Dolardaki yükseliş sıralamayı değiştiriyor

Metin TÜRKYILMAZ/ANKARA, (DHA) - ULUSLARARASI Para Fonu (IMF) verilerine göre, büyük ekonomiler sıralamasında, 2017’de 851,5 milyar dolarlık milli geliriyle 17’nci olan Türkiye, 2018’de dolardaki yükseliş nedeniyle 713,5 milyar dolara inecek, Hollanda ile Suudi Arabistan’a geçilip, 19’nculuğa düşecek.
Türkiye, 2021’de Suudi Arabistan ve İsviçre’yi geride bırakarak 18’nci büyük ekonomi olacak. Dolardaki yükselişin çok fazla etkilemediği satın alma gücü paritesine göre milli gelirde Türkiye, 2018-2021 döneminde 13’üncü sıradaki yerini koruyacak. Türkiye, IMF tahminlerine göre, 2022 yılında 2 trilyon 684,3 milyar dolarlık satın alma gücü paritesiyle milli gelirle İtalya’yı geride bırakarak 12’nci sıraya çıkacak.
Dolardaki yükseliş Türkiye’nin büyük ekonomilerdeki sıralamasını değiştirdi. Türkiye, yıllardır, kalabalık nüfusu, kaynakları, coğrafyası, stratejik konumunun verdiği avantajlarla dünyanın büyük ekonomileri arasında bulunuyor. Geçmiş yıllarda satın alma gücü paritesine göre milli gelir (satın alma gücü paritesiyle gayri safi yurtiçi hasıla-SGP-GSYH) sıralamasında 16-17’ncilikte yer almasına karşın, TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesi nedeniyle dolar bazında cari milli gelirde (gayri safi yurtiçi hasıla-GSYH) yeni hesapla 1983 yılında 25’nci sıraya kadar gerilemişti.
ESKİ SIRALAMA
Konuyla ilgili 22 Nisan 2016 tarihli yazıda (https://metinturkyilmaz.blogspot.com/2016/04/buyuk-ekonomiler.html#more) Türkiye’nin sıralanışının 1980, 1981, 1982 yıllarında 22., 1983’de 24., 1984’de 23., 1985, 1986 ve 1987  yıllarında yeniden 22., 1988 yılında 23., 1989 yılında 21., 1990 yılında 19., 1991 ve 1992 yıllarında 21., 1993 yılında 18., 1994 ve 1995 yıllarında 24., 1996 yılında 23., 1997’de 22., 1998’de 20., 1999’da 21., 2000’de 20., 2001’de 23., 2002 ve 2003’de 21. olduğunu verilmişti.
Yine aynı yazıda, 2004’te 18’nciliğe, 2005’te 17’nciliğe çıkan Türkiye’nin, 2006, 2007, 2008, 2009 yıllarında 17. sıradaki yerini koruduğuna, 2010’da Endonezya’ya geçilerek 18’nci sıraya düştüğüne, 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında 18’ncilikteki sıralamasının değişmediğine dikkat çekilmişti.
Yazının devamında, Endonezya’nın Hollanda’yı da geçmesi üzerine, 2012 yılından bu yana Hollanda’nın ardından 18. sırayı korumaya devam eden Türkiye, 2016’da, yine Hollanda’nın ardından 18’nci büyük ekonomi olacağını, 2017 yılında da Hollanda’nın ardından 18’nci sırada yer alacağını, 2018 yılında Hollanda’yı geride bırakarak 2009’da beri elde edemediği 17’nciliği yeniden yakalayacağını, IMF tahminlerine göre, 2021 yılına kadar Türkiye 17., Hollanda ise 18. sıradaki yerlerini koruyacakları vurgulandı.
TÜİK HESABI DEĞİŞTİRDİ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 12 Aralık 2016’da gayri safi yurtiçi hasılanın 2016 yılı üçüncü çeyreğini açıklarken, ulusal hesaplar konusunda Avrupa Birliği Yönetmeliklerine (ESA 2010) uygun olarak yapılan revizyon çalışmalarının tamamlandığını, dönemsel gayri safi yurtiçi hasılanın, ESA 2010'a uygun olarak üretim, harcama ve gelir yöntemiyle hesaplandığını bildirdi.
Buna göre TÜİK, 2015’de 719,6 milyar dolarlık milli geliri 861,5 milyar dolara, 2016 yılı birinci çeyreğindeki 169 milyar dolarlık milli geliri 189,8, ikinci çeyreğindeki 181,4 milyar dolarlık milli geliri de 216,3 milyar dolara yükseltti.
