Tarih seni çağırıyor

Etimesgut Belediyesi’nin 29 Ağustos 2021’de açılışını yaptığı Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nda, Ergenekon’dan Cumhuriyet’e, Cumhuriyet’ten günümüze Türk tarihindeki dönüm noktaları; heykel, rölyef, anıt, pano ve vesikalarla anlatılıyor. Hürriyet Ankara’nın, ‘Etimesgut’u Keşfet’ turu ile gezdiğimiz Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nı, Etimesgut Belediye Başkanı Enver Demirel şöyle anlatıyor:

GEZ-GÖR-DİNLE-HİSSET-ÖĞREN

“Etimesgut’ta yüzlerce yapısal ve sosyal projeyle insanımızın yaşam kalitelerini arttırırken, bizi bir arada tutan, bizi biz yapan, tarihi ve kültürel ortak değerlerimizi unutmuyor, sahip çıkıyoruz. Birliğimizin ortak değerlerimizi, tarihimizi, kültürümüzü yaşamaktan, yaşatmaktan ve en doğru şekliyle gelecek nesillere aktarmaktan geçtiğini biliyor ve buna inanıyoruz. Bunu da kendimize misyon ediniyoruz. İşte, Türk Tarih Müzesi ve Parkı da üstlendiğimiz misyonun bir ürünüdür. ‘Tarihçi değilim kitap yazayım ama böyle bir eser yaparak tarihi anlatabilirim’ dedim. Büyük Türk milletine, geleceğimizin teminatı çocuklarımıza, gençlerimize, 7’den 77’e tüm insanımıza en güzel, en anlamlı hediyemiz oldu. İnsanımız, tarihini yalan yanlış, doğruluğu teyide muhtaç kaynaklardan değil; doğru kaynağından, gezerek, görerek, dinleyerek, hissederek öğrensin istedik. Türk çocuğunun ve Türk gencinin, tarihini dizilerden ya da gerçek olmayan kaynaklardan değil de doğru kaynaktan bilinçli bir şekilde öğrenmesini amaçladık.

TÜRK DÜNYASINDA ÖRNEĞİ YOK

Müzemiz; tarihini öğrenmek, yaşamak, yaşatmak ve geleceğe aktarmak isteyen herkes için büyük bir fırsattır. Müzemizin her bir noktasında doğru bir planlama vardır; emek, alın teri vardır. Tarihi zaferlerle dolu olan şanlı Türk milletine hizmet etme aşkı vardır. Mustafa Kemal Atatürk’ün, ‘Türk çocuğu atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır’ sözünün somut karşılığını bulma heyecanı vardır. Ankara’ya gelenler artık Türk Tarih Müzesi ve Parkı’mızı görmeden gitmiyor. Müzemizin Türk dünyasında örneği yok. Tarih bizim ortak değerimizdir. Biz de bizi biz yapan değerlerin etrafında buluşma adına böyle bir eseri gerçekleştirdik. Biz tarihi bugün değil, binlerce yıl önce Asya’da, Avrupa’da, Anadolu’da yazdık. Ve şimdi şanlı tarihimizi tüm yönleriyle görmek, hissetmek, yaşamak ve yaşatmak için bu müzemizle herkese ‘Tarih seni çağırıyor’ diyoruz.

HEYKELLERİN YAPIMI ÜÇ YIL SÜRDÜ

Müzemiz uzun soluklu bir çalışmanın ürünü. Türk dünyasına dair önemli çalışmalara imza atan Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Taşağıl hocanın nezaretinde sanatçı, tarihçi akademisyen, araştırmacılardan oluşan bir Bilim Danışma Kurulu kurduk. Proje onların görüş, öneri ve katkılarıyla hayata geçirildi. Projenin her aşamasında bilimsel veriler kullanılarak, doğru kaynak taramaları yapıldı. Müzede sergilenen tüm heykeller, müzenin hemen yanında yer alan Etimesgut Belediyesi Heykel ve Seramik Atölyesi’nde Türk ve yabancı sanatçılar tarafından yapılmıştır.
75 kişilik ekip burada çalışmalarını sürdürdü. Heykellerin yapımı da üç yıl sürdü. Müze binası içinde yer alan dört dev panoramik resim de ressam Yaşar Zeynalov tarafından resmedilmiştir. Türk Tarih Müzesi ve Parkı, ziyaret eden kişilerden tam not alan, Ankara’nın ve ülkemizin turizm potansiyelini ciddi ölçüde arttırma özelliğine sahip kült bir yapıdır. Böyle bir esere imza attığımız için gururlu ve mutluyuz. Gelecek nesillere armağanımız olan bu eserimizin ziyaretçi sayısının 1 milyonu aşması da doğru bir iş yaptığımızın göstergesi.

