KENTSEL DÖNÜŞÜMDE MALİYET OYUNU

İNŞAAT yapı malzemelerinin maliyetlerindeki artışın ardından müteahhitler kentsel dönüşüm projelerinde ek ücret istemeye başladı. Hak sahipleri ile müteahhitler arasında yaşanan bu durumu inceleyelim.

Bu durumda önceden sözleşmesi gerçekleştirilmiş projeler zora girmeye başlamışken taahhüt ve kentsel dönüşüm projelerinde sorunlar gün yüzüne çıktı. Kamu tarafında müteahhitlere fiyat farkı düzenlemesi gerçekleşirken, özel sektör de ise hak sahipleri ile müteahhitler karşı karşıya geldi.

DÖVİZ ARTIŞI GEREKÇE DEĞİL
Ekonomik kriz veya döviz artışı ek ücret istemek için tek başına yeterli değil. Dövizde yaşanan artış ve dalgalanmalar Yargıtay tarafından çoğunlukla ‘öngörülebilir’ bir durum olarak kabul ediliyor. Ancak sözleşme akdedildikten sonra ortaya çıkan durumun öngörülemeyecek boyutta olduğu hallerde tarafların bu kanun hükmüne başvurabilmeleri mümkün. Müteahhitlerin, sözleşmenin uyarlanması talebiyle bir dava açması halinde, sadece döviz kurunda yaşanan artışı değil değişimin kendi durumuna etkilerini ayrıntıları ile izah ve ispat etmesi gerekir.

Tamamlanmış binada ek ücret istenilir mi?
Türk hukukunun en temel kuralları arasında ‘dürüstlük’ olduğu dikkate alındığında, arsa sahipleri ile sözleşme akdederek bir binanın inşasına bundan aylar, belki de yıllar önce başlayan bir müteahhidin, binayı tamamlamış olmasına rağmen, bağımsız bölümleri arsa sahiplerine teslim ederken döviz kurunun arttığını gerekçe göstererek, sözleşmede kararlaştırılmayan ek bedel talep etmesi dürüstlük kuralına aykırıdır.
Arsa sahipleri ilk iş olarak hazırlayacakları bir ihtarnameyi noter kanalıyla müteahhide tebliğ ederek bağımsız bölüm anahtarlarının teslimini talep etmelidir. Bu talebe de müteahhidin riayet etmemesi halinde arsa sahiplerinin yargıya başvurmasını tavsiye ederiz.

Fesih hakkı bulunuyor mu?
1 yıl içerisinde inşaata hiç başlanmadığı durumda, arsa sahipleri kaynaklı bir gecikme, yapım işinin başlamasına engel bir yargı ve idari karar olmamalı. İnşaat başlamaması müteahhit kaynaklı olmalı. 6 aydır duran projelerde ise arsa sahipleri inşaatın devam etmediğini belediyenin tespiti, tutanaklar, yapı denetim sistemi kayıtları, fotoğraf ve uydu görüntüleri ile ortaya koymalı. Sözleşme feshini sağlayabilmek arsa sahiplerinin 3’te 2 çoğunluk ile karar almaları gerekiyor.

Zarar meydana gelmişse!
Eğer zarar varsa uyarlama yapılır, burada temel kriter müteahhitin mahvına sebep olmayacak. Ancak hesaplanan kâr bir miktar azalmışsa, uyarlama talebi kabul olmaz. Çünkü, enflasyonist bir ülkede maliyetlerin artacağını da önceden öngörebilmelidir.