Kültür hafızası 72 yaşında

Türkiye'nin en büyük arşiv kütüphanesi olan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Milli Kütüphane, koleksiyonlarında barındırdığı milyonlarca eserle 72 yıldır Türkiye'nin ‘kültürel hafızası’ olarak hizmet veriyor. Sahip olduğu her türden yazılı ve görsel mirası koruyup tasnif ederek kullanıma sunma ve gelecek nesillere aktarma misyonunu taşıyan Milli Kütüphane, 1946'da kuruldu, 16 Ağustos 1948 tarihinde ise kullanıcıya açıldı. Milli Kütüphane’den yılda yaklaşık 800 bin kişi hizmet alırken, internet ortamında sunulan kütüphanecilik hizmetlerinden de yılda ortalama 2,5 milyon kişi faydalanıyor. Kayıtlı üye sayısı 125 bin olan, 8 okuma salonunda yaklaşık bin 250 kişilik kullanıcı kapasitesine sahip ve pandemi süreci öncesi 24 saat hizmete açık olan Milli Kütüphane, sadece kütüphanecilik değil yayıncılık, restorasyon ve koruma, dijitalleştirme, kültürel ve uluslararası etkinlikler ile sosyal sorumluluk kapsamındaki çalışmalarıyla da ön plana çıkıyor.

İnternet üzerinden sunulan Milli Kütüphane hizmetleri arasında, ‘Katalog Taraması’, ‘Dijital Kütüphane Sistemi’, ‘Türkiye Bibliyografyası’, kitap ayırtma hizmeti, görme engelli vatandaşlar için ‘Konuşan Kitaplık’, ‘Taş Plak Koleksiyonu’ ile ‘Avrupa Dijital Kütüphanesi’ (Europeana) yer alıyor. Dünyadaki birçok muadil kurumun başlattığı elektronik derleme konusundaki hukuki ve idari tedbirleri tamamlayan Milli Kütüphanede bu yıl elektronik ortamdaki bilgi kaynaklarının derlemesine başlanacak. 2021'de ise web arşivlemesinin hayata geçirilmesi planlanıyor.
Milli Kütüphane koleksiyonlarında, temmuz itibarıyla 1 milyon 437 bin 8 basma kitap, bin 505 Latin harfli nadir basma kitap, sayıları tahmini 10 milyona ulaşan 272 bin 695 cilt süreli yayın, 34 ayrı türde 154 bin 56 kitap dışı materyal, 26 bin 362 makaralık mikrofilm koleksiyonu bulunuyor. Ayrıca 21 elektronik veri tabanı ile de araştırmacılara hizmet sunuluyor. Milli Kütüphane, Osmanlı döneminde Arap harfleriyle basılmış ilk matbaa baskısı kitapların yanı sıra 1801 öncesine ait Latin harfli nadir basma kitaplara da ev sahipliği yapıyor.

Görme engelli vatandaşların da kütüphane hizmetlerinden faydalanması amacıyla hayata geçirilen ‘Konuşan Kitaplık Görme Engelliler Merkezi’ sesli kitap arşivinde ders kitapları, güncel ve klasik edebi eserlerden oluşan, roman, şiir, deneme, öykü, psikoloji gibi farklı kategorilerde seslendirilmiş 5 bini aşkın kitap bulunuyor. Ayrıca gönüllülerin de desteğiyle seslendirilen kitaplardan her cuma günü düzenlemesi ve kontrolü bitenler, web sayfasından yayınlanarak, sesli kitap arşivine kazandırılıyor.

Türkiye'nin tarihsel ve kültürel bağının bulunduğu ülkelerle de karşılıklı kitap değişimleri veya tek taraflı kitap bağışları yapan Milli Kütüphane, bu kapsamda on binlerce kitabı yurt dışındaki kütüphanelere ulaştırdı. Milli Kütüphane’nin 11 milyon 128 bin poz içeren Dijital Kütüphane Sistemi üzerinden çok değerli yazma eser, son dönem Osmanlı ve ilk dönem Cumhuriyet döneminden başlamak üzere gazete ve dergiler, ünlü ressamlara ait tablolar, sinema afişleri, tasvirler gibi birçok görsel içeriğe ulaşılabiliyor. Sistem sayesinde, araştırmacılar, kültürel ve bilimsel çalışmalarda kullanmak üzere, Türk tarihinin zengin geçmişine zaman ve mekândan bağımsız olarak internet bağlantısı olan herhangi bir noktadan erişebiliyor. Öte yandan, ‘Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarı’nda onbinlerce el yazması ve nadir eser zamanın yıpratıcı etkilerine karşı koruma altına alınıyor. ‘Taş Plaklar Sistemi’ ile de koleksiyonda bulunan 6 bin 200 taş plaktan, dijitale aktarma işlemi tamamlananlar internet üzerinden müzikseverlerin beğenisine sunuluyor.

ETKİNLİKLER SOSYAL MEDYADA

Milli Kütüphane’de küçük bir stüdyo kurularak, pandemi sürecinde halk kütüphanelerinde yapılamayan etkinlikler, tüm Türkiye’ye hitap edecek şekilde sosyal medyada yayınlandı. Etkinlikler devam ediyor. Stüdyo ile Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nün uzaktan eğitim ile hizmet içi eğitimlerinin de yapılması planlanıyor.