BEŞ FARKLI ATATÜRK HEYKELİ VAR

Türk Tarih Müzesi ve Parkı’mızda İskit/Saka döneminden başlayarak, Göktürk kağan ve hatunları, 17 Türk devleti kurucuları, Selçuklu sultanları, Osmanlı padişahları, Kurtuluş Savaşı komutanları, büyük Türk düşünürleri, Türk Cumhuriyetleri kurucuları, Türk Cumhuriyetleri’ni temsil eden fikir insanları ve Cumhuriyet dönemi bilim insanı, şair, yazar ve sanatçılarını temsil eden heykeller bulunuyor. Bunun yanı sıra Ergenekon Destanı, Kürşat ve 40 Çerisi, Göktürk Okçuları, Kurtuluş Savaşı Koşan Atlıları, İstanbul’un Fethi, Kurtuluş Savaşı ve Çanakkale Savaşı kompozisyonları da sergileniyor. Ayrıca beş farklı Mustafa Kemal Atatürk heykeli müzemizi onurlandırmakta. Ergenekon Destanı, 1071 Malazgirt Zaferi, 1453 İstanbul’un Fethi ve Kurtuluş Savaşı temalı dev panoramik resimler, Türkiye’de ilk kez olmak üzere Göktürk dönemine ait Kül Tigin ve Tonyukuk, Uygur dönemine ait Moyun Çor, Terkin ve Dolodoy anıtlarının replikaları, tüm Türk tarihinin yansıtıldığı 17 tablodan ve Türk tarihi kronolojisinden oluşan Türk Tarih Cetveli Mevcut. Türk dilinin beş bin yıllık gelişimini kaya resimleriyle, tamgalarıyla, alfabeleriyle, replika kitaplarıyla ve Türk Dil Haritası ile anlatan Türk Dili Panosu ve geçmişinden günümüze tüm Ankara tarihini anlatan Ankara Tarihi Köşesi de müzede yer almakta. Göktürk ve Uygur yazıtları, toprağa dikilişlerinden bin 300 yıl sonra ilk kez Türk Tarih Müzesi’nde sergilenmekte.

360 DERECE KONUMLANDIRMA YÖNTEMİ

Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nda tarihsel kronolojiye de çok dikkat ettik. Modern heykel sergileme yöntemleri ile heykeller konumlandırıldı. Heykeller dönemlerine ve temalarına göre yerleştirilmiş, böylelikle ziyaretçinin Türk tarihini daha bütünsel olarak algılamasında kolaylık sağlanmıştır. İskit dönemine ait Alp Er Tunga ile tarihsel yolculuk başlamış, günümüzde yaşayan Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar ile kronoloji son bulmuştur. Müzede 360 derece kronoloji konumlandırma yöntemi kullanıldı. Örneğin, Çanakkale Savaşı kompozisyonunun arkasından müzeye bakan ziyaretçi aynı anda Göktürk okçuları kompozisyonunu da derinlikte görebilme imkânı bulmuştur. Her heykel, yansıttığı karakterin yaşadığı döneme ait veriler kullanılarak ifade edilmiştir. Örneğin Timur heykeli yapılırken, Timur’un antropolojik çalışmalar sonucu ortaya konmuş gerçek yüzü kullanılmıştır. Bunun gibi örneğin Alp Er Tunga heykeli yapılırken İskit dönemine ait silahlar ve semboller kullanılmıştır. Fiziksel özellikler, kıyafetler, silahlar, ekipmanlar ve semboller rastgele seçilmemiş, aslına uygun olacak şekilde heykellerde birebir kullanılmıştır. Yurt dışından ve yurt içinden yüzlerce ziyaretçiyi ağırlayan bu görkemli yapı yalnızca bir heykel müzesi olarak değil, aynı zamanda bir eğitim yuvası, bir kültür kompleksi olarak da hizmet veriyor. Okulları da burada ağırlıyoruz sürekli etkinlikler düzenliyoruz.”

TÜRK TARİHİNDE KADIN HER ZAMAN ERKEK İLE EŞİT SAYILMIŞ

Girişte ziyaretçileri, müzenin en büyük eserleri olan Bilge Kağan ve eşi İl-İtmiş Bilge Hatun heykelleri karşılıyor. Bilge Kağan ve eşi İl-İtmiş Bilge Hatun’un, Türk mitolojisinin ikiz atlarına biner şekilde tasarlanan bu iki dev yapıtla, Türklerin çağlar boyunca kadına verdikleri önem gösteriliyor. Başkan Enver Demirel, “Türk tarihinde kadın her zaman erkek ile eşit sayılmış, hatunlar da kağanlar kadar devlet yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Bu nedenle, müzemizde İl-İtmiş Bilge Hatun dışında Tomris Hatun, Asena Hatun, Bedriye Tahir Gökmen ve Zübeyde Hanım başta olmak üzere çok sayıda kadın heykeli yer alıyor” diyor.

