Dokuma Projesi Çalışma Grubu’ndan Bellek Parkı Önerisi

Dokuma Projesi Çalışma Grubu, Dokuma Fabrikası’nın 238 dönümlük park alanının mevcut yapıların ve bitki dokusunun korunarak kent parkı, kültür, sanat, bilim ve eğitim merkezi ile bellek parkı olarak değerlendirilmesini önerdi.
Antalya için önemli bir değer olan 488 dönümlük Dokuma Fabrikası arazisinin üst kullanım hakkı, 2005’te ihalesiz olarak özel bir şirkete verilmişti. Antalya kamuoyundan kabul görmeyen tahsis işlemi, İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmiş, 2012 yılı sonunda bu iptal kararı kesinleşmişti. Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü de iptal kararının kesinleşmesinden sonra Dokuma arazisinin tamamını halka kazandırma sözünü yerine getirmek için şehrin dinamikleriyle ortak aklın öncülüğünde girişim başlattı.Bu amaçla Kepez Belediye Meclisi kararıyla hiçbir hukuki engelin kalmadığı fabrika binası ve çevresini kapsayan 238 dönümlük park alanında nelerin yapılacağı ile bir rapor hazırlaması amacıyla çalışma grubu oluşturuldu. Belediye meclisinden grubu bulunan siyasi partilerin, Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nin, İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi’nin, Peyzaj Mimarları Odası Antalya Şubesi’nin, Antalya Ticaret Odası’nın, Antalya Ticaret Borsası’nın, Antalya Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği’nin ve Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nin temsilcilerden oluşan Dokuma Çalışma Grubu, 19 Ocak’ta başlattığı çalışmaları tamamlayarak raporunu hazırladı. Çalışma Grubu, Başkan Tütüncü’nün de kabulü olan fabrika alanında hiçbir yapının yıkılmaması, yeni bir bina yapılmaması, hiçbir sağlıklı ağacın kesilmemesi, yeşil dokunun tahrip edilmemesi ilkeleri çerçevesinde çalışmalarını yürüttü.
TOPLAM 11 TOPLANTI YAPILDI HER KESİMİN ÖNERİSİ ALINDI
Bu kapsamda 4 ay boyunca Büyükşehir Belediye Meclisi’nde grubu bulunan siyasi partilerin il, ilçe başkanları, meslek odaları, gazeteciler, sivil toplum kuruluşları, akademisyenler, projeye katkı sağlayacak kişiler olmak üzere 11 toplantı gerçekleştirildi. Grup, toplantılarda alınan sözlü ve yazılı önerileri, 13 uzmanla tartışıldıktan sonra Dokuma park alanındaki çalışmalara yol haritası olacak raporu yazdı.
Dokuma Çalışma Grubu, Dokuma Fabrikası memur yemekhanesinde düzenlediği basın toplantısı ile raporu kamuoyuna açıkladı. Gruba başkanlık eden Mimarlar Odası Antalya Şube Başkanı Osman Aydın, rapor hakkında bilgi vererek, alanın kullanımına ilişkin aldıkları kararları anlattı. Rapor kitapçığını, Kepez Belediyesi Meclisi’ne sunacaklarını belirten Aydın, raporun meclisin Mayıs ayındaki toplantısında görüşüleceğini söyledi. Aydın, rapor kitapçığında rapor sonrası yapılması gereken çalışmalar, proje hazırlanması aşamasında alınacak statik ve betonarmeyle ilgili önlemler, alana ve mevcut yapı stoğuna ilişkin öneriler, alan ve çevresi için önerilerin yer aldığını kaydetti.
Aydın, Dokuma Fabrikası yerleşkesini, kente katkılar sağlayacak kent parkı ile kültür ve sanat merkezi olarak yeniden işlevlendirilmesini önerdiklerini ifade ederken, bu amaca yönelik bir taslak senaryo hazırladıklarını söyledi.Antalya kamuoyunu rahatlatacak bir raporu hazırladıklarının altını çizen Aydın, "Çağrımız hem Kepez Belediye Meclisi’ne, hem Büyükşehir Belediye Başkanı’na hem de Kent Konseyi’ne yapılmıştır. Dileriz, bundan sonra Antalya için daha büyük bir alanın kazanılmış olmasını sağlarız. Ümitliyiz” diye konuştu.
