ET KRİZİ YOLDA
Güncelleme Tarihi:
Besici, artan maliyetler nedeniyle sessiz sedasız bir bir kesime gönderdiği hayvanının yerine yenisini koymuyor, koyamıyor. Bu önümüzdeki aylar içerisinde hayvan varlığının azalması ve et krizi demek. Kriz kelimesini hiç sevmem ama içerisinde bulunduğumuz vehameti anlatacak başka bir kelime de bulamıyorum.
UZMANLAR, sağlığımız için günde 100 gram et tüketmemizi tavsiye ediyor. Tabii bu sadece “tavsiye”. Protein oranı yüksek eti yerseniz daha sağlıklı olursunuz deniyor. Alırsınız, alamazsınız, yerseniz yemezsiniz bu tamamen sizin tercihiniz, ete ulaşabilirliğiniz ve alım gücünüzle ilgili.
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Birliği’nin (ETBİR) tüketim verilerine göre, yıllık kişi başı kırmızı et tüketimimiz pandemiden önce 2019 yılında 8.6 kilogram iken, pandeminin yaşandığı 2020 yılında turizmin de etkisiyle 7 kilograma düştü.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) rakamlarına göre ise kişi başı et tüketimi ABD’de 26.1 kilogram, İsrail’de 20.5 kilogram, Kazakistan’da 19.3 kilogram, Kanada’da ise 18 kilogram. Rakamlar et tüketiminde ne kadar gerilerde olduğumuz gösteriyor.
ÜRETİM MİKTARI AÇIKLANMIYOR
Ette güncel üretim rakamlarına ulaşmak mümkün değil. Çünkü Türkiye İstatistik Kurumu, 19 aydır kırmızı et üretim rakamlarını açıklanmıyor. En son 11 Şubat 2020 yılında 2019 yılının kırmızı et üretim istatistiklerini açıklayan TÜİK, bültenin en altında da “Bu konu ile ilgili bir sonraki haber bülteni yayımlanma tarihi Şubat 2021’dir” demesine rağmen, kırmızı et üretim istatistiklerini yayımlamadı.
TÜİK’in eski verilerine göre kırmızı et üretimi 2019’da 2018’e göre toplam yüzde 7.4 artarak 1 milyon 201 bin 469 ton olarak tahmin edildi. 2019 yılın Ekim–Aralık dönemini kapsayan 4. çeyreğinde toplam kırmızı et üretimi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 12.3 artarak 291 bin 565 ton olarak tahmin edildi. Bu yıl ise veri yayımlanmadığı için kırmızı et üretim miktarımızı bilmiyoruz.
KIRMIZI ETİN SESİ ÇIKMIYOR
Her dönem bir ürün aşırı fiyat artışıyla ilgili mutlaka gündeme gelir. Soğan 10 TL olur gündem olur, yumurtanın fiyatı fırlar gündem olur. Farkında mısınız kırmızı etten epeydir ses çıkmıyor. Bunu iyiye mi yormak lazım, kötüye mi yormak lazım gelin bakalım.
Bölge bölge değişmekle birlikte ortalama geçen yıl 35.14 TL’ye kesilen karkas et, bu yıl yüzde 25.60 artışla 44 liradan kesiliyor. Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin hazırladığı maliyet hesabına göre ise dana karkas besi maliyeti kilogramda ortalama 47 civarında. Yani üretici zararda. Artan girdi maliyetleri altında ezilen üretici ise kırmızı ette bıçak fiyatının az 50 TL olması gerektiğini söylüyor.
MALİYETLER KATLANDI
Geçen yılki girdi fiyatlarına baktığımızda ise üreticinin haklı olduğunu görüyoruz. Besi yemi yüzde 48, yonca yüzde 41, saman yüzde 45, mısır silajı ise yüzde 44 artarken üretim maliyetini ürün fiyatına yansıtamayan üretici nasıl kazanacak da bu işi sürdürecek.
Önümüz kış. Biz kışı nasıl geçireceğimizi düşünürken hayvan sahipleri bu soruyu iki kere düşünüyor. Çünkü onların bir de ahırda günde üç öğün beslemek zorunda olduğu hayvanları var.
Gelelim et fiyatlarına. Et fiyatındaki yatay gidişatı çok da hayra yormamak gerek. Alım gücünün zayıflaması nedeniyle talepteki düşüş şimdilik et fiyatını zıplatmıyor. Talep olsa kırmızın etin fiyatının da diğer ürünlerde olduğu gibi fırlar. Şimdilik arz yeterli talep yok. Ama dediğim gibi şimdilik !
HAYVANLAR SESSİZ SEDASIZ KESİME GİDİYOR
Besici, artan maliyetler nedeniyle sessiz sedasız bir bir kesime gönderdiği hayvanının yerine yenisini koymuyor, koyamıyor. Bu önümüzdeki aylar içerisinde hayvan varlığının azalması ve et krizi demek. Kriz kelimesini hiç sevmem ama içerisinde bulunduğumuz vehameti anlatacak başka bir kelime de bulamıyorum. Bu nedenle şimdilik uykuya yatan et, önümüzdeki aylarda önemli bir sorun olarak karşımıza çıkacak.
İster görelim önlem alalım, isterseniz de görmezden gelerek olacakları bekleyelim.
*****
TARIMIN PARİS ANLAŞMASI SEVİNCİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda Türkiye’nin 2015 yılında imzaladığı ama 6 yıldır onaylamadığı Paris İklim Anlaşması’nın Meclis onayına sunulacağını açıkladı. Bu diğer sektörler gibi tarım sektörü için de sevindirici bir haber.
Gümrükte ek maliyetle karşı karşıya kalacağı endişesi taşıyan ihracatçı, ek vergilerle rekabet şansını kaybetmekten korkuyordu. Umarım, başka gündem maddelerine takılmadan önümüzdeki ay Paris İklim Anlaşması Meclis’te onaylanır ve herkes işine gücüne bakar.