 QR KODLU BİLGİ PANOLARI

Müzede yer alan tüm heykellerin bilgi panosu bulunuyor Ziyaretçiler, bu panolardan heykeli yapılan kişi ve olay hakkında doğru bilgiyi görebiliyor. Bunun yanında, bilgi panolarına yerleştirilmiş QR kod yardımıyla da profesyonel seslendirme sanatçılarının aktardığı bilgiler de sesli olarak dinlenebiliyor.

HEYKELLER NEDEN BEYAZ?

BAŞKAN Enver Demirel, ‘Heykeller neden beyaz’ sorusunu ise şöyle yanıtlıyor: “Bu soruyu bizim heykeltıraşlarımıza da sordum. Dediler ki, ‘Başkanım, beyaz renk heykelde bütün hatayı gösterir. Biz sanatımıza inanıyoruz ve güveniyoruz. Bu yüzden hiç kimse beyaz yapmaz ama biz hepsini beyaz yaptık.”

AÇILIŞINI MHP LİDERİ BAHÇELİ YAPTI

Etimesgut Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nın açılışı, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin katılımıyla 29 Ağustos 2021 tarihinde yapıldı. Müze, açıldığı günden bugüne yurt içi ve yurt dışından bir milyonu aşkın ziyaretçiyi ağırladı.

UZMAN HOCALARDAN AKADEMİK DESTEK ALINDI

Türk Tarih Müzesi ve Parkı projesinin tüm aşamasında altı farklı üniversitede görev yapmakta olan akademisyenlerden destek alındı. Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Ankara DTCF Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. Abdullah Gündoğdu, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. Yunus Koç, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Tarih Bölümü’nden Prof. Dr. Konuralp Ercilasun, İnönü Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden Prof. Dr. Erhan Aydın ve Prof. Dr. Aziz Sancar’ın, kendi heykelinde yer alan DNA modelinin tasarlanması adına yaptığı şahsi yönlendirme ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik Bölümü’nden Prof. Dr. Nuhan Puralı tüm süreçlerde projeye katkı sağladı.

MÜZEDE NELER VAR?

Türk dünyasında başka örneği olmayan, tarihin heykel, resim ve kompozisyonlarla anlatıldığı müze, altı bin metrekare kapalı, 54 bin metrekare açık olmak üzere toplam 60 bin metrekare alana sahip. Müzenin 20 bin metrekarelik bölümü yeşil alan olarak değerlendirildi. Müzede yer alanlar ise şöyle:
* 206 heykel
* 7 kompozisyon
* 8 Türk yazıtı replikası
* 4 dev panoramik resim
* 3 Frig kabartması
* 45 bin 000 kitaplık kütüphane
* 650 kişilik çok amaçlı salon
* Bin 500 kişilik amfi tiyatro
* 120 metrekarelik Türk otağı

KOMPOZİSYONLAR

* Ergenekon Destanı
* Kürşat ve 40 Çerisi
* Göktürk Okçuları
* Kurtuluş Savaşı Koşan Atlıları
* İstanbul’un Fethi
* Kurtuluş Savaşı
* Çanakkale Savaşı

PANORAMİK RESİMLER

* Ergenekon Destanı
* 1071 Malazgirt Zaferi
* 1453 İstanbul’un Fethi
* Kurtuluş Savaşı

ANIT REPLİKALARI

* Göktürk dönemine ait Kül Tigin ve Tonyukuk,
* Uygur dönemine ait Moyun Çor, Terkin ve Dolodoy anıtları

TÜRK TARİH MÜZESİ VE PARKI’NIN ‘EN’LERİ

* Yüz ölçümü bakımından Türkiye’nin en büyük sanat müzesi...
* Türkiye’de en çok heykelin bulunduğu tarih-sanat müzesi...
* En çok Türk abidesi/anıtı replikası bulunan müze...
* 8 Türk abidesi/anıtının 1300 yıl sonra ilk kez sergilendiği müze...
* En uzun Çanakkale Savaşı kompozisyonunun (44 metre) bulunduğu müze...
* Türkiye’de en çok yeşil alana sahip müzelerden biri...
* Türkiye’de en büyük otağlardan (120 metrekare) birine sahip müze...
* Türkiye’de, en çok görsel alana sahip panoramik resimlerin bulunduğu müzelerden biri...
* Türkiye’de en uzun Kürşat ve 40 Çerisi kompozisyonuna sahip müzelerden biri...
* Türkiye’de en uzun Kurtuluş Savaşı kompozisyonuna sahip müzelerden biri...
* Türkiye’de en uzun İstanbul’un Fethi kompozisyonuna sahip müzelerden biri...

