Özlediğiniz yeşille çatınızda buluşun
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Aralık 12, 2006 00:00
Büyük şehirlerde plansız büyüme, rantın artması kentsel yeşil alanların daralmasına neden olurken, kentliler yeşile olan hasretlerini hobi bahçeleri kiralayarak ya da mesire yerlerine giderek gidermeye çalışıyorlar. Ancak özlemini duyduğunuz yeşile, eğer varsa çatınızda da kavuşabilirsiniz.
KENT yaşamının perçinlediği ’yeşil özlemi’ karşısında, mesire yerleri ve hobi bahçeleri birer alternatif olsa da, eğer oturduğunuz binanın çatısı varsa bu mekanı bir bahçeye dönüştürmeniz mümkün.
Yağmur Peyzaj Ltd. Şti’den Peyzaj Mimarı Esra Şerife Gör, dünden bugüne çatı bahçelerini Ankara Hürriyet’e anlattı. "İnsanoğlunu yeşile olan merakı ona yakın olma isteği eski çağlardan beri insanları farklı peyzaj düzenlemeleri yaratmaya teşvik etmiştir" diyen Esra Şerife Gör, şunları söyledi:
BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
Günümüzde sıkça gördüğümüz çatı bahçelerinin aslında ilk örnekleri dünyanın 7 harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri’dir. İ.Ö. 6. yy inşa edilen devasa yapılar içinde sedir (Cedrus), servi (Cupressus), hurma (Phoenix) gibi boylu ağaçların yetişebileceği kök derinliğine göre ayarlanmıştır. Taş duvarlar farklı konstrüksiyon sistemleri ile desteklenmiş olup üst katların sulanması için Fırat nehrinden su pompalama sistemi kurulmuştur.
OSMANLIDA ÇATİ BAHÇELERİ
Çatı bahçelerinin Türk mimarisinde en güzel örneklerini Topkapı Sarayının Haliç cephesinde görmekteyiz. Daha sonraları III. Sultan Osman’ın Asma Bahçeleri bunu takip etmektedir. Günümüze yakın örneklerini ise 1983’lü yıllarda Almanya’da görmekteyiz. Çatıların çatı bahçesine dönüşmesi yaygınlaşmıştır. Böylece çatı bahçelerinin ekolojik, ekonomik, estetik, psikolojik yararları daha iyi anlaşılmaktadır.
Çatı bahçeleri bulunduğu binanın ekonomik değerini arttırmaktadır. Binaları sıcak soğuk mevsimsel değişikliklerden, ultraviole ışınlarından korumaktadır. Su izolasyonu sağladığı kadar ses izolasyonu da sağlamakta ve bina izolasyonlarının ömrünü arttırmaktadır. Çatı bahçelerinin estetik yararları ,ekolojik ve ekonomik yararları daha fazladır. Çatı bahçelerinde yapılabilecek sayısız tasarımlarla estetik harikalar oluşturulabilir. Şehir dokusunun kirli, çirkin, siyahi çatı örtülerini yeşilin binbir rengine dönüştürülür. Aydınlatma elemanlarının kullanımı ile bu mekanların yirmidört saat kullanımı sağlanmış olur.
BAHÇE OLUŞTURURKEN
Önce su izolasyonu yapılamalıdır. Bunun için önceleri izolasyon için bitümlü malzemeler kullanılırken daha sonra farklı yalıtım malzemeleri geliştirilmiştir. Bu malzemelerle bitki köklerinin bina kaplamasına, izolasyonuna zarar vermesi önlenmiş ve bahçe sisteminin ömrü uzatılmıştır. Üst katmandaki topraktan sızan suyun tortularının tutulması, bitki köklerinin çevresindeki fazla suyu tahliye etmek için drenaj tabakası oluşturulur. Böylece bitki kökleri için yeterli hava ortamı sağlanmış olur. Sentetik hasır gibi hafif tekstürlü malzemeler yanında bina taşıyıcıları uygunsa çakıl vb. maddelerde drenaj için kullanılabilir. Bu durumda çakıl tabakasının izolasyon tabakasına zararını engellemek için alt kısmına filtre yerleştirmek gerekebilir. Sistemden tahliye edilen su ek borularla çatının tahliye sistemine aktarılabilir.
