Antalyalı işverenin satış geliri yüzde 79 düştü

Alparslan ÇINAR/ANTALYA, (DHA) - ANTALYA Ticaret ve Sanayi Odası'nın (ATSO) işverenle yaptığı 2017 yılı anket sonucuna göre, kent genelinde satış geliri yüzde 79 oranında düştü. İşverenlerin en büyük sorunları arasında yer alan terör 5'inci sıraya gerilerken ekonomideki belirsizlik ilk sırada yer aldı. ATSO Başkanı Davut Çetin, kent merkezinde ticaretin kan kaybettiğini, kentin imitasyona teslim olduğunu ve her yere zincir market açma sevdasından vazgeçilmesi gerektiğini vurguladı.

ATSO Başkanı Davut Çetin, kent merkezindeki bir otelde gazetecilerle bir araya gelip ekonomi verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Antalya'nın 2016 yılında ciddi bir kriz yaşadığını hatırlatan Başkan Çetin, 2017 yılında turist sayısının yüzde 58 arttığını söyledi. Çetin, 2017 yılında gelir kaybına rağmen bir önceki yıla göre daha iyi bir yıl yaşandığını kaydetti.

İHRACAT 156 MİLYAR DOLAR

Otomobil üretimi, satışı ve ihracatının son üç yılda yükseldiğini belirten Çetin, 2017 yılında 28 milyon beyaz eşya üretildiğini söyledi. Beyaz eşyalardan 20 milyonunun ihraç edildiğini kaydeden Çetin “8.5 milyonu iç piyasada satıldı. Ayrıca 1 milyon ithal beyaz eşya satışı oldu. İhracatta Avrupa pazarı itici güç oldu, ihracatımız 142 milyardan 156.8 milyar dolara çıktı, otomotiv, kimya ve çelik ihracatı yukarı çekti. Böylece sanayide çarklar çalışmaya başlamıştır. Kapasite kullanımı verileri sanayi üretiminde artışın devam ettiğini göstermektedir" dedi.

İÇ PİYASAYA ÇALIŞAN KOBİ'LERE ZORLANACAKLARI UYARISI

2016 yılında yaşanan olağanüstü durumlar nedeniyle ekonomide tıkanma yaşandığını belirten Çetin, 2016 Kasım ayında kredi teşviklerinin başlamasıyla bir yılda yaklaşık 400 milyar TL kredi artışı olduğunu ve bu kredilerin önemli kısmından reel sektör ve KOBİ'lerin faydalandığını söyledi. Krediler ve destekler sayesinde 2016'daki tahsilat sorununun 2017'de azaldığına değinen Başkan Çetin, “Protestolu senetler 2017'de aynı kaldı, artmadı. Karşılıksız çek sayısı ve oranı da yüzde 2.2'ye düştü. Bunlar ekonomideki olumlu gelişmeler, elbette olumsuz durumlar da bulunuyor. 2017 büyümesi baz etkisi ile istisnai bir durumdu, 2018 büyümesinin yüzde 5'e yakın düzeyde olacağı tahmin ediliyor. Geçen yıl iç taleple büyüdük, bu yıl ihracatla büyüyeceğiz. Bu nedenle iç piyasaya çalışan KOBİ'ler ve küçük işletmeler zorlanacaktır" dedi.

Cari açık ve döviz ihtiyacı sorununun devam ettiğini belirten ATSO Başkanı Çetin, “Bu yıl ihracatımız 157, ithalatımız 233, yani dış ticaret açığımız 76 milyar dolar. Turizm gibi hizmet ihracatı geliriyle cari açık 40 milyar gibi yüksek bir düzeyde. 60 milyar dolar kadar da dış kredi ödemesi oluyor. Yani bu yıl dış dünyaya 100 milyar dolar borçlandık. Bu yıl borsaya 3 milyar dolar, tahvile 23 milyar dolar döviz geldi, 7 milyar şirket yatırımı geldi, gerisi ise kredi yenilemeyle karşılandı" dedi.

Toplum olarak çok fazla tasarruf yapamadığımızdan yakınan Başkan Çetin, kredi borcunu ödemeyen her zaman 1 milyon vatandaş olduğunu söyledi.

2016 KRİZİNİN ETKİSİ

2016 krizinin Antalya'nın son 20 yılda görmediği derecede bir kriz olduğunu belirten Çetin, “2016 krizinin etkileri Antalya'da Türkiye ekonomisine göre daha ağır oldu. Tarımsal ihracat ve turizmde yaşanan sorunlar doğrudan kent ekonomisini etkiledi. Yabancı turist sayısında 10 yıl geriye, 2006 yılına döndük. Birçok otel sezonda bile kapalı kaldı. 2017 yılı ise Antalya'nın Türkiye ekonomisine nazaran daha iyi performans gösterdiği bir dönem oldu. 2017'de beklentimizden daha iyi bir çıkış yaşadık. Elbette, bu çıkışta uçak teşvikleri, kur artışı ve fiyat indirimleri de etkili oldu. Türkiye turizmindeki 7 milyon artışın yarısını Antalya sağladı" dedi.

Çetin, artışa ve iyileşmeye rağmen gelir düzeyinin 2014, 2015'e geri dönemediğini söyledi. Turizm gelirinin 2014'te 29 milyar dolarken 18'e düştüğünü belirten Çetin, bu yıl 22 milyar doları geçeceği öngörüsünde bulundu. Çetin, gelir düzeyinin 2014'ün gelir düzeyine yaklaşacağını tahmin ettiklerini aktardı.

