Türkiye’nin ilk planlı müzesi

Cumhuriyet ilan edildikten sonra başkent Ankara, hızlı bir dönüşüm sürecine giriyor. Tarihi Ulus semtinden Kızılay’a kadar uzanan bölgede yükselen onlarca yeni bina ile Cumhuriyet Ankara’sı da şekillenmeye başlıyor. O dönemde Mustafa Kemal Atatürk, Türklerin maddi ve manevi kültür değerlerinin korunması ve sergilenmesi amacıyla bir müze kurulması talimatı veriyor. Atatürk’ün talimatıyla dönemin Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver, eski mesai arkadaşı Budapeşte Etnografya Müzesi şeflerinden Türkolog J. Meszaroş’u görevlendiriyor ve böylelikle müze için çalışmalar başlıyor.

Â

ATATÜRK’ÜN GEÇİCİ İSTİRAHATGÂHI

Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın en önemli ve Ankara’da en çok eseri bulunan isimlerinden Arif Hikmet Koyunoğlu’nun 15 günde hazırladığı projesi kabul edilir. 25 Eylül 1925 tarihinde müzenin temeli atılır. 18 Temmuz 1930 tarihinde halkın ziyaretine açılan müze, Türkiye’nin en geniş koleksiyonlarından biriyle 8 yıl boyunca müze olarak hizmet verir. Müze, 1938-1953 yılları arasında ise Atatürk’ün naaşına ev sahipliği yapar ve geçici istirahatgâhı olur. Bu süre içinde müze kısmı kapalı olan yapı, sadece özel günler için ziyarete açılır. 1956 yılında ise Atatürk’ün kabrinin Anıtkabir’e taşınmasının ardından tekrar müze olarak hizmet vermeye başlar.

 SELÇUKLU’DAN GÜNÜMÜZE TÜRK KÜLTÜRÜ

Selçuklu’dan günümüze Türk kültürünü yansıtan ve oldukça zengin bir koleksiyona sahip olan müzeye 28 basamaklı bir merdivenden çıkılıyor. 4 sütunlu, 3’lü giriş sistemi olan müzeye girişte ziyaretçileri geniş bir kubbe altı holü karşılıyor. Bu hol, 15 yıl boyunca Atatürk’ün geçici kabrinin bulunduğu yer. Bugün bu bölüm Atatürk’ün anısına hürmeten sembolik olarak korunuyor. Geçici kabrin bulunduğu yerde ‘Burası 10.11.1938’de sonsuzluğa ulaşan Atatürk’ün 21.11.1938’den 10.11.1953’e kadar yattığı yerdir’ yazısı yer alıyor. Holün iki tarafına konumlanan 10 farklı bölümde birbirinden nadide eserler ziyarete sunuluyor. Her bir detayı ince işçilikle süslenmiş olan müze, dış cephesi kadar iç kısmıyla da ziyaretçileri etkilemeyi başarıyor.  

 MÜZENİN  BÖLÜMLERİ

Â

Müzeyi gezmeye ‘Ahşap Eserler’ salonundan başlıyorsunuz. Bu bölümde yüzlerce yıllık kapı kanatları, minber, sanduka gibi eserler yer alıyor. İkinci bölüm olan ‘Hacı Bayram-ı Veli ve Tasavvuf Eserleri’ salonunda tasavvuf müzik enstrümanları, hırka gibi eserler sergileniyor. ‘Yazma Eserler’ bölümünde yüzlerce yıllık Selçuklu ve Osmanlı’dan kalma Kuran-ı Kerim’ler bulunuyor. ‘Güç ve İktidar’ bölümünde mızraklar, oklar, bıçaklar, miğferler gibi savaş silahları yer alıyor. ‘Çini ve Porselen’ bölümünde çini ile porselen sanatının nadide örnekleri beğeniye sunuluyor. ‘Ankara Evi’ isimli holün sağında kalan ilk bölümde tarihi Ankara konağına ait tavan göbeği ve kalem işi süslemeler ile çalışma ofisi sergileniyor. ‘Maden, Cam, Pişmiş Toprak’ bölümünde farklı amaçlar için kullanılan ibrikler, su kapları gibi eşyalar bulunuyor. ‘Halı Kilim’ bölümü çoğunlukla Osmanlı dönemi olmak üzere halı örneklerini barındırıyor. ‘Çocukça Şeyler: Geçmişten Günümüze Çocuk, Oyun Oyuncak’ bölümünde binlerce yıllık oyuncak örnekleri yer alıyor. ‘Zarafet ve Estetik’ isimli son bölümde ise bilezik, küpe, bileklik gibi aksesuarlarla beraber Osmanlı kadınının giyim kuşam kültürünü yansıtıyor.

 

Â

Müzenin ön bahçesinde bulunan Atatürk Anıtı, 1927 yılında İtalyan heykeltraş Pietro Canonica tarafından yapıldı ve Cumhuriyet tarihinin ilk atlı anıtları arasında yer alıyor.

Â

‘Ahşap Eserler’ bölümünde yer alan sanduka, 14. Yüzyıl Selçuklu dönemi eserleri arasında bulunuyor.