OTOMATİK SULAMA SİSTEMİ
Sistemin üst katmanlarından gelebilecek tortuları ve fazla suyun çatı drenajına kolay aktarılması ve tıkanıklıkları önlemek için filtre kullanılır. Sistemde kullanılacak bitki toprağı, bitkilerin yetişebilmesine uygun hava ve su tutma kapasitesine uygun olmalı, besin maddelerince zengin olmalıdır. Yabani bitki tohumları barınmayacak şekilde steril olmalıdır. İsteğe bağlı olarak alanda otomatik sulama sistemleri de kullanılabilir.Bu sistemlerle zamandan, işten ve su sarfiyatından kazanç sağlanmaktadır. Nereye ne kadar su verileceği sistem içinde belirtileceğinden alanın ihtiyacı kadar su verilmesi mümkündür.
YÜZEYSEL KÖK YAPAN BİTKİLER
Çatı bahçesinin uzun ömürlü olabilmesi için kurulan sistem ile kullanılan bitkilerin istekleri karşılanabilmelidir. Büyük kök sistemine sahip bitki türlerinin yerine daha az kök oluşturan bitkiler kullanılabilir. Kazık kök yapan bitkiler yerine yüzeysel kök gelişimi gösteren bitkiler kullanılabilir. İbreli tür bitkilerin bodur türleri kullanılabilir. Ayrıca kullanılacak bitkiler başta yapılmış olan alan analizlerine uygun seçilmelidir. Örneğin, rüzgara dayanıklı, güneşe dayanıklı gibi.
Çatı bahçelerinde kullanılan bitkiler
Bahçede farklı türlerin kullanılması bol çiçekli bitkilerin kullanılması, bodur ağaç ve bodur çalıların kullanılması alanın daha doğal görünmesini sağlar.
Çatı bahçelerinde kullanılabilecek bitki türleri şunlardır;
Rosa sp. Gül
Pinus mugo ’Mughus’ -
Bodur Çam
Pinus mugo ’Mops’
Picea gluca globasa -
Bodur Mavi Ladin türleri
Picea conica Konik Ladin
Erica carnea
İlex crenata
’Convexet gold’
Phoenia suffruticosa
Şakayık
Pyracantha coccinea
nana Bodur Ateş Dikeni
Berberis thunbergii
nana Bodur Berberis
Buxus Şimşir
Thuja occidentalis
’Rheingold’ Mazı türleri
Lavandula angustifolia
Salvia Ateş Çiçeği
Petunia - Petunya
Yağmur Peyzaj Ltd. Şti’den Peyzaj Mimarı Esra Şerife Gör, dünden bugüne çatı bahçelerini Ankara Hürriyet’e anlattı. "İnsanoğlunu yeşile olan merakı ona yakın olma isteği eski çağlardan beri insanları farklı peyzaj düzenlemeleri yaratmaya teşvik etmiştir" diyen Esra Şerife Gör, şunları söyledi:
BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
Günümüzde sıkça gördüğümüz çatı bahçelerinin aslında ilk örnekleri dünyanın 7 harikasından biri olan Babil’in Asma Bahçeleri’dir. İ.Ö. 6. yy inşa edilen devasa yapılar içinde sedir (Cedrus), servi (Cupressus), hurma (Phoenix) gibi boylu ağaçların yetişebileceği kök derinliğine göre ayarlanmıştır. Taş duvarlar farklı konstrüksiyon sistemleri ile desteklenmiş olup üst katların sulanması için Fırat nehrinden su pompalama sistemi kurulmuştur.
OSMANLIDA ÇATİ BAHÇELERİ
Çatı bahçelerinin Türk mimarisinde en güzel örneklerini Topkapı Sarayının Haliç cephesinde görmekteyiz. Daha sonraları III. Sultan Osman’ın Asma Bahçeleri bunu takip etmektedir. Günümüze yakın örneklerini ise 1983’lü yıllarda Almanya’da görmekteyiz. Çatıların çatı bahçesine dönüşmesi yaygınlaşmıştır. Böylece çatı bahçelerinin ekolojik, ekonomik, estetik, psikolojik yararları daha iyi anlaşılmaktadır.
