BU FİYATLAR BALON

SON günlerde Türkiye genelinde konut fiyatları ve kira bedellerindeki fahiş artışlar sebebiyle sözleşmelerde ve kira ilişkilerinde yaşanan uyuşmazlıklar da arttı. Antalya özelinde her geçen gün artan yabancı göçü, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle hat safhaya ulaştı. Yaşanan bu göçle birlikte hızla artarak dramatik boyutlara ulaşan ev fiyatları ve kiralar, şehirde yaşayıp bütçelerine uygun ev bulmaya çalışanları sıkıntıya düşürdü. Emlak piyasasının son durumunu, yabancıya konut satışlarını ve vatandaşlık koşullarını değerlendiren uzmanlar, krizin derinleşmemesi için acil önlem çağrısı yaptı.

BU FİYATLAR BALON
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, son durumu şöyle değerlendirdi: “Yabancıya konut satışlarının yüksekliğini önceki yıllarda olumlu olarak değerlendiriyorduk. Yoğun talep, kente yatırımcı da getiriyordu. Rusya-Ukrayna krizinden sonra ev fiyatları ve kiralarda yaşadığımız dalgalanma, şehrin bütün ekonomik dengesini bozacak duruma geldi. Şu anda bu fiyatlar, bence balon fiyatlar. Özellikle ev kiralarındaki rakamlar, karşılanabilecek durumda değil. Şehrin tüm dengesini bozarken herkesi mahkemelik duruma getirdi. Kiracı ve ev sahibi uyuşmazlıkları, mahkemelerdeki en büyük sorun haline geldi.”

BÖYLE BİR GELİR YOK
“Kira artışları enflasyona göre yüzde 36 civarında olması gerekirken, 2-3 misli kira talepleri gelmeye başladı. Az önce bir üyemiz ‘Mülk sahibi, 4 bin 750 lira olan kirayı, şimdi 14 bin liraya çıkarmak istiyor’ dedi. Türkiye’de böyle bir gelir, böyle bir fiyat yok. Artışlar önlenemez duruma geldi. Ev kiralarında tavan fiyat belirlemesi ile yeni bir düzenlemeye ihtiyaç var. Yabancılar için diğer ülkelerde olduğu gibi 3 yıl yaşama, dili öğrenme, kanunlarını öğrenme gibi vatandaşlık koşulları var. Mülk sahibi olmak, vatandaşlığın tek koşulu olmamalı. Ayrıca konut fiyatlarındaki yükselişin başlangıç fişeğini yakan, arz talep dengesini bozan inşaat maliyetlerinin de yeni bir düzenlemeyle düşürülmesi gerekiyor.”

İLGİ SÜRECEK, ÖNLEM ŞART
Orta ve dar gelirlilerin konut sorununun hat safhaya ulaşarak kriz haline dönüştüğüne vurgu yapan sorumlu gayrimenkul değerleme uzmanı Emrah Kaya, şöyle konuştu: “Özellikle Antalya’da bu yılın ilk çeyrek verilerine göre her 4 konuttan biri yabancıya satılıyor. Bu oran, 2021’de 5 satıştan biriydi. Akdeniz çanağında kentsel yaşamın kalitesinin en yüksek olduğu illerden biri Antalya. Yabancı ilgisi sürecek. Fakat bazı önlemler alınması gerekiyor. Yabancıya arsa satışlarının durdurulması lazım. Vatandaşlık da sadece gayrimenkule dayalı olmamalı. Aksi halde bu koşul yine fiyatların suni bir şekilde artışına neden olacak.”

ÇÖZÜM KOOPERATİFÇİLİK
“Bu gidişat, böyle devam edecek olursa konut değerleri üzerinde var olan köpük alınır ve piyasa kendini bulur ama mevcut durumdan çok büyük bir geri salınım olmaz. O yüzden Antalya’nın gelişen alanlarında acil bir şekilde kamu arazilerinde kooperatifçilik yolu ile yeni yaşam alanlarının kurulduğu bir sisteme dönülmesi gerekiyor. Yüksek enflasyonunun egemen olduğu 80’li, 90’lı yıllarda bu model, eksiklerine rağmen başarılı olmuştu. Şimdi modernize edilerek daha iyi bir şekilde topluma sunulması gerekiyor.”

EV SAHİBİ-KİRACI ÇATIŞMASI
Gayrimenkul alanında çalışan avukat Eser Akkaya, ev sahipleri ve kiracılar arasında ortaya çıkan problemin mahkemeleri en çok meşgul eden konu haline geldiğini belirterek, konunun hukuki boyutunu şöyle değerlendirdi: “Kira sözleşmesinin üzerinden 5 yıl geçmeden kira tespit davası kanunen açılamıyor. Kısa sürede yapılacak bir kanun değişikliği ile, rayiç fiyatların ve şartların yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Önerim, hukuki ihtilafların sulh ile çözümü. Kiracı ile kiralayanın bir araya gelerek, tarafların ve günün şartları da göz önünde bulundurularak, bir uzlaşmanın sağlanması gerekiyor.”