat getirilebilir mi? Borçlar Kanunu kiracıyı mı, ev sahibini mi koruyor? TCK’nın 237’nci maddesi neyi kapsıyor? Ev sahipleri sözleşmeleri 2 Temmuza öteleyebilir mi?

Büyükşehirlerde konutların kiraları artık çok merkezi olmayan noktalarda bile ücretiyle geçinen çalışanlar için zorlayıcı hale geldi. Kahramanmaraş merkezli depremler konut fiyatlarını tekrar artırırken, hükümet geçen yıl Temmuz 2023’e kadar yenilenecek kira kontratlarına yüzde 25 sınırı koymuştu. Bu sınıra uymayan ev sahibi sayısı da bir hayli fazla.

Kira artışlarına getirilen yüzde 25’lik sınır 2022 10 Haziran’da uygulamaya girdi. 1 Temmuz 2023 yılına kadar sürecek düzenlemenin haziranda başlaması nedeniyle ikinci kez kapsama girmek istemeyenlerin haziranda süresi gelen yeni kira kontratlarını 2 Temmuz’a erteliyor.

Bir ikinci husus hava parası talebi ancak iş yerlerinde olur. Bu aile konutlarında kullanım hakkına müdahaledir hukuksuzdur.

Bu nedenle düzenleme önü arkası düşünülmeden yapılmıştır. Hiçbir kimse kendi kendine kanun icat etmesin. Öyle hava parası, tahliye taahhütname baskısı veya kira sözleşmelerinin 2 Temmuz’a ötelenmeye kalkılması gibi.

Burada kiracıların dikkat etmesi gereken ne isteniliyorsa hepsi kira sözleşmesinde yer almalıdır. Kiracılar mutlaka okuyup anladıktan sonra imzalamalıdırlar. Bir de arada emlak firması varsa bu sözleşmede onunda imzası ve hizmet faturası olmalıdır. Anlaşmazlık halinde kiracı tüketici durumuna geçer.

Mevcut kanunda kiracı mı ev sahibi mi korunuyor?

Yeni kanun, kira sözleşmelerine 5 yıl boyunca sadece ekonomik değişimleri dikkate alarak bir önceki yıl kirasına TÜFE’nin 12 aylık ortalamasını geçmemek üzere artış yapılabileceğini hükme bağlamıştır.

Yani civarda bir AVM ya da metro açılsa da havaalanı taşınsa da kazı ve inşaat ya da benzeri sebeplerle kira rayiçleri artı/eksi çok değişse de ancak 5 yılda bir yeniden değerleme yapılabilecek ara dönemde sadece enflasyon kadar artış yapılabilecekti. Ve bu kural emredici yani kesin şekilde ihdas edildi. Böylece mahkemelerin iş yükünün artmaması da amaçlandı.

Kiraya tavan uygulaması getirilebilir mi?

Kira sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş tarafların serbest iradeleri ile kurulan bir sözleşme türüdür. Kanunda yer alan TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre artış kuralı ile hem tarafların sözleşme özgürlükleri hem de hukuk güvenliği ilkesi korunmak istenmiştir.

Esasında ekonomik verileri baz alan Kanun’daki kriterin altında ya da üstünde bir tavan koymak serbest piyasaya müdahale sayılabileceği gibi dengeyi de bir taraf aleyhine bozabilecek niteliktedir.

Nitekim yeniden enflasyonist bir ekonomiye dönülmesi uzun vadeli düzenlemelerin toplumun ihtiyacını karşılamakta gecikmeler yaşanmasına neden olmuştur. Ülke ekonomisinin kiracılar üzerindeki etkileri azaltılmaya çalışılırken mülk sahipleri ve kira bedeline bağlı olarak yapılan diğer faaliyetlerin ekonomiye etkileri göz ardı edilmemelidir.

Düzenleme ile eski kiracılar koruma altına alınırken bir mülkü ilk defa kiralayacak kişiler için herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

Değerli okurlarım gelecek hafta yüzde 25 tavan süresi doluyor ne olacak? Ev sahipleri kira sözleşmelerini 2 Temmuz’a öteleyebilirler mi? Bir de kiracılar ve ev sahipleri için çok önemli TCK’nın 237’nci maddesinde yer alan ‘fiyat etkileme maddesini’ sizlere yazacağım.