EMLAKTA TAKTİK SAVAŞI

Adalet demek, yerli yerinde olmak demektir. Her şeyin fiyatı bir yılda yüzde 180 olurken, memur, emekli ve asgari ücretler yüzde yüzün üzerinde artırılırken, kirada yüzde 25 sınırlaması adil olabilir mi?

Anayasa’nın 35’inci maddesi gayet açık. ‘Mülkiyet hakkı’ tanınmış ve güvence altına alınmıştır.

KONUT ALIMLARI DURABİLİR
Kira sınırlamasında sürenin uzaması yatırım amaçlı gayrimenkul alımlarını durdurabilir. Kiracıları korumak için getirilen bu sınırlama ev sahipleri ile kiracıları bir kez daha karşı karşıya getirebilir. Kiracılarını evden çıkarmak isteyen ev sahiplerinin sayısı artacaktır.

Kiracılar için avantajlı olan uygulamanın kira ile geçinenlerin getirilerinin enflasyonun altında kalmasına yol açacak. Mevduat faizleri bile yüzde 25’leri geçtiği bir ortamda ev sahipleri tasarruflarını başka alanlarda değerlendirme yolunu seçebilir.

Yatırım için daire alımlarının düşeceği kira gelirinin sınırlanması yabancı yatırımcıyı da konut almaktan vazgeçirebilir. İnşaat Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden biri. Alım olmayınca üretim de olmayacaktır.

Kira artışının yüzde 25’te sabitlenmesinin ev sahiplerinin büyük tepkisini çekeceğini ve uygulamanın aksine kiraların artıracağını ev sahibi ve kiracı çekişmesi artabilir. Nitekim 2021’de yüzde 20 olan çekişme, 2022’de üç katı artarak yüzde 65 olmuştur ve adli şikâyetler yüzde 80 olmuştur.

Sorunun en sağlıklı çözümü semt semt ‘değer haritaları oluşturmak, kira oturma sürelerini aşağı çekmek, TEFE-TÜFE’ye göre hesaplama ve piyasaların gerçekleri ile örtüşen kent planlaması yapılmalıdır.

Realiteden uzaklaşılmamalı, zaten son zamanlarda eski-yeni kiracı arasındaki fiyat farkı 5 katına çıktı. Şimdi daha da artacak. Müdahale değil, çözüm üretilmeli.

Gayrimenkullerinde özellikle geçen sene kiradan kaynaklı çok ciddi zarara uğrayan mal sahipleri açısından bir sene daha katlanılabilir olmaz. O nedenle çok kişi evini satmak istiyor. İçinde kiracı olan evi da kimse almak istemiyor. O nedenle de kiracı çıktığı anda kimse yeni kiracı istemiyor.

Geçici düzenlemelerin kalıcı hale getirilmesi piyasalardaki dengeleri bozdu. Uygulamanın geçici olması çok önemliydi. Ama yeni haliyle kalıcı olacak gibi. Mal sahipleri zaten piyasa enflasyonundan dolayı mağdur oldular. Son dönemde çokça karşılaştığımız ‘boş ev’ kavramı iyice yaygın hale gelecek.

Dahası ev sahipleri de boş durmayıp taktik değiştirdiler. Hatta evlerine izin alarak ‘günübirlik ev’ uygulamasına geçiyorlar. Bu uygulama ile ev sahibi günü birlik sistemle yine evini kiraya veriyor ama istediğinde de çıkarabiliyor.

Nasıl mı?

Yargıtay, günlük ve haftalık olarak kısa süreli kiraya verilen evleri ‘ticari amaçlı kiralama’ olarak kabul ederek 15 gün içinde tahliye edilmesine hükmetti. Ayrıca home ofis olarak da ev kiralandığında aynı hükümler geçerli.

Burada ev sahiplerine hem ekonomik hem de hukuki avantajlar sağlıyor. Bu tür işletme tarzı olan evlere apartman genel kurul kararı da gerektirmiyor. Vergi açısından da stopaj kiracıya ait olmuş oluyor ve istediği anda da çıkarabiliyor.