Ermeni belgeleri Meclis’te
Güncelleme Tarihi:
Şehriban OĞHAN
Oluşturulma Tarihi: Kasım 19, 2006 00:00
Başta Fransa olmak üzere bazı Avrupa ülkeleri sözde Ermeni soykırımını inkar edene ceza öngören yasaları Meclislerinden geçirmeye çalışırken, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, TBMM’de, Osmanlı İmparatorluğu’nun azınlıklara yönelik "hoşgörü belgelerini" incelemeye sundu.
TBMM Başkanlığı da Ankara’daki büyükelçileri 22 Kasım’da Meclis’teki tarihi sergiyi incelemeye davet etti. "Gökkubbe Altında Birlikte Yaşamak/ Belgelerle Osmanlı Tecrübesi" adlı tarih sergisinde, 2. Abdülhamid, Abdülmecid ve 5.Mehmet Reşad zamanında Ermenilere yönelik alınan kararlar ile Ermenilerin sultanlara gönderdiği yazılar da yer alıyor.
MUHALEFET EDENE CEZA
Osmanlı İmparatorluğu’nun azınlıklara yönelik uygulamalarını günışığına çıkaran sergide dikkat çeken belgelerin başını, Sultan Abdülmecid tarafından Ermeni Patriği Agop’a gönderilen "emri şerif" çekiyor. Bu belgede Sultan Abdülmecid, "Osmanlı topraklarındaki bütün Ermeni kilise ve manastırlarıyla bunlara ait arazi ve emlakın, ruhbanlara mahsus muafiyetler ile hak ve imtiyazların önceden olduğu gibi aynı şekilde devam edeceğini ve bunlara muhalefet edenlerin cezalandırılacağını" taahhüt ediyor.
Belgeler arasında 2. Abdülhamid’in maddi sıkıntı içinde bulunan Ermeni katolik patrikhanesine yardım yapılmasına ilişkin emri ile 5.Mehmed Reşad zamanında Yedikule’deki Ermeni Hastanesine yardım olarak bin lira ödenmesi hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı da yer alıyor. Sergide ayrıca Ermeni komite reislerinin 2. Abdülhamid’e yazdıkları pişmanlık mektubu da dikkat çekiyor. Mektupta şöyle deniliyor:
"Bizler Ermeni milleti olarak Osmanlı padişahlarının diğer tebaya olduğu gibi Ermenilere de pekçok lütuf ve ihsanda bulunduklarına şahidiz. Zaten İslam ve Ermeni milletleri arasında eskiden beri dostluk münasebetleri mevcuttur. Bazı bozguncuların yalan sözlerine rağmen biz Osmanlı Devleti’nin hizmetinde sadıkane çalışmaktan geri durmayacağız. Zira Osmanlı uyruğunda olmak bizim için bir iftihar vesilesidir."
İltica talep etmişler
TBMM’de 24 Kasım’a kadar görülebilecek Ermenilere yönelik diğer Osmanlı belgeleri ise şöyle:
Erzurum eyaleti dahilinde Bayburt kazasında her hafta cumartesi ve pazar günleri kurulmakta olan bölge pazarının gayri müslim halkın ibadetlerini aksatmaması için çarşamba ve perşembe günlerine alınması (Sultan Abdülmecid)
Bir kısım Ermenilerce ortaya çıkartılmaya çalışılan anarşik olayların Ermenilerin büyük çoğunluğu tarafından desteklenmediğine ve kendilerinin eskiden olduğu gibi Devlet-i Aliyye’nin sadık tebası olmaya devam edeceklerine dair Ermeni memur ve tüccarından bazılarının takdim ettikleri mazhar (2. Abdülhamid)
Yaptıklarından pişman olan Ermeni komite reislerinin iltica taleplerini bildiren Ermenice mektup (2. Abdülhamid)
Sergide cemaatlerini Türkler aleyhinde kışkırtmak maksadıyla gönüllü olarak yetiştirilen ünlü Ermenilerin çocukları ile gönüllü Ermeni Hınçak taburunun fotoğrafları da yer alıyor.
MUHALEFET EDENE CEZA
Osmanlı İmparatorluğu’nun azınlıklara yönelik uygulamalarını günışığına çıkaran sergide dikkat çeken belgelerin başını, Sultan Abdülmecid tarafından Ermeni Patriği Agop’a gönderilen "emri şerif" çekiyor. Bu belgede Sultan Abdülmecid, "Osmanlı topraklarındaki bütün Ermeni kilise ve manastırlarıyla bunlara ait arazi ve emlakın, ruhbanlara mahsus muafiyetler ile hak ve imtiyazların önceden olduğu gibi aynı şekilde devam edeceğini ve bunlara muhalefet edenlerin cezalandırılacağını" taahhüt ediyor.
Belgeler arasında 2. Abdülhamid’in maddi sıkıntı içinde bulunan Ermeni katolik patrikhanesine yardım yapılmasına ilişkin emri ile 5.Mehmed Reşad zamanında Yedikule’deki Ermeni Hastanesine yardım olarak bin lira ödenmesi hakkındaki Bakanlar Kurulu kararı da yer alıyor. Sergide ayrıca Ermeni komite reislerinin 2. Abdülhamid’e yazdıkları pişmanlık mektubu da dikkat çekiyor. Mektupta şöyle deniliyor:
"Bizler Ermeni milleti olarak Osmanlı padişahlarının diğer tebaya olduğu gibi Ermenilere de pekçok lütuf ve ihsanda bulunduklarına şahidiz. Zaten İslam ve Ermeni milletleri arasında eskiden beri dostluk münasebetleri mevcuttur. Bazı bozguncuların yalan sözlerine rağmen biz Osmanlı Devleti’nin hizmetinde sadıkane çalışmaktan geri durmayacağız. Zira Osmanlı uyruğunda olmak bizim için bir iftihar vesilesidir."
İltica talep etmişler
TBMM’de 24 Kasım’a kadar görülebilecek Ermenilere yönelik diğer Osmanlı belgeleri ise şöyle:
Erzurum eyaleti dahilinde Bayburt kazasında her hafta cumartesi ve pazar günleri kurulmakta olan bölge pazarının gayri müslim halkın ibadetlerini aksatmaması için çarşamba ve perşembe günlerine alınması (Sultan Abdülmecid)
Bir kısım Ermenilerce ortaya çıkartılmaya çalışılan anarşik olayların Ermenilerin büyük çoğunluğu tarafından desteklenmediğine ve kendilerinin eskiden olduğu gibi Devlet-i Aliyye’nin sadık tebası olmaya devam edeceklerine dair Ermeni memur ve tüccarından bazılarının takdim ettikleri mazhar (2. Abdülhamid)
Yaptıklarından pişman olan Ermeni komite reislerinin iltica taleplerini bildiren Ermenice mektup (2. Abdülhamid)
Sergide cemaatlerini Türkler aleyhinde kışkırtmak maksadıyla gönüllü olarak yetiştirilen ünlü Ermenilerin çocukları ile gönüllü Ermeni Hınçak taburunun fotoğrafları da yer alıyor.