Oluşturulma Tarihi: Mayıs 30, 2007 00:00
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, Türkiye’nin, inşaat mühendisliğinin gelişimine tanıklık etmesi amacıyla cumhuriyet Türkiyesi’nin öne çıkan 50 eserini bir kitapta topladı. Kamu binalarından köprülere, üniversitelerden havalimanı ve barajlara 50 eserin bir yıllık çalışma sonucu seçildiği kitapta, Anıtkabir’de yer alan heykellerin anlamlarına yer verildi.
TÜRKİYE Cumhuriyetinin en anlamlı eserlerinden birisi olarak gösterilen Anıtkabir’de, çeşitli kulelerin önünde bulunan heykellerin, "bağımsızlığın kutsallığı, özgürlük, kuvvet ve sükuneti" simgelediği, üçerli gruplar halinde dikilen erkek ve kadın heykelleriyle ise "derin acısında gururlu duran Türk kadını ile asker, gençlik ve köylülerin" sembolize edildiği bildirildi.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), kuruluşunun 50. yılında ülkenin, inşaat mühendisliğinin gelişimine tanıklık etmesi amacıyla Cumhuriyet Türkiyesinin öne çıkan 50 eserini bir kitapta topladı.
"50. Yılda 50 Eser" başlığıyla 19 Aralık 2004 tarihinden bu yana sürdürülen çalışmalar kapsamında 10 kişilik jüri tarafından bir yıllık araştırmayla değerlendirilen yüzlerce eser arasından 50’si seçildi. 1923 - 2005 dönemini kapsayan çalışmada, Türkiye Cumhuriyetinin çağdaşlaşma iddiasının yaşama geçirilmesiyle inşaat mühendisliği arasındaki ilişkiye açıklık getirilmesi hedeflendi. Çalışmada, kamu binalarından köprülere, üniversitelerden havalimanı ve barajlara, 50 eserin yapılış öyküsü anlatıldı.
50. Yılda 50 Eser arasında yerini alan Anıtkabir’de, mimari ile kullanılan heykel ve kabartmaların, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş sürecini ve cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal
Atatürk’ün kişisel özelliklerini taşıdığı belirtildi.
EVRENSEL DİL
Buna göre, Prof. Dr. Emin Onat ve Doç. Dr. Orhan Arda imzalı projenin uygulandığı Anıtkabir, 9 Ekim 1944 yılında görkemli törenle atılan temelinin üzerinde 9 yıl sonra tamamlandı. 4 aşamada yapılan Anıtkabir’de Selçuklu ve Osmanlı mimari özellikleri ve süsleme ögeleriyle birlikte Anadolu’nun farklı kültürlerinin izlerine, evrensel bir dille yer verildi.
Anıtkabir’deki heykel ve kabartmalara da çeşitli roller atfedildi. Aslanlı yolun sağ başındaki Bağımsızlık Kulesi’nin iç duvarlarında bulunan kabartmada ayakta duran ve iki eliyle kılıç tutan gencin yanında görülen kartal figürü, gücü ve bağımsızlığı sembolize etti. Aynı yolun sol başındaki Özgürlük Kulesi içindeki kabartmada melek figürü bağımsızlığın kutsallığını, meleğin elindeki kağıt "Hürriyet Beyannamesi"ni, buradaki şaha kalkmış at ise özgürlük ve bağımsızlığı anlattı.
Bağımsızlık Kulesi’nin önünde ulusal giysiler içindeki heykel grubunda yer alan üç kadından birisi eliyle yüzünü kapatıp ağlayarak acısını, diğer ikisinin tuttuğu yere kadar uzanan
başak demeti ’bereketli Türkiye’yi sembolize etti. Kadınlardan birisi elinde ileri uzattığı kitapla "Atatürk’e Allah’tan rahmet dilerken" her üçünün, Ulu Önder’in ölümünün derin acısı içinde bile gururlu, azimli ve ağırbaşlı duruşu anlatıldı.
Özgürlük Kulesi’nin önünde bulunan üç erkekten oluşan heykel grubuyla ise başında miğferi ve kalın kaputuyla Türk askeri, elinde kitabıyla Türk gençliği ve yerel giysisiyle Türk köylüsü tasvir edildi.
CEPHEYE GİDEN MEHMETÇİK VE ANNESİ
262 metre uzunluğundaki Aslanlı Yol’un iki yanında oturmuş pozisyonda bulunan ve Hititlerin sanat üslubuyla yapılan 24 arslan heykeli ise kuvvet ve sükuneti sembolize etti. Aslanlı Yol’un bitiminde bulunan Mehmetçik Kulesi’nin dış yüzeyindeki kabartmada, cepheye giden Mehmetçiğin evinden ayrılışı ifade edildi. Bu kompozisyonda elini asker oğlunun omzuna atmış, hüzünlü, ancak gururlu anne figürü de yer aldı.
Barış Kulesi’nin iç duvarındaki Atatürk’ün "Yurtta Barış Dünyada Barış" ilkesini sembolize eden kabartmada ise çiftçilik yapan köylüler ve onları kılıcını uzatarak koruyan bir asker figürü yer aldı.
23 Nisan Kulesi’nde ayakta duran kadının elinde tuttuğu "23 Nisan 1920" yazılı kompozisyonla meclisin açılışı, Misak-ı Milli Kulesi’ndeki kabartmayla ise ulusal birlik anlatıldı. Buradaki kabartma, kılıç kabzası üzerinde üst üste konmuş 4 elden oluştu.