MÜZE NEREDE?

Etimesgut’un Bağlıca Mahallesi Kızılelma Caddesi No: 1 adresinde yer alıyor. Pazartesi hariç haftanın altı günü 10.00-22.00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor.

HANDE FIRAT’IN 5 ETİMESGUT TAVSİYESİ

ETİMESGUT...

Aslında ismi ‘Ahi Mesud’dan geliyor, 1930’a kadar da ‘Etimesut’ olarak biliniyor.
Bu ilçeyi Ankara için özel kılan şey ise Cumhuriyet’in daha ilk yıllarında Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün modernleşme ideali ile ‘numune bir köy’ olarak kurulması.
Atatürk, o dönem Etimesgut’ta yapılan birçok işle yakından ilgilenir, birçok ziyaret gerçekleştirir. Hatta at gezintileri yapar, halkla konuşur, tarlalara girer ve çiftçilerden bilgi alır...

* * *
Atatürk’ün temelini attığı ilçe Etimesgut’ta, geçen cuma günü Hürriyet Ankara olarak ‘keşfet’ turuna çıktık.
Etimesgut Belediye Başkanı Enver Demirel’in ev sahipliğindeki bu gezimizde bizi kendine hayran bırakan Türk Tarih Müzesi ve Parkı’nın tüm detaylarını, Hürriyet Ankara Haber Koordinatörü Fatih Tekeci ve başarılı muhabirimiz Murat Yılmaz’ın birlikte hazırladıkları haberden okuyabilirsiniz.
Ben de yine siz okurlarımız için Etimesgut’tan 5 tavsiyede bulunacağım:

* * *

1) İlk tavsiyem ve ‘mutlaka’ görmenizi istediğim yer, her adımı tarih kokan Türk Tarih Müzesi ve Parkı... Gerçekten de kente büyük değer katan vizyon bir proje.
2) Etimesgut Belediyesi’nin 10 bin ağaç dikerek oluşturduğu Atatürk Ormanı’nın içinde, Atatürk’ün Selanik’te doğduğu evin replikası bulunuyor. Atatürk’ün hatıralarını yaşatmak üzere hazırlanmış olan müze bölümünde daha çok Atatürk’ün şık giyimi ön plana çıkartılmış. Burada, gerçeğine tamamen uygun olarak dikilmiş Atatürk kıyafetleri de yer alıyor. Atatürk’ün bizzat kaleme aldığı en önemli eseri Nutuk’un ilk baskısının orijinal bir örneği de yine burada. Gidin ve görün...
3) Etimesgut Belediyesi, ilçe tarihine fikirleriyle yön vermiş isimlerin mezarlarını tespit ederek Selçuklu mimarisiyle cami ve türbeye dönüştürmüş. Etimesgut’a adını veren Ahi Mesud’un Bağlıca Mahallesi’nde bulunan mezarı da dönemin mimari özellikleri dikkate alınarak projelendirilerek ilçeye kazandırılmış. Selçuklu döneminde yaşayan ahi erenlerden Ahi Elvan’ın mezarının bulunduğu Elvan Mahallesi’ndeki Ahi Elvan Cami ve türbesi de bu eserlerden. Eryaman bölgesine adını veren komutanlardan Emiryaman’ın mezarı da yeniden düzenlenerek Emiryaman Camii inşa edilmiş. Bu üç yapıyı da gezip görebilirsiniz.
4) Gezdiniz, gördünüz ve elbette yoruldunuz... Rotanızı Göksu Parkı’na çevirip, göletin manzarasında ister çimlerde, isterseniz de bir mekânda dinlenmenin keyfini çıkarabilirsiniz.
5) Etimesgut programınızın sonunu ise bir futbol müsabakasıyla bitirmeniz de mümkün. Çünkü Ankara’nın Süper Lig temsilcisi Ankaragücü ile 1. Lig’de mücadele eden Gençlerbirliği’nin maçları Etimesgut’taki Eryaman Stadı’nda oynanıyor.

�

Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Hande Fırat, Etimesgut Belediye Başkanı Enver Demirel’in doğum günü olan 16 Ağustos 1961 tarihli Hürriyet Gazetesi’nin birinci sayfasını hediye etti.

