Hal sektöründe gelecek kaygısı

HALCİLİK BİTERSE SİMSARLAR TÜRER

YILLARDIR konuşulan Hal Yasası’nın hayata geçirilmesine yönelik hükümet kaynaklı sinyaller, tarımda üretimden tüketime kurulan zincirin bir halkası olan komisyonculuğun geleceğiyle ilgili tartışmalarını da beraberinde getirdi. Hallerdeki görev dağılımının yasa kapsamında nasıl olacağı belirsizliğini korurken, yaş meyve sebze dağıtımında soğuk zincir oluşturulması ve paketleme gibi zararları azaltıcı kararlar sektörde umut yarattı. Piyasada dengeleri bozar nitelikte bir takım söylentilerle ortaya atılan ‘Hal komisyonculuğu tarih oluyor’ söylentisinin sektörde büyük endişe yarattığını belirten Türkiye Halciler Federasyonu (TÜRKHAL) Başkanı Yüksel Tavşan, Yeni Hal Yasası’yla ilgili bir taslak henüz hazırlanmadığı için komisyoncuların şartlarının nasıl olacağının belirsizliğini koruduğunu söyledi.

SORUN BİTECEKSE BİZİ KALDIRSINLAR
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu konudaki çalışmasında yer aldıklarını aktaran Yüksel Tavşan, “Üretimden tüketime kurulan zincirin önemini yetkililere iştişare görüşmelerinde anlatıyoruz. Akdeniz çanağında örtü altı üretimin günlük hasat edilmesi, günlük satışa sunulması için yüzde 8 komisyonla çalışan üyelerimiz üreticinin malını onların adına değerlendirip pazarlamasını ve satışını yapıyor. Üreticimizin ürününü daha iyi şartlarda tüketiciye ulaştırmak için daha iyi bir model varsa, üretici birlikleri çare olacaksa uygulansın. Üreticiyle tüketici arasındaki sorun halcilerse bizi kaldırsınlar. Ama hal komisyoncusunu aradan çıkarmak için aynı mekanizmayı devam ettiren bir sistemin olması lazım” dedi.

YENİLİKLERİ DESTEKLİYORUZ
Yasalarla ne değişirse değişsin hal komisyoncularının sektörü iyi bilen ve emek verenler olarak bu işin içinde olacaklarını dile getiren Tavşan, yeni yasada yer alacağı konuşulan alt yapı düzenlemeleriyle ilgili ise şöyle konuştu: “Yasayla birlikte yapılacak soğuk zincir oluşturulması, soğuk hava depolarının kurulması gibi sektörün düzenlenmesine yönelik yenilikleri destekliyoruz. Üretimden sofraya kadar oluşturulan zincirde yüzde 20–25’lik zayi söz konusu. Türkiye’nin 50 milyon ton civarındaki tarım üretiminin 10–15 milyon tonunun çöpe gitmesi çok büyük bir zarar. Bunun önüne geçilmesi için çiftçimizin eğitiminden ürün seçimine, ambalajlamadan soğutma zincirine kadar sektörü modernize edecek her türlü adıma destek olmaya hazırız. Yeni yasayla gündeme gelen bu uygulamaları memnuniyetle karşıladık. Üretimde dünya standartlarına bu şekilde ulaşabiliriz.”

YAKLAŞIM DOĞRU DEĞİL
Alanya Hal Komisyoncuları Derneği Başkanı Adem Kaya da, hal komisyonculuğunu hedef alan yaklaşımın doğru olmadığına değinerek, sektör ortadan kalkarsa kayıtsız ortamda simsarların hızla çoğalacağı tehlikesine vurgu yaptı. Kaya, “Üreticiden tüketiciye direkt olarak mal satıldı da biz mani mi olduk? Üretici malını ister tüccara, ister markete, ister pazara imkanları dahilinde satıyor. Biz buna karşı değiliz. Biz üretici halden Ankara ve İstanbul’daki tüketici hale yüzde 8 komisyonla köprü görevi yapıyoruz. Eğer hal sektörü dışında simsarlar oluşursa, koyacakları komisyonun ne kadar olacağının kontrolü yapılamaz hale gelir. Sektörde şu anda da var olan kayıt dışı artar ve yüzde 50’lere varan komisyonlar alınır hale gelir. Kayıt dışının bir an önce engellenmesini istiyoruz” diye konuştu.

PAHALILIK BİZİM SUÇUMUZ DEĞİL
Pahalılıktan hal komisyoncuları sorumluymuş gibi yanlış bir algı olduğuna işaret eden Antalya Toptancı Hal Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği Başkanı Nevzat Akcan, “Biz bunu değiştirmek için mücadele veriyoruz. Türkiye’nin örtü altı üretiminin yüzde 80’ini karşılayan Antalya’da büyük bir sektör var. Ancak bölgede üretimin devamlılığı kadar üzerinde durulması gereken bir konu da ürünlerin pazarlanması. Çünkü üreticinin emeğinin karşılığını alması ürünlerin düzenli olarak dağıtımının ve satışının yapılmasına bağlı. Tarladan sofraya uzanan zincir zarar görmemesi için üretimin ve üreticinin garantisi niteliğindeki komisyoncuların varlığı sürdürülmeli. Tarım sektöründe haller dışında kayıt dışı yapılan satışları önlemek için de denetim artırılmalı” ifadelerini kullandı.