BU ÖNERİLERE İKİ KERE KULAK VERİN

Yani tehlike gelmeden, tehlikeye karşı mücadele edilmesi. Daha açık anlatmak gerekirse bardak kırılmadan kırılmasının önlenmesi. Koruyucu sağlık hizmetlerinin önemini dönemin Türk Tabipleri Birliği’nin efsane Başkanı Füsun Sayek ile uzun süren sohbetlerimizde kavramıştım. Ruhu şad olsun, özlemle anıyorum…

***

BAKIŞ AÇISINI DEĞİŞTİRİN
Malum orman yangını sezonu açıldı. Geçen yıl bu zamanlar üzüldüğümüz, ah vah ettiğimiz yangınlar yine başladı. Marmaris yangını hepimizi korkuturken, Antalya’nın çeşitli yerlerinde çıkan yangınlar büyük yangının habercisi gibi kaygı yaratmaya başladı.

Peki geçen yıldan bu yana ne değişti, hangi koruyucu önlemi aldık? Son zamanlarda bir çok insanın ağzına pelesenk olmuş yangın söndürme helikopteri ve uçağının dışında nasıl bir önlem almalıyız?

Av Mevsimi filmindeki replik gibi “bakış açımızı değiştirelim”. Evet bakış açımızı… Yangın çıktıktan sonra tabi ki hızla söndürülmesi çok önemli ama asıl önemli olan yangının çıkışını önleyecek önlemleri almamız ve yangın çıksa bile söndürülmesini kolaylaştırıcı altyapıyı hazırlamamız.

***

YÜZDE 100’Ü İNSAN ELİYLE BÜYÜYOR
Orman denince akla gelen en önemli isim yangın ekolojisi uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi ile konuştum. Neyişçi’ye göre orman yangınlarının yüzde 90’ı insan eliyle çıkıyor ancak yangının yüzde 100’ü insan eliyle büyüyor.

Tuncay Neyişçi, koruyucu orman hizmetlerini çocuğa anlatır gibi madde madde anlattı. Tuncay Hoca’ya göre bilimsel öneriler kararlılıkla uygulanırsa orman yangınlarının yüzde 80’i zaten önlenir. Çıkan yangınlar da daha kolay söndürülür. Hem akciğerlerimizi kaybetmeyiz hem de çıkan yangını söndürmek için milli servetimizi harcamayız.
***

ORMANLARI KORUYACAK ALTIN ÖNERİLER
Neyişçi’ye göre yangını söndürmek değil, yangın yönetmek önemli yani bir anlamda orman için koruyucu sağlık hizmeti… İşte uzmanından madde madde ormanı koruyacak öneriler:

*Ormanda kolayca tutuşabilen, kıvılcımı yangına dönüştürebilen yüksek oranda ince yanıcılar var. Bunlar yangın mevsiminden önce yani sıcaklar bastırmadan ormandan uzaklaştırılmalı. Riskli yerlerden başlayarak temizlik yapılmalı. Orman temizliği yaparsanız yangın çıkış oranını yüzde 80 azaltırsınız.
*Türkiye’deki riskli alanları ince yanıcılardan temizlemenin maliyeti bir uçak ya da helikopterin 1 yıllık kirasından daha ucuza geliyor. Temizliği bölgedeki köylüye yaptırırsınız. Böylece hem köylü kazanır hem de ormanı temizleyip yangına karşı korursunuz.
*Uçak ya da helikopter orman yangınını tam söndürmez, kontrol altına alır. Söndürme işlemi karadan yapılır.
*Yangınlardan sonra kendi ellerimizle kolay yanabilen ormanlar oluşturuyoruz. 20-30 sonra yeniden yanacak ormanlar oluşturuyoruz. Yangına dirençli ormanlar oluşturmalıyız. Ormana sık dikilmiş, rüzgâra karşı perde görevi görebilecek selvi ağacı dikilmeli. Böylece yangın çıksa bile söndürmesi kolaylaşır.
*Her yangın bir laboratuvardır. Çıkan her yangından sonra rapor tutulmalı. Deneyim ve ders aldığımız sürece bir sonraki yangının hem çıkışını engelleyebiliriz hem de daha kolay söndürürüz. Bunun için Orman Genel Müdürlüğü, akademinin bilimsel birikiminden faydalanmalı.
*Orman Genel Müdürlüğü, belediyelerle birlikte çalışarak ormana yakın yerleşimlerde evleri yangına dirençli hale getirmeli.
*Ormanlarımız her an patlamaya hazır dinamit gibi. Toplum olarak ormanı nasıl koruyacağımızı, öncesinde ve sonrasında yangına nasıl müdahale edeceğimizi bilmiyoruz.
*Nasıl ki Japonya, deprem ile yaşamayı öğrendi ve önlemlerini ona göre alıyor, biz de ormanımızı nasıl oluşturmalıyız, nasıl korumalıyız, yangınla nasıl mücadele etmemiz gerektiğini öğrenmeliyiz.

ANTALYA ÇOK RİSKLİ
Antalya, orman yangınları konusunda en riskli bölgelerden biri. Türkiye’nin en çok orman alanına sahip bölgesi olan Antalya’nın yüzölçümünün yüzde 55’i ormanla kaplı. Bu nedenle Antalya Tuncay Neyişçi’nin öneri ve uyarılarına iki kere kulak vermeli.