BAĞIŞ VARSA HAYAT VAR

AKDENİZ Üniversitesi’nin organ naklinde şu anda dünyanın yıldız merkezlerinden birine sahip olduğuna vurgu yapan AÜ Organ Nakli Merkezi Koordinatörü Nilgün Bilal, 40 yıldır teknolojinin imkân verdiği tüm nakillerle hastalara hayat verdikleri Organ Nakli Merkezi’nde e büyük ihtiyacın organ bağışı olduğunu söyledi. Bilal, “Her bağış hayat kurtarır” sloganıyla organ bağışına çağrı yaptı.

TÜRKİYE’NİN YÜZÜYÜZ
Nilgün Bilal, organ naklinde Antalya’nın dünyadaki yerini şöyle anlattı: “Biz organ nakli açısından çok ileride bir ülkeyiz. Dünyada sayılı ülkelerin arasındayız. Tüm organ ve dokuların nakli yapılabiliyor bizim ülkemizde. Böbrek, kalp, karaciğer, akciğer, pankreas, ince bağırsak gibi organların yanında konpozit dokular ve kornea nakli de yapabiliyoruz. Antalya’da Prof. Dr. Ömer Özkan’ın yaptığı yüz, kol, rahim gibi birden fazla kas, kemik sistemini içeren kompozit doku nakilleri dünyada çok az yerde yapılıyor. Biz AÜ olarak tüm nakilleri gerçekleştirebilen dünyadaki birkaç merkezden biriyiz. Geçen hafta 40’ıncı yıl kutlamamızı yaptık. Türkiye’de 40 yıldır organ nakli yaparak hastalara hayat veren başka bir merkez yok.”

KADAVRADAN NAKİL DÜŞÜK
Canlı vericili organ naklinde Türkiye’nin son 3 yıldır böbrekte dünya birincisi, karaciğerde ise Kore’den sonra dünya ikincisi olduğunu belirten Bilal, nakilde son duruma ilişkin şöyle bilgi verdi: “Canlı vericide sayılarımız yüksek. Bizim sorunumuz ölüm sonrası bağışların yetersiz olması. Sadece ölen kişilerden aldığımız kalp, akciğer ve kompozit doku nakillerini yeterince yapamıyoruz. Özellikle kalp ve akciğer naklinde dünya sıralamasındaki yerimiz çok gerilerde. Böbrek ve karaciğer nakli hastalarının da tamamına yetemiyoruz. Bağış oranını artırabilirsek, ülkemizde organ bekleyen hasta olmayacak. Avrupa ülkelerinde, özellikle İspanya’da toplumda hemen hemen herkes organ bağışı yapmış. İspanya’da her 1 milyon nüfus başına organ bağışlanma oranı 48. Türkiye’de ise bu rakam 3,6. Pandemiden önce ulaştığımız rakam 7 civarındaydı. Akdeniz’de ülkenin iç kesimlerine göre organ bağışlama oranı ortalamanın üzerinde. İç bölgelere gittikçe oran çok daha düşüyor.”

BİLGİ KİRLİLİĞİ BÜYÜK ENGEL
Bağışı artırmak için kampanyalarla görünür olmaya ve doğru bilgi akışını sağlamaya ihtiyaç duyduklarını ifade eden Bilal, “Organ bağışında ihtiyaç duyduğumuz empatiyi sağlamak için görünürlük çok önemli. Bizim ofisimize bir ay içinde tek tük gelip organ bağışı yapan oluyor. Bazı günler günde 1-2 bağış alıyoruz, bazı günler hiç bağış gelmiyor. Ama Antalya Cumhuriyet Meydanı’na bir stant kurduğumuz zaman bir günde 50-60 bağış alıyoruz. Bilgi kirliliği de önümüzdeki en büyük engel. Bir dizi senaryosunda organ bağışı ile ilgili gerçek dışı bir hikâye oluyor ve bu çok sayıda bağışı engelliyor. Beyin ölümü ile bitkisel hayatın karıştırıldığını görüyoruz. Bitkisel hayat beyin ölümü değildir. Mezardaki kişi ne kadar ölüyse, beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişi de o kadar ölüdür” şeklinde bilgi verdi:

10 AİLENİN 5’İ BİZE GÜVENİYOR
Beyin ölümü raporunu gördükten sonra merkez olarak aileyi davet ederek organ bağışı konusunda görüşme yaptıklarını anlatan Bilal, “Kişi hayattayken bu vasiyeti yapmışsa o zaman işimiz çok kolay. Çünkü bizim kültürümüzde vasiyeti yerine getirmek çok önemli. Türkiye genelinde aileleri ikna oranımız yüzde 20 civarında, yani her 10 aileden 2’si bağış yapıyor. Bizim merkezimizde bu oran daha yüksek. Yüzde 40 – 45 civarında bağış yapılıyor. Biz görüştüğümüz 10 ailenin 4 ya da 5’inden bağış alabiliyoruz” diye konuştu.

TELEFONDAN BAĞIŞ YAPILABİLECEK
“18 yaşını geçmiş, akli dengesi yerinde her birey il sağlık müdürlükleri, kamu ve özel hastaneler, sağlık kuruluşları da dahil herhangi bir sağlık kuruluşuna giderek ‘Organlarımı bağışlamak istiyorum’ diyebilir. Sağlık Bakanlığı’nda bu konuda süren mevzuat çalışmaları var. Yakın bir zamanda kişi hiçbir yere gitmeden organ bağışı yapabilecek. Sağlık Bakanlığı şu anda bu sistemi kurmaya çalışıyor. O zaman herkes istediği anda telefonuyla bile organ bağışı kararı verebilecek. Televizyondan ya da internet üzerinden organ bağışıyla ilgili bir içerik izlerken ‘Ben de organ bağışı yapayım’ diyebilecek.”

ORGAN NAKLİ NEDİR?
AÜ Organ Nakli Merkezi Koordinatörü Nilgün Bilal, sınırları birçok kuralla çizilen organ naklini şöyle tanımladı: “İki tip organ nakli var. Birincisi, yaşayan kişilerin organlarını yakınlarına vererek onları sağlığa kavuşturması. Bir diğeri de ölümden sonra kişinin organlarının bağışlanması. Bizim için asıl anlam ifade eden organ bağışı, kişinin hayatını kaybetmesinden sonra bağışlanan organları. Türkiye’de organ bağışı sayısı yetersiz olduğu için yaşayan kişilerden de organ alıyoruz. Tüm dünyada bu sorun var ama ülkemizde sorun biraz daha fazla. Canlıdan nakil yapabilme imkânımız kısıtlı. Sadece böbrek ve karaciğer nakli yapabiliyoruz. Bizim bütün temennimiz vefat etmiş insanların toprak olacak organlarının insanlara can olması, onların ölen kişilerin organlarıyla yaşama dönebilmesi.”