ANTALYA'NIN ANTİK DURAKLARI

 

TÜRKİYE’de turizm denince ilk akla gelen yerlerden biri şüphesiz havası, suyu ve yemyeşil doğasıyla Akdeniz’in incisi Antalya. Bilinen turistik mekânların ötesinde Antalya, aynı zamanda tarihin en eski yerleşimleri olan Pamfilya, Kilikya, Likya ve Psidya’nın kesiştiği yer olma özelliği taşıyor. Son yıllarda ilgi odağı haline gelen ünlü yürüyüş parkurları Likya Yolu ve Aziz Paul Yolu da doğayla iç içe vakit geçirip tarihin derinliklerinde yolculuk yapmak isteyenleri bekliyor. Antalya’da tarih tutkunlarının ilgisini çekecek keşif seçeneklerini Hürriyet Akdeniz okurları için derledik.

PERGE
Antalya’nın Aksu ilçesindeki Perge, Kilikya-Pisidia ticaret yolunun üstünde yer aldığı için önemli bir Pamphylia şehri. Kapısında bulunan bir kitabeye göre, Truva savaşından sonra Amphilokhos, Mopsos ve Kalkhas tarafından kurulan şehrin Hitit döneminde mevcut olduğu öğrenilse de, İskender’in gelişine değin tarih sahnesinde görülmedi. Bergama Krallığı’ndan Roma yönetimine geçen kentte, 12 bin seyirci kapasiteli tiyatro, M.Ö. 2’nci yüzyıla tarihlenen ve çok iyi korunmuş olan stadyum, agora ve ortasında bir su kanalı olan Sütunlu Cadde öne çıkıyor.

PHASELIS
Antik kaynaklara göre Antalya-Finike sahil yolundaki Phaselis’in M.Ö. 690 yılında Rodoslu koloniciler tarafından kurulduğu anlaşılıyor. Attik-Delos Deniz Birliği’ne giren Phaselis’in Likyalılardan ayrı olarak vergi listelerinde geçmesi dikkat çekiyor. Kapılarını İskender’e açan şehir sonra bir süre Kilikya korsanlarının eline geçti. Üç limana sahip olan Phaselis’te toprak üstünde görülen kalıntılar Roma dönemine ait. Kuzey, güney ve askeri limanların kalıntıları, agora, domination agorası, geç devir agorası, ana cadde, Hadrian kapısı, tiyatro, surlar, nekropol, tapınak kalıntıları, antik çağdan günümüze ışık tutan eserler.

MYRA
Demre ve civarında yer alan Myra Antik Kenti, özellikle Lykia dönemi kaya mezarları, Roma dönemi tiyatrosu ve Bizans dönemi Aziz Nikola Müzesi ile ünlüdür. Kaya mezarları, Likya yazılı kitabeler ve sikkeler, Myra’nın en azından M.Ö. 5’inci yüzyıldan itibaren varlığını sürdürdüğünü gösteriyor. Likya Birliği’nin altı büyük kentinden biri olarak inşa edilen Myra, ününü Aziz Nikolas’a ve adına yapılan kiliseye borçlu. Günümüz kalıntılarını, tiyatro ve her iki yanındaki ‘kaya mezarları’ oluşturuyor.

SİDE
Akdeniz’in büyülü maviliğini, tarihin ihtişamıyla buluşturan gerçek bir tanrıça Side Antik Kenti... Her ne kadar şehrin sembolü ‘nar’ olsa da, yarımadayla özdeşleşen en ünlü simge Apollon Tapınağı. Pamfilya’nın nar kokulu kızı Side’ye, antik kenti çevreleyen surların ana kapısından giriliyor. Kapının karşısındaki anıtsal çeşmenin hemen yanında küçük dükkanlar, agora, tiyatro, hamam ve evlerin yer aldığı ana sütunlu yol sizi antik limana kadar götürüyor. Antalya’nın bu küçük yerleşimi, tarihi dokusu, şirin sokakları ve cumbalı taş evleriyle, konuklarına her mevsim hayatın tadını hissettirebilen bir şehir.

TERMESSOS
Anadolu’nun en eski halklarından Luvi’lerin soyundan gelme Solym’ler tarafından kurulan Termessos’un tarih sahnesine çıkışı, Büyük İskender’in M.Ö. 333’de kenti kuşatması ve Termesosluların güçlü bir savunma yaparak kenti teslim etmemesiyle oldu. Şehrin kalıntıları Korkuteli yolu üzerinde bulunan Hellenistik Devir suru ile başlar ve Güllük Dağı’nın zirvesine kadar devam eder. Çok sayıda tapınağın ve anıtsal mezarların bulunduğu Termessos’a tırmanan patika takip edildiğinde, İmparator Hadrian devri basamaklarına ve 2’nci Attalos zamanında yapılmış agoraya rastlanıyor. Agoranın doğusunda, yamaca yaslanmış, Antalya Körfezi’ni görebilen tiyatro ve birbirine geçişli 5 sarnıç bulunuyor.

