Tabeladan kalktı ama hafızada kaldı

 Yaşar SÖKMENSÜER

KENAN Işık’ın sunduğu ATV’de yayınlanan Kim Milyoner Olmak İster yarışmasında katılan İTÜ Bilgisayar Mühendisliği mezunu Afşin Kapusuzoğlu, 15 bin liralık barajı aştı.
Ardından hemen herkese son derece basit gelen bir soru çıktı ekranda:
“ÖSYM’nin açılımı nedir?”
Kapusuzoğlu da soruyu “Öğrenci, Seçme ve Yerleştirme Merkezi” olarak yanıtladı. Oysa doğru şık, “Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi” idi.

Bir yıl önce
‘Öğrenci’ydi

Birçok izleyicinin şaşkınlık nidasına neden olan “hatalı yanıt” aslında bir süre önce yapılan değişiklikten kaynaklananan ulusal bir yanılsama...
Yarışmacıyı ve bir çok insanın “Öğrenci, Seçme ve Yerleştirme Merkezi” olarak bildiği merkezin adı, kurumun resmi sitesinde de “Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi”...
Ancak ÖSYM’nin resmi binasının kapısında da bir, bir buçuk yıl kadar önce prinç kocaman harflerle “TC Yükseköğretim Kurulu ÖĞRENCİ Seçme ve Yerleştirme Merkezi” yazıyordu.
Sonradan “ÖLÇME” sözcüğüyle yenilendi.
Yani tabeladan kalktı ama toplumsal hafızada “öğrenci” olarak kaldı.

Ulusal yanılsama
'tabela' hafızası

Kurumun resmi sitesinde ÖSYS’nin açılımının da halen “ÖSYS: Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi” şeklinde olması da yanılsamayı pekiştiriyor.  �
Bu yanılsama,  üniversite sınavında 2 bininci sıradan İTÜ’ye giren Yozgatlı bilgisiyar mühendisinin de 30 bin lirayı kaybetmesine neden oldu.
Yarışma açısından “düzeltecek” bir şey olmayabilir, ama genel bir kuralı yinelemekte yarar var.
Toplumsal hafızaya yerleşen isimler, -ister sokak adı olsun ister kurum adı- zorunlu, haklı bir neden, zamanla ortaya çıkan bir yetersizlik, problem olmadıkça değiştirilmemeli.
Bu örnekte değişiklikğin nedeni bilimsel-kavramsal bir gereklilik elbet.
Ama yıllarca sadece işitsel değil, “görsel hafıza”dayla da kayda geçen isimleri değiştirmek zor.
Hele mevzu sokak, cadde isimleri ise... Belediye başkanlarının da, belediye meclislerinin de “Eminim, son kararım” demeden önce iyi düşünmesi şart.