ÖNERİLER
Raporun, rapor sonrası yapılması gereken çalışmalar bölümünde, yürürlükte olan imar planında kent parkı olarak plan kararı getirilen 238 dönümlük alanın, koruma alanı olarak belirlenerek, müze-kent parkı plan kararı olarak imar planına işlenmesi; bu bağlamda tescilli yapılar dışındaki tüm yapıların tescil edilmesi için Koruma Kurulu’na başvurulması önerildi. Proje hazırlanması aşamasında statik ve betonarmeyle ilgili alınacak önlemler ilgili de şu önerilerde bulunuldu:
"Yapıların çatıdan ve çevreden yağmur suyu alması önlenmelidir. Mevcut fosseptik sistemi iptal edilmeli ve pissu alt yapısı yeni kriterlere göre yapılmalı ve şehir kanalizasyon şebekesine bağlanmalı. Fabrika binasındaki betonarme elemanlarda korozyon hasarının seviyesi araştırılmalı, bir güçlendirmenin gerekli olup olmadığı belirlenmeli. Güçlendirmede, mevcut ölçüleri değiştirmeyecek şekilde kimyasal enjeksiyon veya çelik kuşakların epoksi ile yapıştırılması gibi yöntemler tercih edilmeli.Kapı, pencere doğramaları aynı detaylar korunarak ve aynı malzemeler kullanarak yenilenmeli. Elektrik tesisatı kesinlikle korunmalı. Yeni aydınlatma, enerji sistemi gizli olarak yapılmalı. Yapılan her işlemin bir restorasyon işlemi olduğu dikkate alınmalı, kesinlikle orijinaline uygun malzemeler kullanılmalı."
Raporda 238 dönümlük alan ve yapılarla ilgili olarak ise, "Kent Parkı, Dokuma yerleşkesi, mahalle ölçeğinde yakın çevresine, kent ölçeğinde tüm kente hizmet verebilecek alternatif bir kent parkı potansiyeli taşımaktadır. Yerleşke alanı, yeşil doku ve yaşam ile bütünleşmiş, gündelik kullanımlara, sportif ve rekreaktif etkinliklere açık bir kent parkı olarak düzenlenecektir.Kültür, Sanat ve Bellek Parkı, yapı stoğunun bir bölümü yerleşkenin belleğini içerecek biçimde Dokuma Müzesi olarak işlevselleştirilecek. Geri kalan yapılar içinde ise farklı büyüklükte toplantı salonları, sergi salonları, sanat atölyeleri, işlikler, eğitim mekanları, kütüphane, çocuk ve yaşlılara yönelik özelleşmiş mekanlar, iletişim merkezi gibi birimler yer alacaktır. Bu birimlerin farklı kesimlerin çok amaçlı kullanımlarına olanak tanıyacak ve yerleşkeye 24 saat yaşatacak biçimde tasarlanması öngörülmektedir. Fabrika Müzesi, bir endüstri müzesi mirası olmanın ötesinde kendi etki alanında gelişmiş olaylar ve bunlara katılan tanıklarla Antalya için bir kent belleği niteliği taşımaktadır. Bu nedenle müze ve diğer yapılardan oluşan yerleşke, bütün olarak bir bellek kütüphanesi olarak algılanmalı aynı zamanda bir kent belleği, tarihi müzesi ve dokümantasyon merkezi olarak işlevselleştirilmeli" önerileri yer aldı.Raporda idare binasının Kent ve Dokuma Belleği Merkezi olması talep edilirken, "Bu yapı özgün işlevi doğrultusunda park alanı yönetim merkezi, Dokuma Arşivi ve bilgilendirme merkezi olarak düşünülmelidir. Buradan Dokuma çalışanlarının çocukları, torunları, babaları ve dedeleriyle ilgili her türlü bilgiye belgeye internet ortamında ulaşabilecekleri gibi araştırmacıların gerek Antalya’nın ipek böcekçiliği ve pamuk tarımı alanında gerek dokumayla ilgili gerekse bunların tarihsel gelişimleri ile ilgi her türlü bilgiye internet ortamında ulaşabilecekleri imkanlar oluşturulmalıdır" görüşüne yer verildi.
Dokuma Proje Çalışma Grubu, raporunda fabrika binasının Dokuma Müzesi ve Bilim Eğitim-Öğretim ve Deneyimleme Merkezi olmasını önerirken, alanla ilgili olarak, "Dokuma Fabrikası’nın orijinal işleviyle ilişkili mevcut bilgi ve bulguları değerlendirerek sunan mütevazı ölçekte bir müze senaryosu oluşturulmalıdır. Bu çerçevede müze insanları içine alan, davet eden, öğreten ve eğiten bir kurguya sahip olmalıdır. Müzede Akdeniz Bölgesi ve Antalya ölçeğinde pamuk, ipek böceği yetiştiriciliği ve üretimi, dokumacılık ve giysi tarihinin kronolojik olarak anlatılması planlanmalıdır. Müzede dokumacılık, giysi ve giysi aksesuarlarının orijinalleri bir araya getirilerek koleksiyonlar oluşturulabileceği gibi Kepez, Dokuma ve Çallı’daki kadın iş gücünün replika üretimi konusunda eğitilerek toplumsal ve ekonomik yaşama katılmasına katkı sağlayabileceği, bu replikaların açılacak müze dükkanlarında satışa sunulabileceği düşünülmektedir.Kentlilerin bilgi ve beceri elde etmeleri, kentle tanışma ve deneyim edinmeleri amacıyla yenilikçi, araştırmacı ve özgüven sahibi bireylerin yetiştiği bir bilgi toplumunun oluşmasına destek olmak için eğlenceli ve etkileşimli ortamlar sunarak başta çocuklar ve gençler olmak üzere onları bilim ve teknolojiyle buluşturmak, bilimsel merak ve öğrenme isteği uyandırmak, yeni fikirler üretilmesine imkan sağlayacak ve atölye çalışmalarının da yapılabileceği bir eğitim- öğretim, bilim ve deneyimleme merkezi oluşturulmalıdır. Fabrika yapısının yaklaşık 17.000 metkare kapalı alanı olduğu göz önüne alınarak yukarıdaki iki ana işleve ek olarak fabrika yapısı kültürel etkinliklere dönük çok amaçlı kullanımlara uygun şekilde toplantı, konferans, çalıştay, sergi, sanatsal performanslar ve üretimler, kütüphane, tiyatro ve sinema salonu işlevlerine imkan verecek şekilde tasarlanmalıdır" görüşünü paylaştı.