SEVGİYLE BOHÇALANAN ETİMESGUT MANTISI

ETİMESGUT Belediye Başkanı Enver Demirel’in ev sahipliğindeki “Etimesgut’u Keşfet” turumuza başlamadan önce, kahvaltı sofrasındaydık. Başkan Enver Demirel, kahvaltıda servis edilen hamur işlerinin (bazlama, gözleme, su ve sigara böreği) tamamen el emeği olduğunu ve belediyeye bağlı bir merkezde kadınlar tarafından hazırlandığını söyledi. Hatta bu tesiste kadınların hünerli ellerinden muhteşem yaprak sarması ve mantı çıktığını gururlu bir anlatımla ekledi. Merak ettim, gitmek istedim ve bu ürünlerin yapıldığı Etimesgut Belediyesi Atakent Sosyal Tesisleri’ne gittim de...

* * *

Atakent Sosyal Tesisleri Müdürü Arzu Can, beni karşıladı ve güler yüzüyle eşlik etti. Üretimin yapıldığı atölyenin bulunduğu kattaki ilk şaşkınlığı, tezgâhın önündeki kuyruk oldu. Genişçe bir salondaki 60-70 masanın tamamı doluydu. “Acaba yiyecekler bedava mı?” diye içimden geçse de paketini alanın kasaya ödeme yaptığını görünce tezim boşa gitti. Sonrasında “O halde burada lezzet olmalı” varsayımımı onaylayan kokular ise burnuma gelmeye başladı.
Salonun hemen arkasında yine aynı genişlikte 20 kadının üretim yaptığı açık bir mutfak var. İsteyen siparişini verdikten sonra yiyeceği yemeği hazırlanışından pişmesine kadar takip edip, izleyebiliyor. O sırada Arzu Hanım, “Herkes her işi yapabiliyor” dedi. İçimden “Nasıl yani” diyemeden devam etti: “Sarmayı saran, mantı da yapar; bazlama, gözleme de pişirir, içli köfte de... Hatta ve hatta salona geçip boş toplar, bulaşık da yıkar. Bizde ekip ruhu var, burada hiç kimse iş seçmez.”
Benim en sevdiğim cinsten mutfak ve çalışma şekli. Tamamen ruha dayalı bir moral ve motivasyon örneği. Tek kelimeyle: “Bayıldım.”

* * *

Merkezde her şey olması gerektiği gibi yapılıyor. Yiyecekler hazırlanırken kullanılan malzeme özenle seçiliyor. Bilindik markaların ürünleri kullanılıyor. Malzemeden ödün verilmediğini tadınca anlıyorsunuz. Neler mi pişiyor? Gözlemeler de (ıspanaklı, patatesli, peynirli), bazlama da nefis. Yaprak sarmanın yaprağı Tokat’tan, içi Beypazarı usulü her tanesi kalem gibi. Günde 30 kilo sarılıyor ama bitiyor, tadına doyulmuyor, doyamayacaksınız. Erişteler günlük kesiliyor, taze mi taze. Kurabiyeler envai çeşit tereyağlı ve leziz. Tepsi böreklerinin tadı da kıvamı da çay keyfine yakışır cinsten. Yaklaşık 20 tepsi peynirli su böreği hazırlanıyor ve hemen de tükeniyor. İçli köfteleri de şahane, incecik açılıyor içindeki malzeme iştahınızı kabartıyor. 20 kadının yanında tek erkek baklava ustası var. Elleri de yüreği de baklavaya lezzet verecek kıvamda, sevgiye de yatkın. 20 tepsi hazırlanıyor ve aynı gün tükeniyormuş. Sarı burma da yapılıyor, şöbiyet de...

* * *

Atakent Sosyal Tesisleri’nde kadınların ellerinden çıkan mantıya ayrı bir parantez açmak lazım. Arzu Hanım, “Etimesgut mantısı” dedi. İlk defa duyuyordum. Merakımı, “Her şey bildiğimiz klasik mantıyla aşağı yukarı aynı. Herkes hamurun içine kıymayı koyup kapatır, biz kıymanın yanına yüreğimizi de koyup sevgiyle bohçalıyoruz mantıyı” diyerek merakımı giderdi. Bu özene şapka çıkarıyorum. Fiyatları da sordum ve inanamadım! Bir şey yazmıyorum, duyunca siz de inanmakta güçlük çekeceksiniz. Her şey piyasanın yarı fiyatına yakın desem, ne dersiniz? Etimesgut’un Atakent Mahallesi’ndeki bu tesis sabah 09.00’da açılıyor, akşam 18.00’de kapanıyor.
Mutlama gitmelisiniz...