Bitki posasından doğal boya ile solmayan giysiler

ANTALYA (AA) - AYŞE YILDIZ/ORHAN KUZU - Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde yapılan çalışmada, sanayide kullanıldıktan sonra çöpe atılan kekik ve ada çayı gibi bitkilerin posasından elde edilen doğal boyaların kullanıldığı kumaşlar ile hazırlanan giysilerin, hem çok sağlıklı hem de daha uzun ömürlü olduğu saptandı.

Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü araştırma görevlisi Menekşe Suzan Teker, Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ömer Zaimoğlu'nun gözetiminde kök boyaları üzerine çalışma gerçekleştirdi.

Çöpe giden bitki posalarının yeniden değerlendirilmesi için teorik araştırmaların ardından laboratuvar ortamında denemeler yapan Teker, tarım şirketleri ve bazı firmalar tarafından sanayide kullanıldıktan sonra atıl duruma gelen posalardan doğal boya üretti.

Fakülte laboratuvarındaki kazanlarda kekik posasından doğal boya yaparak ipek kumaşları boyayan Teker, doğal boyalarla renklendirdiği ve geleneksel Türk desenlerini işlediği ipekli kumaşlardan kadın giysileri hazırladı.

Kekik posasıyla boyadığı kumaşların solmadığını, kullanıldıkça parladığını saptayan Teker, Türkiye'nin ilk kez ev sahipliği yapacağı EXPO 2016 Antalya'da, çocuklara doğal boyalarla hazırlanan kıyafetler giydirilmesi için çalışma yapmayı hedefliyor.

- "Hem çok sağlıklı hem ömürleri çok daha uzun"

Teker, AA muhabirine yaptığı açıklamada, doğal boyalarla ilgili bitki posaları üzerine tez çalışması hazırladığını, çöpe giden bir malzemeyi ekonomiye kazandırmak için çalıştığını söyledi.

Kekiğin, ticari olarak tıbbi kozmetik alanda çok fazla kullanılan, aromatik bir bitki olduğunu belirten Teker, "Renk skalasını artırmak için kekiğin yanına birkaç bitki ekleyelim dedik ve ada çayı, sarı kantaron, melisa posasını da alarak boyama yaptık. Hem bitki hallerini hem posasından boyama yaparak renk skalalarını karşılaştırdık ve sonuçların aynı olduğunu gördük" diye konuştu.

Türkiye'de doğal boyaların, halı ve kilim iplikleriyle sınırlı kaldığını, bunun dışına çıkmak istediklerini vurgulayan Teker, çöpe giden bitki posalarının ekonomiye kazandırılması için çalışma yaptıklarını anlattı.

Teker, bunu ürüne dönüştürmek istediklerini dile getirerek, şöyle konuştu:

"(Kumaş boyayalım, desenlendirelim kekik posasını yeniden kullanalım) istedik çünkü kekik, ticari olarak önemini hiçbir zaman kaybetmiyor, tam tersine artarak bu anlamda ilerliyor. Yanına birkaç doğal boya malzemesi koyarak ipek kumaşlarını kekikle boyama üzerine çalışma yaptık. Tüketiciye sunabileceğimiz bir ürün yelpazesi geliştirelim istedik. Uzun vadeli düşünüldüğü zaman doğal boyalı ürünler hem çok sağlıklı hem ömürleri çok daha uzun."

- "Yüzde 100 doğal ürünlerle çalıştık"

Teker, ipek kumaşlar boyadıklarını ve desenlendirme konusunda da da rezerve teknikleri kullandıklarını belirterek, farklı kalınlıklardaki iplerle kumaşı bağlayarak, desenler elde ettiklerini söyledi.

Çalışmanın laboratuvar ve konfeksiyon kısmını başarıyla bitirdiklerini ifade eden Teker, "Bundan sonraki aşama, tüketiciye sunulmasıdır. Bütün aşamalarda doğal ürünler kullandık. Yüzde 100 doğal ürünlerle çalıştık, düğmelerine kadar kendi kumaşımızdan yaptık. İlk etapta kadın dış giyim ürünleri yaptık. Özellikle çocuklar için doğal boyalı kıyafetler önemli" diye konuştu.

Teker, sadece yün, pamuk ve ipek kumaşları boyadıklarını, kekikten sarı ve tonlarını elde ettiklerini dile getirerek renk skalasını diğer bitkilerle geliştiremediklerini vurguladı.

Kekik ve ada çayı posasını, uçucu yağ çıkaran bir tarım şirketinden elde ettiklerini bildiren Teker, "Posalardan elde ettiğimiz sonuçlar gayet iyi, renkler de tatmin edici. Gerekli testlerden geçirdik, doğal boyayla boyadığımız kumaşlar solmuyor. Pamuklu ürünleri boyayıp, çocuklar için EXPO 2016 Antalya'da bir sunum gerçekleştirebiliriz" şeklinde konuştu.

- "Çocuk giyimi için araştırma yapılıyor"

Güzel Sanatlar Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Zaimoğlu da fakülte olarak üniversite-sanayi iş birliğini geliştirerek küçük ölçekli işletmelere destek olmayı hedeflediklerin söyledi.

Kimyasaldan uzaklaştırmak adına değişik şeyler yapılabileceğini göstermek istediklerini vurgulayan Zaimoğlu, "Bundan sonraki süreçte EXPO'ya yönelik neler yapabiliriz? EXPO kapsamında kimyasallardan uzak, doğal boyalı kumaşlarla çocuklarımızı nasıl giydirebiliriz, onun araştırmalarını yapıyoruz" dedi.