ANTALYA'YA KONSEPT MÜZE ŞART

BİR şehri ya da bir bölgeyi turistik amaçlı ziyaret ediyorsanız mutlaka yapılması gerekenler listesinin başına müze ziyaretlerini eklemelisiniz. Çünkü müzeler, toplumların ürettikleri tüm eserleri (toplumsal-bilimsel vs.) koruyarak sergilemekle kalmaz, aynı zamanda toplumun birçok yönü hakkında bilgi edinmemize olanak tanır. Müzelerin işlevi gün geçtikçe artmakta ve mevcut formları da bu işlevlerle beraber zamanın getirilerine uygun olarak değişmekte. Özellikle dijitalin müzeler üzerinde de devrim yarattığını söylemek mümkün. Zamana uyarlanabiliyor olması değişen ziyaretçi beklentilerini karşılayabilmesini destekliyor.

***

Müzeler turistik talebi etkiler mi? Kesinlikle. Sevindirici şekilde tüm dünyada çoğalan bir talep olduğunu söyleyebilirim. Dünyada en çok ziyaret edilen müzelerin başında Paris’te bulunan Louvre Müzesi geliyor. 2018 yılında 10 milyon küsür ziyaretçi ağırladığını düşünürsek, kent ziyaretçilerinin neredeyse ziyaret etmeden geçmediklerini söyleyebiliriz. 2019 yılında ben de ziyaret ettim. Bu kadar ziyaretçi akını yaşaması tesadüf değil. Klasik müzecilik anlayışından öteye geçilerek yaratıcı ve yenilikçi bir model tasarlanmış. Öyle birkaç saatte de bitirilecek bir müze değil, gerçek bir deneyim için ağır ağır gezilmesi gerek. Elbette yurtdışı ziyaretlerinizde kısıtlı günleriniz oluyor ve dolayısıyla çok uzun zaman ayırma şansına sahip olmuyorsunuz. Ama ben neredeyse bir tam günü ayırabilme şansına sahip oldum. Açıkçası müze ziyaretleri benim seyahatlerimin önemli bir yerini kaplar. Eminim birçoğunuz benim gibi gezdiğiniz yerlerin derinlerine inme fırsatı sağlayan bu ziyaretleri kaçırmak istemezsiniz.

***

Türkiye’de müze ziyaretleri beklenen düzeyde değil. Özellikle yerli halk tarafından. Yalnızca ülkemizde değil aslında genel olarak müzelere olan ilginin yetersizliği müzeleri geleneksel misyonlarını bir kenara bırakarak yeni stratejilerle sunum şekillerinde değişiklik yapmaya yöneltti. Burada iki önemli hususu belirtmek isterim. Öncelikle mevcut ziyaretçilerin ziyaret sonrası deneyimlerinin ele alınması gerekliliği ile henüz ziyaret etmeyenlerin neden hala etmediklerinin araştırılması. İnsanlar üzerinde merak yaratabilmek gerekir. Bu noktada özellikle gençlerde bu bilinci yaratmalı. Henüz eğitim dönemlerinin ilk yıllarında oturtulabilirse, alışkanlık haline gelecektir.

***

Özellikle pandemi dolayısıyla dışarı adım atamadığımız evde karantina günlerinde sanatsal ve kültürel etkinliklerden oldukça uzak kaldık ve çok özledik. Tam da o sırada soysal medyada sanal ziyaret imkanı tanıyan müzeler paylaşıldı ve çok da ilgi gördü. Belki de çoğumuz henüz ziyaret etmediğimiz ve etmeyi aklımızdan bile geçirmemiş olduğumuz yerleri sanal olarak gezdik. Değişen teknolojiye ayak uydurabilen müzeler, bu yoğun ilgiden payını alabildi. Bugün sanal olarak keşfedilen her müze emin olun o kişiler tarafından ilk fırsatta mutlaka yerinde gidilip görülecektir.

***

Zaman değişiyor ve bununla beraber müzeciliğin etki alanları, teknikleri, sunumları da değişiyor. Bu değişimle birlikte belirli konularda uzmanlaşan konsept müzeleri daha sık görür hale geldik. Üç boyutlu tasarımlar, sanal gerçeklik ve interaktif eğilimler klasik müzeciliği sıkıcı bulanlar için de ilgi çeken konseptler oldu.

***

Antalya’da gezip göreceğiniz birçok önemli müze var. Bunlardan beş tanesi de şehrin merkezinde. Bu yazıyı okurken “acaba kaç tanesini gezdim?” diye sorgulayıp, eksik kalanları belki tamamlamak istersiniz. Siz bunları düşünürken ben de konsept müzelerin ne kadar az olduğunu düşünüyorum. Özellikle sanat açısından. Umarım Antalya gibi adeta Açıkhava müzesi olan bu şehirde müzeler yönünden de yaratıcı ve yenilikçi atılımlar atılır.