Çatı bahçeleri bulunduğu binanın ekonomik değerini arttırmaktadır. Binaları sıcak soğuk mevsimsel değişikliklerden, ultraviole ışınlarından korumaktadır. Su izolasyonu sağladığı kadar ses izolasyonu da sağlamakta ve bina izolasyonlarının ömrünü arttırmaktadır. Çatı bahçelerinin estetik yararları ,ekolojik ve ekonomik yararları daha fazladır. Çatı bahçelerinde yapılabilecek sayısız tasarımlarla estetik harikalar oluşturulabilir. Şehir dokusunun kirli, çirkin, siyahi çatı örtülerini yeşilin binbir rengine dönüştürülür. Aydınlatma elemanlarının kullanımı ile bu mekanların yirmidört saat kullanımı sağlanmış olur.
BAHÇE OLUŞTURURKEN
Önce su izolasyonu yapılamalıdır. Bunun için önceleri izolasyon için bitümlü malzemeler kullanılırken daha sonra farklı yalıtım malzemeleri geliştirilmiştir. Bu malzemelerle bitki köklerinin bina kaplamasına, izolasyonuna zarar vermesi önlenmiş ve bahçe sisteminin ömrü uzatılmıştır. Üst katmandaki topraktan sızan suyun tortularının tutulması, bitki köklerinin çevresindeki fazla suyu tahliye etmek için drenaj tabakası oluşturulur. Böylece bitki kökleri için yeterli hava ortamı sağlanmış olur. Sentetik hasır gibi hafif tekstürlü malzemeler yanında bina taşıyıcıları uygunsa çakıl vb. maddelerde drenaj için kullanılabilir. Bu durumda çakıl tabakasının izolasyon tabakasına zararını engellemek için alt kısmına filtre yerleştirmek gerekebilir. Sistemden tahliye edilen su ek borularla çatının tahliye sistemine aktarılabilir.
OTOMATİK SULAMA SİSTEMİ
Sistemin üst katmanlarından gelebilecek tortuları ve fazla suyun çatı drenajına kolay aktarılması ve tıkanıklıkları önlemek için filtre kullanılır. Sistemde kullanılacak bitki toprağı, bitkilerin yetişebilmesine uygun hava ve su tutma kapasitesine uygun olmalı, besin maddelerince zengin olmalıdır. Yabani bitki tohumları barınmayacak şekilde steril olmalıdır. İsteğe bağlı olarak alanda otomatik sulama sistemleri de kullanılabilir.Bu sistemlerle zamandan, işten ve su sarfiyatından kazanç sağlanmaktadır. Nereye ne kadar su verileceği sistem içinde belirtileceğinden alanın ihtiyacı kadar su verilmesi mümkündür.
YÜZEYSEL KÖK YAPAN BİTKİLER
Çatı bahçesinin uzun ömürlü olabilmesi için kurulan sistem ile kullanılan bitkilerin istekleri karşılanabilmelidir. Büyük kök sistemine sahip bitki türlerinin yerine daha az kök oluşturan bitkiler kullanılabilir. Kazık kök yapan bitkiler yerine yüzeysel kök gelişimi gösteren bitkiler kullanılabilir. İbreli tür bitkilerin bodur türleri kullanılabilir. Ayrıca kullanılacak bitkiler başta yapılmış olan alan analizlerine uygun seçilmelidir. Örneğin, rüzgara dayanıklı, güneşe dayanıklı gibi.
Çatı bahçelerinde kullanılan bitkiler
Bahçede farklı türlerin kullanılması bol çiçekli bitkilerin kullanılması, bodur ağaç ve bodur çalıların kullanılması alanın daha doğal görünmesini sağlar.
Çatı bahçelerinde kullanılabilecek bitki türleri şunlardır;
Rosa sp. Gül
Pinus mugo ’Mughus’ -
Bodur Çam
Pinus mugo ’Mops’
Picea gluca globasa -
Bodur Mavi Ladin türleri
Picea conica Konik Ladin
Erica carnea
İlex crenata
’Convexet gold’
Phoenia suffruticosa
Şakayık
Pyracantha coccinea
nana Bodur Ateş Dikeni
Berberis thunbergii
nana Bodur Berberis
Buxus Şimşir
Thuja occidentalis
’Rheingold’ Mazı türleri
Lavandula angustifolia
Salvia Ateş Çiçeği
Petunia - Petunya