ASPENDOS
Önemli bir liman ve ticaret kenti olarak ünlenen Aspendos’ta mısır, gül ağacından yapılmış süs eşyaları, şarap, tuz ve at ticareti yapıldığı biliniyor. At yetiştiriciliği ile de antik dünyada ün salan Aspendos, Pamfilya bölgesinin önemli kentlerindendir. Önce Perslerin üssü olan kent, Büyük İskender’in fethiyle Pers egemenliğinden çıktı. Bugün ayaktaki kalıntıların hepsi, Roma dönemi ve sonrasına ait. Arap akınlarından etkilenen şehir Selçuklu dönemiyle Türk egemenliğine girdi. Aspendos’ta Türkiye’nin en iyi korunmuş tiyatrosu bulunuyor.

ALANYA KALESİ
Alanya Kalesi, Anadolu’yu süsleyen yüzlerce yapı arasında günümüze kadar ayakta kalabilen en iyi korunmuş kalelerden biri. Kale, yaklaşık 6,5 km sur uzunluğu, içindeki 400’e yakın sarnıcı ve yazıtlı kapılarıyla Selçuklu sanatını iyi yansıtan bir açık hava müzesi görünümünde. Yapıya Alaaddin Keykubat döneminde eklenen sekizgen planlı Kızılkule de günümüzde Alanya’nın simgesi haline gelmiş durumda. Kalenin içindeki tersane de Selçukluların denizle ilk buluşmasını simgelemesi açısından önemlidir. Giriş kapısında, Alaaddin Keykubat’a verilen ‘İki Denizin Sultanı’ unvanı ve ortada iki su sarnıcı yer alıyor.

OLYMPOS
Antalya’nın güney sahillerinde Phaselis’ten sonra ikinci önemli liman kenti Olympos. Kentin Helenistik, Roma Bizans dönemlerine ait kalıntıları ormanın içinde yer alıyor. Olympos Limanı tarihte korsan yatağı olarak biliniyor. Geleneksel kutlamalar ve İmparator Hadrianus’un ziyareti, şehir tarihine ait en renkli ipuçları. Olympos’un günümüze kadar ulaşmış kalıntıları, denize akan bir ırmağın ağzında ve her iki yakasında yer alıyor. Bölgede Caretta’arın yumurta bıraktığı bir kumsal yer alıyor ve Çakaltepe olarak anılan yükseltinin yamacından sürekli olarak alev çıkıyor.

PATARA
Fethiye-Kalkan arasında Xanthos vadisinden denize açılan Patara, Likya’nın en eski şehirlerinden biri. Likya Birliği’nin başkentinde, Helenistik dönemde inşa edilen Meclis Binası ve Tiyatro gibi anıtsal yapılar yer alıyor. Ortaçağ boyunca önemini sürdüren Patara’da suyollarının en anıtsal bölümü, ‘Delik Kemer’ olarak adlandırılıyor. Patara Antik Kenti, arkeolojik ve tarihsel değerinin yanında Akdeniz kaplumbağaları Caretta-Caretta’ların milyonlarca yıldır yumurtalarını bırakıp yavruladıkları ender sahillerden biri olması ile de ayrı bir öneme sahip.

KEKOVA
Kaş, Kalkan ve çevresinde doğa, tarih ve tertemiz denizlerle kaplı bu mavi gezide keşfedilecek 39 küçük koy var. Antik kentlerle çevrili bölgenin yıldızı Kekova, yıllardır tüm dünya denizcilerinin de gözdesi… Demre ilçesindeki Kaleköy ve Üçağız açıklarında bulunan bu küçük ve kayalık ada, nostaljik bir sayfiye yeri havasıyla tatilcilerin içini ısıtıyor. Üzerinde pansiyonlar ve kafeler bulunan adaya ulaşım teknelerle sağlanıyor. Adaya gelen tatilciler, tekne turlarıyla Kaş ve Demre’deki muhteşem koylarda denize girme imkanı buluyor. Batık antik kentiyle de büyük ilgi çeken Kekova’da özel izin almak şartıyla dalış da yapılabiliyor.

Likya yolu
Dünyanın en iyi 10 uzun mesafe yürüyüş yollarından biri olarak gösterilen Likya yolu, Fethiye’den Antalya’ya kadar uzanan patikalardan oluşan bir kültür rotası. Parkurun ilk bölümünde, Faralya Köyü, Dodurga Köyü, Sdyma, Pınara-Letoon-Xanthos kentleri ve incecik kumlarıyla Patara yer alıyor. İkinci bölümde ise, Antiphellos, Apollonia, Simena, Myra, Limyra, Rhodiapolis, Gagai, Melanippe, Gelidonia, Edrassa, Olimpos, Chimaera ve Phaselis bulunuyor.

ST. PAUL YOLU
Perge, Eğirdir Gölü ve Yalvaç arasında yer alan ve 27 günlük yürüyüşle tamamlanan St. Paul Yolu’nun rotası, Köprülü Kanyon Ulusal Park’ın girişindeki Beşkonak’ı da içine alıyor. Roma yolları, patikalar ve ormanın içinden geçen ve yer yer dağ bisikletine uygun olan bu rota, deniz seviyesinden başlayıp 2 bin 200 metreye kadar yükseliyor. Hıristiyanların hac yolu olarak da bilinen parkur, Aziz Paul’ün Küçük Asya’daki seyahati sırasında geçtiği yerleri takip ediyor.