Önlem alınmazsa durdurulamayacak

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan

“Önlem alınmazsa vaka artışları durdurulamayacak gibi görünüyor. Sokağa çıkma yasağına başvurmadan da alınabilecek önlemler var. Hayatı durdurmadan, ekonomik çarkların dönmesini sağlayarak önlemler alınabilir” diyen Prof. Dr. Ceyhan, şunları söyledi:

* Esnek ve kademeli mesai: Esnek çalışma uygulaması, sadece kamuda değil özel sektörde de uygulanmalı ve mesailerin kademelendirilmesi gerekiyor. Bu hem binalardaki, hem sosyal yaşamdaki hem de şehir içi toplu ulaşımdaki yoğunluğu azaltacaktır. Mesai başlangıç ve çıkış saatleri, kurumlar arası ve sektörler arası değişken olursa eğer kalabalıklar önlenecektir. Kamuyu kurumların fazla olduğu Ankara’da bunu uygulamak daha kolay.
* Kontrollü seyahat: Şehirler arası dolaşımın kontrol altına alınarak, sayının kontrol altına alınması lazım. Türkiye genelinde şehirler arası ulaşımda önlemler olmadığı için bir şehirde vakaları azaltsak dahi, dışarıdan başka bir taşıyıcı getirebilir. Bu nedenle insanlar gittiği adreslerde kaydedilmeli. Kontrol edilmeli. Mesela şu an ana kaynak Ankara ve Ege’de durum daha iyi. Ama birkaç hafta sonra durum tam tersine dönebilir.
* Toplanmalara sayı kısıtlaması: Toplanmalara sayı kısıtlaması getirilmeli. Arkadaş toplanması, dışarıda buluşma, iş toplantısı, taziye, düğün gibi aklımıza gelebilecek her türlü toplanmalarda katılımcı sayısı sınırlı tutulmalı.
* Belirtisize de test yapılmalı: Daha fazla ‘belirtisiz vaka’ yakalanmalı. Şu anda hastalığı bulaştıranlar, pozitif vakalar değil. Onlar zaten karantinaya ya da tedaviye alınarak kayıt altında tutuluyor. Ama şu an onların en az 10 katı ‘belirtisiz’ var. Bunlar yüzünden virüs daha çok kişiye yayılıyor. Aralıklı tarama testleri yapılmalı. Belirtisi olmayan kişilere yönelik de test uygulanması gerekiyor.
* 65 yaş üzerine kontrollü alan: 65 yaş ve üzeri için net sokağa çıkma yasağı değil; kontrollü alanlar ve saatler belirlenmeli. Örneğin Ankara’da her ilçe ve mahallede bu yaş grubu vatandaşlarımızın yürüyüş yapıp, vakit geçirebilecekleri parklar belirlenebilir. Maske, mesafe kurallarına uyarak buralarda vakit geçirebilir. Denetimleri de kolluk kuvvetlerince yapılır. Ayrıca bu insanların da kamuda, vergi dairesinde, bankada işleri oluyor. Onun için de haftanın belirli günlerinde ya da bazı saat dilimlerinde, sadece bu yaş grubuna hizmet verilebilir.”

AÇILACAK HASTANELER İÇİN ELEMAN SIKINTISI OLMAMALI

“Ankara’daki verileri bilmediğimiz için son durumu bilemiyoruz ancak bir dönem yatak sıkıntısı yaşanmıştı. Bir ilde salgın alevleniyor ve orada, Türkiye’nin üzerinde bir tablo ortaya çıkıyor. Ankara’da bu şekilde artış devam ederse, Sayın Bakan’ın söylediği gibi kapalı hastanelerin yoğun bakımları hizmete açılacaktır. Ancak orada da eleman sıkıntısı yaşanabilir, yetmeyebilir. Onun için de adım atılmalı.”

