HAVAMIZ MİS GİBİ

PANDEMİ sürecinde gerçekleştirilen kısıtlamalar hava kalitesine olumlu yansıdı. Antalya’nın hava kalitesine ilişkin yapılan son tespitler, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından hazırlanan 2020 - 2024 Antalya İli Temiz Hava Eylem Planı’nın ilk yıl hedeflerine ulaşıldığını ortaya koydu. 2019’un ve bu yılın mart ve nisan ayı verileri karşılaştırıldığında özellikle hafta içinde trafiğin yoğun olarak gözlendiği saatlerde hava kirleticilerinin seviyesinde yüzde 57’ye varan düşüş ölçüldü. Söz konusu iki aylık dönemde hafta içi ile hafta sonu arasında geçen yıl trafiğin yoğun olduğu saatlerde yüzde 50’ye yaklaşan farklılık varken bu sene belirgin bir farklılık gözlenmedi.

ÖLÇÜMLER ARTIRILMALI
Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Güray Doğan, planda tamamlanması gereken eksiklikleri ise şöyle sıraladı: “Hava kalitesinde yaşanacak değişim ölçülebilir hale getirilmeli. Bu alanda yapılan araştırmalara ve planlanan projelere temiz hava eylem planında yer verilmeli. Temiz hava eylem planında, sadece kükürtdioksit ve PM10 (küçük partikül madde) verileri üzerine yoğunlaşmış. Azot oksitler, kurşun, arsenik, kadmiyum, nikel, karbon monoksit ve ozon gibi maddeler de ölçülmeli.”

İLÇELER DE PLANLANMALI
“Antalya son yıllarda nüfusu hızla artarak 2.5 milyonu aşan bir kent. Bu artışın sebebi tarım ve turizm kaynaklı istihdam ihtiyacını karşılayan dış göç. Döşemealtı’ndaki Organize Sanayi Bölgesi, Konyaaltı’ndaki Liman işletmesi ve Serbest Bölge de bu artışta etkili oldu. Plan hazırlanırken sadece kent merkezinin düşünülmesi en büyük eksiklik. Her ne kadar Antalya’nın nüfusunun yüzde 50’ye yakını merkezdeki beş ilçede yaşasa da kalan yüzde 50’si diğer 14 ilçede yaşıyor. Mesela, kent merkezinde yer alan rüzgâr verisi ile Korkuteli’nde nasıl bir planlama gerçekleştirilebileceği bir merak konusu. Isıtma tercihleri, insan alışkanlıkları ve gelir seviyesine göre bölgesel planlama yapılmalı.”
Doğan, “Öncelikli olarak tüm istasyon verilerine ortak bir platformdan ulaşım sağlanmalı. Bu veriler saatlik, 8 saatlik veya 24 saatlik hareketli ortalamalar şeklinde kentte yaşayanlarla paylaşılmalı” diye konuştu.

EMİSYON ENVANTERİ
Her bir alt hava sahasını etkileyen kaynakların emisyon envanterlerinin oluşturulması gerektiğini de kaydeden Doğan, “Bu emisyonların yayılımından hareketle kent içi hava kalitesi izleme istasyonları kurulmalı. İstasyonların verileri değerlendirilerek emisyon envanteri güncellenmeli. Mesela Döşemealtı’nı ilgilendiren endüstriyel emisyonların kontrolü gereksinimi Kaş için gerekli olmayabilir. O nedenle bölgeye göre yaptırım uygulanmalı. Birbiriyle etkileşimi yüksek olan Konyaaltı, Kepez ve Muratpaşa için de ortak planlama yapılmalı” dedi.

ANTALYA’DA NE YAPILMALI?
Güray Doğan, eylem planına dahil edilmesi için şu önerilerde bulundu:
• Kent içi ulaşımda kullanılan araçlara emisyon sınırlaması getirilmeli.
• Kentin bir merkezden değil banliyöler ile büyümesi sağlanmalı. İnsanlar kent merkezine yakın ve hava kalitesi daha iyi olan yerlerde yaşamaya teşvik edilmeli.
• Süpermarket, restoran, kafe gibi ticari kuruluşlar ruhsatlandırılırken yeterli otopark yerlerinin tespiti yapılmalı. Bu konuda Antalya Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Şube Müdürlüğü bir çalışma gerçekleştirmeli.
• E-araçların yaygınlaştırılması için şarj istasyonlarının arttırılması planlanmalı.
• Toplumun bilinçlenmesine ve eylem planının başarıya ulaşması konularına katkı sunabilecek kent dinamikleriyle iş birliği sağlanmalı.