Raporda, Dokuma yerleşkesi içerisindeki diğer yapılarla ve açık alanlarla ilgili olarak, "Kreş yapısı çocuklarımızın geleneğimizdeki çocuk oyunlarını öğrendikleri, oynadıkları, geleneğimizdeki oyuncakların da yer aldığı oyuncak müzesiyle desteklenerek çocuk oyun ve eğitim merkezi olarak işlevlendirilmelidir. Depo yapıları, sanatçılar ve üniversitelerin ilgili bölümleri ile işbirliği sağlanarak tekstil, resim, heykel, dokuma gibi atölyeler olarak işlevlendirilmelidir. Yemekhane, lokal, düğün salonu kullanımı yine eski işlevinde değerlendirilmeli, restoranın da Antalya ve Akdeniz’e has yemeklerin yapılması ve öğretilmesi amaçlanmalıdır. Memur yemekhanesi, kentte yaşayan Dokuma Fabrikasında çalışmış emekliler için lokal olarak düzenlenmelidir. Misafir yapısı, Dokuma alanında çalışma yapacak araştırmacıların ve öğrencilerin konaklayabileceği misafirhane olarak düzenlenmelidir. Bu alan/yapı Turizm Meslek Yüksekokulu uygulama alanı/oteli olarak da değerlendirilmeli. Trafo yapısı, Konsept Kütüphane olarak düzenlenmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Park alanının halka açık, gündelik kullanıma cevap verebilecek, farklı yaş gruplarının bu açık yeşil alandan faydalanmasını sağlayacak, senaryolarla destekli, çocuklar için uçurtma şenliği, yürüyüş, koşu ve bisiklet alanları olarak düzenlenerek insanların gezi ve buluşma alanı olarak kullanılması amaçlanmalıdır. Tüm yaş grubundan kentlinin spor yapmasına olanak sağlayacak önlemler alınmalıdır. Alanda var olan basketbol ve voleybol sahası alanları sağlıklaştırılarak yeniden kullanılmalıdır. Eski Poplinspor sahası olarak kullanılan mevcut trafonun güneyindeki açık spor sahasının her yaştaki grubun spor yapmasına ve çayırlık alan olarak açık hava konserleri ve açık hava sineması olarak değerlendirilmesi önerilmektedir. Müdür lojmanı ve çevresi kır kahvesi olarak işlevlendirilerek çay, kahve gereksinimlerini karşılamak üzere tüm kentliler için kullanıma açılmalıdır. Eğitim yapısı, kentimizde önemli oranda eksikliği hissedilen sanat galerisi gereksinimini karşılamak amacıyla güzel sanatların bütün dallarına açık, sanatçıların da yararlandığı Dokuma Sanat Galerisi olarak değerlendirilmelidir" denildi.
Dokuma Proje Çalışma Grubu, raporunda Dokuma Yerleşkesi’nin ticari alan olan 250 dönümlük kısmıyla ilgili de şu değerlendirmede bulundu:
"Alanın arka bölümünde, özelleştirme kapsamında kalan alanlarda 5 yıl süre ile planların değiştirilemeyeceği hükmünün de engel oluşturmadığı göz önüne alınarak, karşılıklı açılan ve birleştirilen dava sorun yaratmayacak şekilde, mahkeme kararı beklenmeksizin kentsel ve bölgesel iş merkezi kararırın kaldırılarak, şehrin ortak aklıyla yeni bir plan kararı getirilmeli."
PİL FABRİKASI
Raporda Pil Fabrikası alanın tahsisiyle ilgili Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel’e ve Antalya Kent Konseyi’ne şu çağrıda bulunuldu:
“Milli Savunma Bakanlığı’na devredilen bir bölümü Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na tahsis edilen Pil Fabrikası alanının, tahsis dışında kalan ve imar planında park alanı olan fabrikanın da bulunduğu alanın da Dokuma Fabrikası alanına edilebilmesi ve kent parkı olarak tahsisinin alınabilmesi için gerekli girişimleri yapmak üzere Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel’e çağrı yapıyoruz. Pil Fabrikası alanının tahsisinin alınabilmesi, Dokuma alanıyla bütünleştirilmesi, kente park ve yeşil alan olarak kazandırılması için Büyükşehir Belediye yönetimine yardımcı olmak için ve baskı grubu oluşturmak amacıyla sivil toplum temsilcisi Antalya Kent Konseyi’ne bir kampanya başlatmasını öneriyoruz.”