Hürriyet Bilim Kurulu Üyesi ve Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık

“Ankara özelinde İl Pandemi Kurulu’nun, bazı tedbirleri, hızla hayata geçirmesinde yarar var” uyarısında bulunan Prof. Dr. Balık, şöyle devam etti:

* Risk haritası ve bölgesel tedbirler: Hayat Eve Sığar (HES) uygulamasında Ankara’da, bölgeler arasında risk açısında farklılık olduğu görülüyor. Filyasyon ekiplerinin verileri ve bölgesel istatistiklere göre bölgesel risk haritası çıkarılmalı ve vakaları arttıran nedenler belirlenmeli. Bunlara dönük Ankara Valiliği, il genelinde ve bölge bazında hızla tedbirleri hayata geçirmeli. Bunlar neler olabilir? Tatil dönüşleri, toplu aktiviteler, düğün, taziye, akrabalar arası aile ziyaretleri gibi durumlara sınırlama, denetim getirilmeli. Çünkü son 1 ayda hastanelere gelen vakalara baktığımızda, aynı soyadlı vakaların çok olduğunu görüyoruz. Muhtarlar, imamlar, bölge karakolları gibi görevliler, bölgesel tedbirlerin alınmasında ve insanların bilgilendirilmesinde eğitimsel olarak da görevli olmalı.
* Yolcu seyreltme ve mesai basamaklandırma: Toplu taşıma riski azaltmak için yolcu sayısı seyreltilmeli. Dolmuş otobüs ve metrolarda bu uygulamaya dönülmeli. İşe gidiş ve çıkış saatlerinin basamaklandırılması gerekiyor. Kamuda geçilen esnek çalışmaya ilave olarak mesai saati basamaklandırılması yapılarak da yoğunluk azaltılmalı.
* Miktar düşsün, istisnasız uygulansın: Ankara bazında kesinlikle cezai yaptırımın etkili olacağını düşünüyorum. Maske kuralına uymayanlara 900 lira ceza uygulamasında, insanlar uyarılıp geçilebiliyor. Ancak ceza miktarı düşürülüp, istisnasız olarak kurala uymayan herkese uygulanırsa daha etkili olacağını savunuyorum. Caydırıcı olacaktır.
* Özel araçla seyahate de HES kodu: Şehirler arası yayılımın engellenmesi adına Ankara’dan başka şehre gidişlerde ya da tam tersi yolculuklarda otobüs ve uçak seyahatlerinde uygulanan HES kodu uygulaması özel araçla seyahat edenler için de olmalı. Onlara da HES kodu zorunluluğu getirilmeli.
* Ev içinde de tedbirlere uyulmalı: Salgının başında, biz büyüklerimizi (65 yaş ve üzeri) korumaya alırken, gençlerimizin dışarı çıkmasına da sınırlama getirmiştik. Şu an hastalık, dışarıdan daha aktif olan genç ve orta yaş tarafından alınıp, evdeki yaşlılara taşınıyor. Sadece 65 yaş ve üzerine getirilecek kısıtlamalar, sınırlı katkı verecektir. Aktif genç ve orta yaş grubunun, ev içinde de tedbirlere uyması gerekiyor. Unutmasınlar ki dikkat etmezlerse, büyüklerinin ölümüne dahi sebep olabilirler.”

KÖTÜ SENARYOYA HAZIR OLMALI

“Şu an yetersiz bir tablo yok gibi. Ancak devlet, kötü senaryolara karşı da hazırlıklı olmalı. Şu an ihtiyaç yok ancak ‘Eğer gerekirse’ kötü senaryosu için, Sayın Bakan’ın da söylediği gibi kapalı olan hastanelerin yoğun bakımları hizmete hazır hale getirilmeli.”

MAYIS’TAN EYLÜL’E İŞTE BÖYLE KIZARDI

Başkent’teki vaka artışı, HES uygulamasının ‘yoğunluk haritasına’ da yansıdı. Uygulamaya ilk güncellemenin geldiği 1 Mayıs’ta birkaç bölge dışında ‘yüksek riskli bölge’ anlamına gelen kırmızı rengin bulunmadığı harita, şu an neredeyse tamamen kızarmış durumda. Hürriyet Ankara’nın haziran ve ağustos aylarında da vaka artışıyla dikkat çektiği haritada şu an, özellikle kent merkezi ile merkez ilçeler, ‘yüksek riskli bölge’ler olarak gösteriliyor. Vaka sayısı ve risk, merkezden uzaklaştıkça azalıyor.

