Sıfır karbonda iddialı Türkiye

Tüm dünyada fosil yakıtlardan çıkışın hızlandığını anlatan Üstün, “Bugün 80 ülkede 2 bin 400 civarı termik santral var. Bunların yarısı Çin’de. BM İkim Değişikliği Konferansı COP26’da 39 ülke kömürden çıkış için söz verdi. 2030’a kadar kapanacağı öngörülen termik santral sayısı 750. AB bu konuda başı çekiyor” dedi. Bartın Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Alkan Üstün ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Dr. Bahattin Cizreli’nin hazırlamış olduğu “Kömürden Çıkış Tartışmaları Ekseninde Çayırhan Mahallesi ve Adil Dönüşüm Araştırma Raporu”nun sonuçları düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı.

HAZIRLIKLI OLUNMALI

İDPAD koordinasyonunda hazırlanan raporda Nallıhan’daki linyit madeni ve kamuya ait Çayırhan Termik Santrali’nin kömürden çıkış politikaları ekseninde kapatılması halinde Çayırhan Mahallesi’nde gerçekleşecek olan olası ekonomik ve sosyal değişiklikler ele alındı.Üstün, raporda “Türkiye’deki hem ekonomik hem de kültürel olarak kömüre bağımlı yerleşim alanları yakın gelecekte oluşması muhtemel bir fosil yakıtlardan çıkış sürecine hazırlıklı mıdır?” sorusuna cevap aradıklarını ifade ederek, “Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yakın zamanda attığı adımlar, Paris Anlaşması’na taraf olunması, ilgili bakanlığın isminin değişmesi ve bünyesinde İklim Değişikliği Başkanlığı’nın kurulması bugün artık kömürden çıkış uygulamalarının yakın gelecekte somutlaşacağı düşüncesini ön plana çıkarıyor” dedi.

KÖMÜRE DAYALI EKONOMİ

Çayırhan Mahallesi’nin nüfusunun 8 bin 600 civarında olduğunu ve linyit madeninde ise bin 700, termik santralde de 700 kişinin çalıştığını belirten Üstün, “Çalışanların aileleri de hesaba katıldığında mahallenin önemli bir kısmının doğrudan karbon yoğun sektörlerden geçimini sağladığı anlaşılmaktadır. Soma faciasından sonra maden çalışanlarına asgari ücretin 2 katından az ödenemiyor. 12-13 bin lira civarı şu anda ücret alıyorlar. Dolayısıyla iyi bir ücret ve bu geliri kaybetmek istemiyorlar. Bunun için termik sonrası ekonomik ve sosyal dönüşüme ilişkin hazırlıklar iyi çalışılmalı” dedi.“Adil dönüşüm kavramı temelde yeşil ve sürdürülebilir bir ekonomiye geçiş sürecinde kimseyi geride bırakmayacak şekilde insana yaraşır iş olanaklarının oluşturulmasını içermektedir” diyen Üstün, tüm dünyada kömürden çıkışın hız kazandığını anlattı.Dr. Alkan Üstün, “Belçika, Avusturya, İsveç ve Portekiz kömürü elektrik üretiminde tamamen bırakmış durumdalar. Türkiye’de 2020’den bu yana yenilenebilir enerji kaynaklarına ciddi bir yatırım söz konusu özellikle GES’lerde ciddi bir yatırım var. Ama henüz istenilen seviyeye ulaşılmış diyemeyiz. TEİAŞ rakamlarına göre bugün hala doğalgazın, ithal kömürün ve taş kömürün linyit ile birlikte elektrik üretiminde yüzde 64’e tekabül ettiğini biliyoruz. Türkiye’de kullandığımız enerjinin 3’te 2’si fosil bazlı yakıtlardan oluşuyor” dedi.

BEYPAZARI DA ETKİLENEBİLİR

Olası kömürden çıkış sürecinde bölgenin kömüre bağımlı yapısı dikkate alınarak geçiş sürecinin yalnız Çayırhan’ı değil, Nallıhan ve Beypazarı’nı da etkileyeceğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirten İDPAD Başkan Yardımcısı Dr. Alkan Üstün, çevre dostu yeşil ekonomiye geçiş planının basamaklarının dikkatlice tasarlanması için gerekli adımların atılması gerektiğini söyledi.Üstün, “Yeniden istihdama yönelik mesleki yetkinliği artırıcı nitelikte eğitim olanaklarının sağlanması, yenilenebilir kaynaklı yeşil teknolojilere yönelik eğitimlerin yanında bölgenin mevcut potansiyeli doğrultusunda tarım odaklı mesleki eğitimin sunulması ve bölge sakinlerine yönelik olarak iklim değişikliği ve çevre kirliliği konusunda farkındalık eğitimlerinin düzenlenmesi gerekiyor” dedi.