İstihdam verilerini değerlendiren Başkan Çetin, bu yıl Antalya'nın çalışan sayısında Türkiye ortalamasını geçeceğini söyledi.

'İŞYERLERİNİN YÜZDE 79'UNUN SATIŞ GELİRİ DÜŞTÜ'

ATSO olarak merkez ilçelerden Muratpaşa, Kepez ve Konyaaltı'nda, perakende ticaret sektöründeki 1038 işyerinde anket yaptıklarını ifade eden Çetin, anket sonuçlarını da paylaştı. ATSO üyesinin yüzde 53, AESOB üyesinin yüzde 47 oranında olduğuna dikkat çeken Çetin, esnafın işyerlerinin yüzde 92'sinin kira, yüzde 8'inin mülk sahibi olduğunu söyledi. Çetin, kiracı oranında artış olduğunu söyledi.

2017 yılında satış rakamlarında iyileşme beklediklerini, ancak anket sonuçlarında beklediklerini bulamadıklarını aktaran Çetin, “İşyerlerinin yüzde 79'u satış geliri düşüşü beyan etti. 'Satışlarım arttı' diyenlerin oranı yüzde 21'de kaldı. Burada en olumsuz gelişmenin market-gıda satan işyerlerinde olduğunu görüyoruz. Bunun en önemli nedeni Antalya'da zincir market yayılması, gıda satan işyeri sayısının da artmasıdır" dedi.

İŞVERENİN SORUNU EKONOMİDEKİ BELİRSİZLİK

Anketlerde işverenlere 'Türkiye ekonomisinde en önemli sorun nedir?' sorusunu yönelttiklerini ve geçen yılki verilerle kıyaslama yaptıklarını belirten Çetin, “Geçen yıl işsizlik birinci sorundu, ikinci sırada terör geliyordu. İşsizlik birinci sıradan dördüncü sıraya düşmüş, ekonomide belirsizlik üçüncü sıradan bire çıkmıştır. Terör ikinci sıradan beşinci sıraya gerilemiştir. Burada ekonomide belirsizlik, piyasa durgunluğu konusudur. Kent merkezi işyerleri ve esnaf için bunun birinci sıraya çıkması ilginçtir. Dış politika da üçten ikiye yükselmiştir" dedi.

'KENT MERKEZİNDE TİCARET KAN KAYBEDİYOR'

2017'de ekonomideki rekor büyüme ve turizmdeki iyileşmenin kent merkezine aynı ölçüde yansımadığını kaydeden Başkan Çetin, “Ben sürekli kent merkezinde ticaretin kan kaybettiğini söylüyordum. Hep dikkat çektiğim bir başka konu büyük şirketlerle küçük şirketler arasındaki uçurumun büyümesidir. Ekonomide küçük işletmelerin ayakta kalması zorlaşmaktadır. Yerel yönetimler ticari alan planlarını ve işyeri açılış izinleri kurallarını gözden geçirmelidir. Antalya olarak AVM'lerin yeri konusundaki ezberimizi tartışmaya açmalıyız" dedi.

'HER SOKAĞA ZİNCİR MARKET AÇMA SEVDASINDAN VAZGEÇMELİYİZ'

Başkan Çetin, ekonomide ciddi reform ihtiyacı olduğunu ve reformun sadece hükümetin işi olmadığını söyledi. Cadde cadde, sektör sektör inceleyerek bir reform planı oluşturulması gerektiğini belirten Çetin, “Yerel yönetimler, bizler ve işletmeler de reform yapmak zorundayız. Her sokakta ulusal zincir market açma sevdasından vazgeçmeliyiz. AVM'leri kent merkezi dışına yaptığımızda kent merkezinin tümden boşaldığını görmeliyiz. Avrupa'da artık yürüme mesafesi koşulu geldiğini, motorlu taşıt trafiği yaratmama kuralı geldiğini görmeliyiz. Kent merkezinde cadde alışverişi için her caddeyi bir AVM gibi planlamalı ve tek elden yönetmeliyiz."

'KENT İMİTASYONA TESLİM OLMUŞ DURUMDA'

Markalar caddesi, markalar sokağı yaratılması gerektiğini kaydeden, Kaleiçi, Kale Kapısı esnafının özgün, markalı ürünlere geçmesinin teşvik edilmesinin doğru olduğunu savunan Çetin, imitasyon ürün satışıyla ilgili serzenişte bulundu. Kentin her yerinde imitasyon ürün ticaretinin yapıldığını belirten Çetin, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kent imitasyona teslim olmuş durumda. Dünyanın her yerinde bu türden alışverişler var ama kentin merkezinde ne kadar olmalı. Burada çarşı pazar kurulup belli bir bölgede yapılabilir ama kent merkezinden Kale Kapısı'na kadar gelen turistin karşısına imitasyonla çıkmak doğru değil. Ben şehir merkezine kaç turist giriyor bilmiyorum. Çok araştırdım ama yok böyle bir veri. Bir ABD gemisi geliyor oradan 4 bin asker gelince kent merkezine, şehir merkezinde işler bir anda artıyor. Şehir merkezimiz turistin gelmesine ne kadar uygun onu da tartışmak lazım."

FOTOĞRAFLI