İŞTE ANKARA’NIN İLÇELERİNİN EYLÜL KORONAVİRÜS HARİTASI:

#ANKARAWUHAN TT OLDU 

VATANDAŞ KAYGILI ÖNLEM İSTİYOR

Bakan Koca’nın önceki günkü açıklamasının ardından Ankara’daki vaka artışı ve risk, sosyal medyada da en çok konuşulan gündem maddesi oldu. Twitter’da Ankara için, koronavirüsün çıkış noktası olan Çin’in Wuhan şehri benzetmesi yapıldı ve ‘Ankara Wuhan’ etiketi, dün öğle saatlerinde Türkiye genelinde tt (popüler etiket) oldu. Hem Ankaralı hem de farklı şehirlerden Twitter kullanıcıları, on binlerce paylaşımda bulundu. Bazı vatandaşlar ise salgının önüne geçilmesi için yetkililere çağrıda bulunarak, çözüm önerilerinde bulundu. Öne çıkan önerilerden bazıları şöyle:

SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI TALEBİ

* Devletimiz 14 gün sokağa çıkma yasağı ilan etmeli. Bu süreçte işler sıkı tutulursa, süreç kontrol altına alınabilir.
* Kapatılan 5 hastane, pandemi hastanesine dönüştürülebilir. Kolayca ve hızlıca...
* Harita kıpkırmızı. Çoğu kişi hâlâ ‘Yaa grip gibi abartmayın’ diyor. Yasak şart.
* Maskeleri çene altına, koluna takanlar devam etsinler gezmeye. Sayelerinde bu iş zor bitecek. Lütfen tedbirlere dikkat.
* Ankara komple karantinaya alınsa, şehirden çıkış yasaklansa?



SALGINDA BİRİNCİLİK ANKARA’YA YAKIŞMIYOR

Ankara Valisi Vasip Şahin, “Koronavirüs salgınında birincilik Ankara’ya yakışmadı, yakışmıyor!” değerlendirmesi yaptı. Şahin, Twitter hesabından Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘En fazla vaka Ankara’da’ açıklamasına ilişkin görseli paylaşarak, “Koronavirüs salgınında birincilik Ankara’ya yakışmadı, yakışmıyor! Bunu değiştirmek, sabırla, dikkatle ve gayretle tedbirlere hep birlikte riayetimizle mümkün. Maalesef henüz başka bir yol, başka bir çare yok!” ifadelerini kullandı.

‘ANKARA WUHAN OLDU SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI GELMELİ’

Ankara’daki koronavirüs vakalarındaki artış sonrası dikkat çeken bir uyarı da Hacettepe Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Başkanı Prof. Mustafa Cankurtaran’dan geldi. Ankara için sokağa çıkma yasağı gelmesi gerektiğini savunan Cankurtaran, Twitter hesabından yaptığı paylaşımlarda şu uyarılarda bulundu: “Ankara Wuhan oldu. 10-14 gün sokağa çıkma yasağı gelmeli. Ankara sağlık kapasitesi aşabilir. Artık hasta yatıracak yoğun bakım zorlaşıyor. Kapalı her hastane açılmalı. Özel yoğun bakımlar pandemi için açılmalı. Halkın inisiyatifine bırakmak yanlış. Aman dikkat Ankara. Virüs aramızda. 60 yaş üstü kişiler ve onların yakınları daha da dikkat etmeli. Şehrimiz şu an en çok korona hastası olan yer. Atlatacağız bu zor günleri. Maksimum dikkat, özen lütfen. Her yaş dikkat etmeli.” Cankurtaran’ın paylaşımları sosyal medyada da büyük yankı uyandırdı.