ASIL HEDEF KİŞİ BAŞI GELİR

TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK) Nisan-Haziran 2018’i kapsayan ‘Turizm İstatistikleri’ raporuna göre; turizm geliri nisan, mayıs ve haziran aylarından oluşan 2’nci çeyrekte önceki yıla göre yüzde 30.1 artarak 7 milyar 44 milyon 591 bin dolar oldu. Yüzde 84.7’si yabancı ziyaretçilerden, yüzde 15.3’ü ise gurbetçilerden gelen gelirlerin, 5 milyar 463 milyon 809 bin dolarını kişisel harcamalar, 1 milyar 580 milyon 782 bin dolarını ise paket tur harcamaları oluşturdu.
Gelirlerdeki ve turist başına harcama oranlarındaki artış sevindirici olsa da sektörün beklentilerini karşılamaya yetmedi. Önceki yıla göre artış gösteren gelirlerle ilgili değerlendirme yapan turizmciler, asıl amacın kişi başı turist gelirlerini artırmak olduğunu söyledi.

BELİRLEYİCİ OLAN KİŞİ BAŞI HARCAMA

Turizmde temel hedefin, en çok gelirin elde edildiği 2014 – 2015 yıllarının verilerini yakalamak olduğunu belirten Profesyonel Otel Yöneticileri Derneği (POYD) Başkanı Hakan Duran, sektörün kişi başı harcamada hala istenilen verime ulaşamadığına dikkat çekti. Duran, şunları anlattı:
“Gelirlerde ilk iki çeyrekte 11 milyar doların üzerine çıktık. Geçen sene bu rakam 8 milyar dolar civarındaydı. Kişi sayılarına baktığımızda, geçen seneye göre yaklaşık yüzde 29 artış görüyoruz. Sadece turist artışı oranında bir gelir artışı oldu. Kişi başı turizm geliri ortalaması geçen yıl 611 dolar seviyesindeyken, bu yıl 636 dolar olduğunu görüyoruz. Ama krizin olduğu 2016 yılında bile bu rakam 665 dolardı. Yani şu anda Türkiye turizmi satıyor görünse de hala fiyat kırarak satıyor. Fiyatlar istediğimiz düzeyde değil. Kişi başı harcama oranlarını yükseltmeliyiz ki gerçek anlamda bir verim elde edebilelim. 16 milyon turistle 600’lerde değil de 800’lerde olsak bunun Gayrisafi Milli Hasıla’ya katkısı çok daha yüksek olur. 2014’ün kişi başı harcama seviyelerini 2020’de yakalamayı bekliyoruz.”

YÜKSELİŞİN BAŞLAMASI SEVİNDİRİCİ

TUİK verilerini yorumlayan Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkanı Erkan Yağcı, turist sayılarının yanında gelirlerinde de artışı gösteren rakamlarla ilgili şöyle konuştu: “2018 yılının ikinci çeyreğinde beklentilerimize paralel olarak, hem turist sayısında hem de turist gelirlerinde bir artış oldu. Yüzde 30 civarında bir artışın yaşandığını görüyoruz. Ama bizim için önemli olan kişi başı gelirlerde de bir artışın olması. Kişi başı turist gelirinde de yüzde 5’lik bir artış var. Bu şu an için sevindirici bir gelişme. Hem turist sayılarının hem de gelirlerinin artışa geçmesi arzu ettiğimiz bir tabloydu. Gelirlerimizin önemli bir kısmı, yüzde 75 – 80’i yabancı turistten oluşuyor. Bundan sonra artışın devam ederek hedeflenen rakamlara yükselmesini bekliyoruz.”

ÖNÜMÜZDE 2 YIL VAR

Turizm gelirlerinde önce Akdeniz ortalaması olan 760 doları, ardından dünya ortalaması olan 990 doları hedeflemek gerektiğine vurgu yapan Antalya Kent Konseyi Turizm Grubu Başkanı Recep Yavuz, “Bu dönem kişi başı turist harcaması 636 dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıldan 25 dolar fazla olmasına rağmen henüz beklenen düzeye ulaşmadı. Yıl sonunda kişi başı gelirde yaklaşık 700 dolar rakamını yakalamamız öngörülebilir. Ama kazanma yılı gelecek sene olacak. Nasıl ağacın meyve vermesi zaman alıyorsa, bu yılki değişimin etkisiyle önümüzdeki yılın gelir ortalaması 750 – 800 dolar civarında olacak. Hala rakamların beklediğimiz gibi çıkmamasının nedeni kriz yıllarında verilen rakamlardır. Ama bu sene yapılan anlaşmalarda fiyatlar yükseliyor. Turizm gelirlerinde Akdeniz ortalamasına en çok yaklaştığımız yıl kişi başı 756 dolar gelirle 2015 yılı idi. Yabancı turist harcamalarıyla, Akdeniz ülkeleri turizm gelirlerinin yaklaşık 100 dolar altında kaldığımızı söyleyebiliriz. Hala rakamların beklediğimiz gibi çıkmamasının nedeni kriz yıllarında verilen rakamlardır. Turist sayısının artması hedefi yakalanmış olmakla birlikte gelirler için önümüzde yaklaşık 2 yıllık bir süreç var.

TEHLİKE ÇANLARI ÇALMAYA DEVAM EDİYOR

Antalya Sanayici ve İşadamları Derneği (ANSİAD) Turizm Sektörü Başkanı Özgür Tankut ise, turizm gelirlerinde yükselişi gösteren rakamlarla ilgili şu değerlendirmede bulundu: “Önceki iki yılda gerileme yaşayan turizm sektöründe, 2018 yılında ciddi bir toparlanma mevcut. Toplam gelir ve ziyaretçi sayıları karşılaştırıldığında yüzde 30.1’lik gelir ve yüzde 24.9’ luk ziyaretçi artışı gerçekleşti. Her ne kadar bu veriler doğrultusunda 2018 yılı altın yıl olarak düşünülse de, tehlike çanları çalmaya devam ediyor. Kişi başı günlük ortalama harcaması 2014 ve 2015 yıllarının aynı çeyreğinde sırasıyla 93 ve 85,6 dolar iken, 2018 yılında 74 dolar olarak verilere yansıdı. Harcama kapasitesi yüksek nitelikli gezgini çeken bir destinasyon olmaktan çok, bölge maalesef oda ve turist sayısı ile halihazırdaki sistemi yürütme eğilimindedir. Yapısal reformlar ve algı yönetim projeleriyle, turistten çok gezgin sayısını arttırmak adına; bölgenin arkeoloji, tarihi, doğal, kültürel ve gastronomik özelliklerinin ön plana çıkarılması planlanmalı ve bu konuyla ilgili eylem planları kısa ve uzun vadeli olmak üzere hayata geçirilmelidir.”