Antalya’dan doğan marka

YÖREX TÜRKİYE’YE ÖRNEK OLDU
Antalya’dan ‘Sizin Oraların Nesi Meşhur’ sloganıyla 10 yıl önce doğan Yöresel Ürünler Fuarı (YÖREX) Türkiye’nin merakla beklediği fuarlar arasında yerini aldı. Çocukluğumuzun vazgeçilmezi olan Anadolu’nun 12 bin yıllık yok olmaya yüz tutan lezzetlerini ve değerlerini bizlerle buluşturan YÖREX, katılımcılarına tam anlamıyla Anadolu turu yaptırıyor.
KIRSALDA KALKINMA
Kırsaldaki üreticinin üreterek kalkınarak köyünde kalması, aile çiftçiliğini sürdürmesi amacıyla 10 yıl önce hayata geçirilen YÖREX, kırsal kalkınmaya desteği nedeniyle 2014 yılında Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nden (FAO), geçtiğimiz günlerde de Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden (TOBB) Jüri Özel Ödülü aldı. Geçmişten günümüze YÖREX’i fuarın fikir babası ve yürütücüsü Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır ile konuştuk.
10 yıl önce ‘Sizin Oraların Nesi Meşhur’ sloganıyla başlattığınız YÖREX, herkesi kucaklayan bir fuar oldu. Çocukluğumuzun vazgeçilmezi olan ama artık bulamadığımız tatlarını getirdi karşımıza. Bu fikir ortaya nasıl çıktı?
TOBB 2009 yılında Türkiye genelinde ‘Kriz Varsa Çare de Var’ kampanyası düzenledi. O dönemde bizden çalışma talep edildi. Bunun üzerine neler yapılabileceğini düşünürken, yöresel ürünlerin kıyıda köşede kaldığını farkettik.12 bin yıllık Anadolu’nun birikimi el emeği göz nuru bu ürünlerin kaybolmaya yüz tuttuğunu ve bu üretimden vazgeçmek zorunda kalan insanların da işsizlik nedeniyle hızla kentlere göç ettiğini ve kırsalın boşaldığını gördük. Tekrar bu üretimi harekete geçirirsek bize dışarıdan dayatılan ithal ürünler yerine kendi ürünlerimizi tüketiriz, böylelikle katma değer içeride kalır diye düşündük.
Peki fuar yapmak nereden aklınıza geldi?
Biz aslında bunu sergi olarak düşündük. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’na gittik. O da bize bunu fuar olarak yapmamızı önererek bizleri cesaretlendirdi. Kendi bölgemizdeki değerlere baktık. Sonra diğer oda ve borsa başkanlarına gittik. ‘Sizin oraların nesi meşhur’ dedik. Onlardan gelen ürünlere de bakınca müthiş bir zenginlik içinde olduğumuzu gördük. 2009 yılında çalışmalara başladık. Dünyada örneklerine baktık. Coğrafi işaretleme sisteminin ne olduğunu öğrendik. Coğrafi işaretlerin yerel ürünlere bir nevi zırh olacağını, üretenin ve tüketenin koruyacağını öğrendik.
Fuara katılan oda ve borsaların başkan ve yetkilileriyle konuştuğumuzda herkesin bu fuarı sahiplendiğini ve sevdiğini görüyoruz.
YÖREX Antalya’dan doğdu ama Türkiye’ye mal oldu. Sadece buna yeme içme olarak bakmamak gerekiyor. Aslında 12 bin yıllık medeniyetin burada buluşması oldu fuar. Her seferinde söylüyoruz. 1 hafta da olsa Türkiye’nin doğusu, batısı, kuzeyi ve güneyi de biz oluyoruz. Özellikle 1980’den sonra kendimize ait bir çok değeri göz ardı ettik. Bizler bir anlamda da Anadolu ayarlarına dönebilir miyizi fuarla sloganlaştırmaya çalışıyoruz. Gerçekten bugün yaşadığımız sorunların Anadolu’da çözümü var. İmece, dayanışma, komşuluk, dostluk var Anadolu’da. Fuarla insanların geçmişle bağ kurmalarını da sağladık. Bir anlamda baktığınızda Türkiye’nin en sevilen fuarlarının başında geliyor YÖREX. İlk yıl fuarımıza 42 il katıldı. Geçtiğimiz yıl 72 il vardı. Kamu, STK, üniversite ve özel sektörün coğrafi işaretlere ilgisi arttı. 2009 yılında coğrafi işaretli ürün sayısı 110 idi. Şimdi 419 ürüne çıktı. Başvuru sayısı da 160’tan 412’ye çıktı.

AİLE ÇİFTÇİSİNE UMUT OLDU
Fuara katılanlar neler diyor? Yöresel ürünlerin değeri sizce anlaşılmaya başladı mı?
Fuara katılanlardan olumlu geri dönüşler alıyoruz. Birçok kişi çeşitli yerlerle bağlantılar kuruyor. Yurt dışı ile bağlantı kuranlar da çok. Yöresel ürünleri yapanların sınırsız bir üretim yapma şansı yok. Büyük çoğunluğu küçük aile işletmeleri. YÖREX onlara umut oldu.
Fuarı Avrupa’ya taşıma hayaliniz vardı. O ne aşamada…
İçinde bulunduğumuz ekonomik koşullar buna şu anda el vermiyor. Biz bu fuarı devlet desteği almadan kendi olanaklarımızla ve katılımcıların desteğiyle yapıyoruz.
‘YARIŞMAYA KATILDIĞIMIZ BİLMİYORDUM’
YÖREX projesi ikinci ödülünü aldı. Bu konuda neler diyeceksiniz?
FAO’dan 2014 yılında kırsal kalkınmaya yaptığı katkı nedeniyle ödül aldık.
TOBB’un ‘Oda ve Borsa Proje Yarışması’nda da Jüri Özel Ödülü’ne layık görüldü projemiz. 123 projenin yarıştığı yarışma 8 kategoride düzenlendi. Ödül TOBB’un 75’inci genel kurulunda verildi. Yarışmaya ekibimiz katılmış. Benim yarışmaya katıldığımızdan orada haberim oldu. TOBB’dan aldığımız bu ödülün, bizim kadar tüm oda ve borsa başkanları da ortağı. Onlarda bu ödüle çok sevindi. Bu fuara herkes sahip çıktı. Çok derinlikli bir proje. Bu proje her ne kadar bizim önderliğimizde gitse de, TOBB, kalkınma ajansları ve ekibimizin özverili çalışmalarıyla bu noktaya geldi. Şu an hayallerimizin yüzde 50’sindeyiz.
ÖDÜLÜ ERDOĞAN VERDİ
Ödülü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan aldınız. Aranızda bir de konuşma geçti. Herkes bu konuşmayı merak ediyor…
Kendisini bu yıl 10’uncusunu yapacağımız fuarımıza davet ettik.
ÇİFTÇİYE COĞRAFİ İŞARET EĞİTİMİ
Fuar bu yıl ne zaman olacak? Fuar öncesi hazırlıklarınız nasıl gidiyor?
YÖREX’i 23-27 Ekim tarihleri arasında yapmayı planlıyoruz. TOBB öncülüğünde ATB’nin organize ettiği bir etkinlik yapmayı planlıyoruz. Hedefimiz fuar dönemine kadar, bölge toplantıları yaparak, yerelde üreticiye coğrafi işaretle, üretimle, paketlemeyle ve pazarlamayla ilgili eğitimler vererek, onları süpermarketlerin yetkilileriyle buluşturacağız. Eğitimleri Türk Patent Enstitüsü’nden, TOBB’dan ve bizden konunun uzmanları verece