HERKÜL’ÜN ÇİÇEĞİNE ÖZEL KORUMA

FETHİYE’DEN Antalya’nın doğusuna kadar sahil şeridindeki kumsallarda açan kum zambağı, kıyılardaki yapılaşma ve artan otel inşaatları nedeniyle yok olma tehlikesi yaşıyor. Uluslararası Doğa Koruma Birliği’ne göre, kum zambaklarının doğal yaşam alanı olan kumul sahillerin plaja dönüşmesi, sahil yolları açılması, insanlar tarafından çiğnenmesi, çiçeklerinin koparılması ve soğanlarının toplanması nedeniyle sayıları giderek azalıyor. Çevre gönüllüleri, nesli tükenme eşiğinde olan nadir bitkinin korunması için Antalya sahillerinde seferberlik çağrısı yapıyor.

GAZİPAŞA’DA OTEL TEHLİKESİ
Gazipaşa’daki toplam uzunluğu 4.5 kilometre olan sahillerin risk altındaki kum zambakları için önemli bir yaşam alanı olduğunu söyleyen Gazipaşa Hepimizin Platformu Sözcüsü Güldane Şahin, “Burası endemik bitki türü olan nesli tehlikedeki kum zambaklarının yayılma alanı. Gazipaşa’daki 3 sahil yapılaşmaya açılmak isteniyor. Kum zambaklarının yaşam alanı olan Koru, Kahyalar ve Selinus sahillerine büyük oteller yerine, küçük, doğa ile uyumlu oteller yapılabilir. Küçük oteller ekolojik dengeyi bozmayacağı gibi kum zambaklarının doğal yaşam alanı da korunmuş olur” dedi.

SAHİLLERİN ‘KUM DELENİ’
Kum zambaklarının Alanya’nın iki sahilinde de tehdit altında olduğunu söyleyen Güldane Şahin, “Alanya’nın Yeşilöz ve Uğrak sahilleri, caretta carettaların yumurtlama alanı olmasının yanı sıra koparılması suç olan kum zambaklarına ev sahipliği yapıyor. Bu çiçekler dünyanın peşinde olduğu, nesli tükenmekte olan bitkiler. Toroslar’daki karlı bölgelerde nasıl kardelenlerimiz varsa, sahillerimizde de ‘kum delen’ dediğimiz zambaklar var. Tesisler zambaklara zarar veriyor. Biz bu tehlikeye karşı kum zambaklarını yaşatmak için imza kampanyaları ve gönüllü koruma çalışmaları yapıyoruz. Gelecek nesillere doğal bir yaşam bırakmak istiyorsak bu sahiller korunmalıdır” diye konuştu.

LARA’NIN ÇİÇEĞİ
Çıralı, Kemer, Kumluca, Kaş gibi pek çok sahilde de bilinçsiz plaj kullanımları ve turizm baskısı nedeniyle tehdit altında. Kum zambaklarının Lara kumullarındaki TRT kampı civarında önemli bir yayılış gösterdiği belirlendi. Burada denize girmeye, balık avlamaya ve mangala gelen vatandaşların araçlarıyla kum zambaklarının içinden geçerek yayılış alanını yola çevirdiği gözlendi. Lara kumullarının uzandığı Kemerağzı bölgesinin de bir zamanlar kum zambaklarıyla dolu olduğu, vatandaşların bu nadide çiçeklerin çoğunu kökleyip götürdükleri öğrenildi.

KOPARANA PARA CEZASI
Doğal ortamı dışında yetişme şansı olmayan kum zambakları 2016’da Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından koruma altına alındı. Ticari amaçla sökenlere 48 bin lira para kesiliyor. Ayrıca kum zambaklarını koparan veya yayılış alanlarına zarar veren kişilere, biyolojik çeşitliliği tahrip etmekten dolayı da Çevre Kanunu kapsamında 38 bin 751 lira para cezası yazılıyor.

HERKÜL’ÜN ÇİÇEĞİ
Latince ismi ‘Pancratium maritimum’ olan kum zambağı, nergisgiller ailesinden, Akdeniz, Ege ve kısmen de Karadeniz’in kıyı kumullarında yetişen, çok yıllık soğanlı bir bitki. Aziz Nicholas zambağı veya deniz nergisi de deniyor. Mitolojide ise bebek Herkül’ün ağzından damlayan süt olarak geçiyor. İncil’de adı geçen ‘Sharon gülü’nün de kum zambağı olduğu düşünülüyor. Soğanları 15-20 santim derinde olan zambak, Ağustos sonuna doğru kumun üstünde açar. Kokusunu geceleri daha yoğun bir şekilde yayar. Ekim ayının sonuna doğru tohuma döner. Kuma düşen tohum en erken 3-4 yıl sonra çiçek verebilecek hale gelir.