YENİ SIRALAMA
Uluslararası Para Fonu’nun (IMF), son verilerine göre, Sovyetler Birliği’nin bir parçası olduğu için 1980-1991 dönemine ait veri bulunmayan ama bu dönemde Türkiye’den büyük bir ekonomi olduğunu bildiğimiz Rusya’yı da dahil ettiğimizde, 1983 yılında 25,1988, 1994, 1995 yıllarında 24, 1981, 1982, 1984, 1985, 1996, 2001 yıllarında 23, 1980, 1986, 1987, 1989, 1999 yıllarında 22, 1992, 1997, 2002, 2003 yıllarında 21, 1990, 1991, 1998, 2000 yıllarında 20, 1993, 2011 yıllarında 18, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 yıllarında üst üste ve ayrıca 2012, 2015, 2016, 2017 yıllarında 17, 2013 ve 2014 yıllarında 16’ncı sırada yer aldı.
IMF TAHMİNLERİ DE DEĞİŞTİ
Tabii, 2018 Nisan ayında başlayan dolardaki yükseliş, IMF tahminlerini de değiştirdi. IMF, 9 Ekim 2018 tarihinde yenilediği (https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/index.aspx) verilerine göre, büyük ekonomiler sıralamasında, 2017’de 851,5 milyar dolarlık milli geliriyle 17’nci olan Türkiye, 2018’de dolardaki yükseliş nedeniyle 713,5 milyar dolara inecek ve Hollanda ile Suudi Arabistan’a geçilecek, 19’nculuğa düşecek. IMF, Türkiye’nin milli gelirinin 2019 yılında 631,2 milyar dolara ineceğini, sıralamada İsviçre’ye de geçilerek 20’nci sıraya gerileyeceğini tahmin etti. Türkiye, 2021’de Suudi Arabistan ve İsviçre’yi geride bırakarak 18’nci büyük ekonomi olacak. IMF’e göre, Türkiye, 2020’de 744,1 milyar dolarlık, 2021’de 850,5 milyar dolarlık, 2022’de 914,6 milyar dolarlık bir milli gelire ulaşacak.Türkiye, Cumhuriyetin 100’ncü yılında, 2023’te 958,3 milyar dolarlık milli gelire yükselecek ve Hollanda’nın ardından 18’ncilik sırada yer alacak.
DOLARDAKİ ARTIŞTAN SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİYLE MİLLİ GELİR SIRALAMASI ETKİLENMEDİ
Dolardaki yükselişin çok fazla etkilemediği satın alma gücü paritesine göre milli gelirde Türkiye, 2018-2021 döneminde 13’ncü sıradaki yerini koruyacak. 2017 verilerine göre Türkiye’nin 2 trilyon 185,9 milyar dolar olan satın alma gücü paritesine göre milli geliri, 2018’de 2 trilyon 314,4 milyar dolara, 2019’da 2 trilyon 372,5 milyar dolara, 2020’de 2 trilyon 480,1 milyar dolara, 2021’de 2 trilyon 579,6 milyar dolara, 2022’de 2 trilyon 684,3 milyar dolara, 2023 yılında ise 2 trilyon 807,7 milyar dolara ulaşacak.
Türkiye, IMF tahminlerine göre, 2022 yılında 2 trilyon 684,3 milyar dolarlık satın alma gücü paritesiyle milli gelirle İtalya’yı geride bırakarak 12’nci sıraya çıkacak. 2023 yılında da Türkiye, 2022’de olduğu gibi 12’nci sırada yer alacak.
DOLAR ARTIŞI NEDENİYLE DOLAR BAZINDA MİLLİ GELİR DE DÜŞECEK
2017 verilerine göre 10 bin 537 dolarlık kişi başına milli gelirle 68’nci olan Türkiye, dolardaki yükseliş nedeniyle dolar bazında 2018’de 8 bin 716 dolarlık kişi başına milli gelire inecek ve sıralamada 78’nci sıraya düşecek.
IMF tahminlerine göre, Türkiye’nin kişi başına milli geliri 2019 yılında 7 bin 615 dolara geriledikten sonra yeniden yükselişe geçecek ve 2023’de 11 bin 26 dolara ulaşacak. Türkiye, bu milli gelirle sıralamada 78’nci olacak.
Satın alma gücü paritesiyle kişi başına milli gelirde 2017’de 27 bin 49 dolarla 57’nci olan Türkiye, dolardaki yükselişin satın alma gücünü çok fazla etkilememesi nedeniyle 2018 yılında 28 bin 270 dolarla yine 57’nci sırada yer alacak.
IMF tahminlerine göre, 2023 yılında 32 bin 307 dolara ulaşacak satın alma gücü paritesiyle kişi başına milli gelirle Türkiye 60’ncı olacak.