Bazı köpek ırklarında kalıtsal hastalıklar

Çoğunlukla saf ırklarda kalıtsal hastalıkların ortaya çıkışı, ırk içi saflaştırma çalışmaları sonucunda olmaktadır. Gen havuzunun daralması kalıtsal nitelikli hastalıkları tetiklemekte ve saf ırkların görsel güzelliklerini kaybetmemeleri adına ciddi hastalıklar edinmelerine sebep olmaktadır.
Özellikle Türkiye’de popüler olan bazı ırklara mensup köpeklerin kontrolsüz üretilmesine bağlı olarak artmış olan genetik hastalıkları şöyle sıralayabiliriz...

GOLDEN RETRİEVER

Türkiye’de popülaritesi en yüksek saf ırk olan bu köpekte:
- Kalça displazisi (çıkığı): İnsanlarda da görülen bu ortopedik rahatsızlık, bu köpek ırkında da saflaştırma çalışmaları, kontrolsüz üretim ve yakın akraba eşleştirmeleri sonucunda ortaya çıkmaktadır. Kalça ve üst bacak kemiği uyumsuzluğuyla karakterize olan bu hastalık, erken dönemde müdahale edilmediği takdirde yürüyüş bozukluğu, topallık ve hatta arka bacakların tamamen kullanılamaması gibi ciddi ortopedik kusurlara sebep olabilir. Erken tanının önemini göz önüne aldığımızda köpeğin altı aylık civarında veteriner hekim tarafından kalça filminin çekilmesi zorunludur.
- Deri hastalıklarına yatkınlık: Bu ırk, besin alerjilerine, ayak taban hastalıklarına ve deri alerjilerine genetik olarak yatkınlık gösterir. Buna bağlı olarak bu ırkın beslenmesi esnasında gıda kaynaklarının seçimine özen gösterilmesi gerekir.
- Tümoral oluşumlar: Kötü karakterli lenf kanseri, burun tümörleri, hemanjiyosarkom, mast cell tümörler ve fibroma gibi tümoral oluşumlara bu ırkın genetik yatkınlığı yüksektir.
- Tiroid fonksiyon bozuklukları: Bu ırk, tiroid hormonunun yetersizliğine bağlı oluşan hypotiroidizm hastalığına yatkındır.

ALMAN ÇOBAN KÖPEĞİ (KURT KÖPEĞİ)

Bütün dünyada popülaritesi en yüksek ırklardan biri olan bu köpekler bir zamanlar iş yapabilme güçleriyle tanınmaktaydı. Taleplere bağlı yapılan kontrolsüz üremeler sonucunda bu dayanıklı iş köpeği günümüzde artık maalesef birçok hastalığa yatkınlığı olan bir köpek haline dönüşmüştür. Bu hastalıkların en önemlilerini şöyle sıralayabiliriz:
- Kalça ve dirsek displazisi(çıkığı): Kalça ve dirseği oluşturan kemiklerdeki uyumsuzlukla karakterize olan bir hastalıktır. Köpekte her ikisi ya da tek tek görünebilir. Tek çözümü cerrahi müdahale olan bu hastalıkların erken tanısı önemlidir.
- Aortik stenoz: Kalbin aort damarının işlevini tam görememesi ya da hiç görmemesiyle karakterize genetik geçişli bir hastalıktır.
- Deri tümörleri: Bu ırk kalıtsal olarak deri tümörlerine aşırı yatkındır.

COCKER SPANİEL

Aslen av ırkı olan bu köpekler, güzel görüntülerinden dolayı popüler hale gelmiş ve evde beslemek için çok tercih edilen köpek ırkları arasına girmiştir. Bu ırka özel kalıtsal hastalıkları şöyle sıralamak mümkündür:
- Kalp hastalıkları: Ani ölümlerle karakterize olan kalp rahatsızlıklarına yatkınlıkları yüksektir.
- Vitamin A yetmezliğine bağlı deri hastalıkları: Bu ırk, kalıtsal olarak bu hastalığa oldukça yatkındır.
- Kronik karaciğer yetmezliği: Genetik olarak bu ırk karaciğer hastalıklarına ve özellikle kronik karaciğer yetmezliğine yatkındır.
- Böbrek taşı oluşumları: Sutrivit ve oxalat taşlarının oluşumlarına yatkın bir bünyeye sahiptirler.

CAVALİER KİNG CHARLES

Küçük ırklar içerisinde sakin ve uyumlu olmasına bağlı olarak çok tercih edilen bu ırkın da maalesef ciddi genetik hastalıkları vardır. Şöyle ki:
- Kalp hastalıkları: Erken yaşta ölümlerle şekillenen kalp anomalilerine bu ırk yüksek riskle yatkındır. Bu ırka sahip olanların, köpeklerinin 3 yaşın üstünde düzenli EKG’lerinin çekilmesine özen göstermesi gerekmektedir.
- Chiari malformasyonu: Esasen omurilik içerisinde sıvı birikmesiyle şekillenen, bu ırkta yüksek oranda görülen kalıtsal bir hastalıktır.

POMERANİAN

Son beş yıldır Türkiye’de sevimliliği ve kozmetik güzelliği sebebiyle en çok tercih edilen ve buna bağlı olarak kontrolsüz üretilen ve kaçak yollarla ülkemize sokulan bir ırktır. Bu güzel köpeğin de genetik olarak yatkın olduğu birçok hastalık bulunmaktadır:
- Diş anomalileri: Uyumsuz kapanışlar eksik yada fazla diş oluşumları be bunlara bağlı erken dönemde diş kayıpları
- Dermatolojik problemler: ‘Alopecia x’ özellikle bu ırkta genetik ya da metobolik hastalıkların sonucunda oluşan vücudun büyük kısmında tüy kaybı ve deri bütünlüğünün bozulmamasına sebep olan, tedavisi inatçı ve zor olan bir hastalıktır. Bu hastalıkta tüylerin dökülüp derinin siyahlaşması tipiktir. Bu sebeple hastalık ‘black skin disease’ diye de anılır.
Ayrıca epilepsi, diz kapağı uyumsuzlukları, hipoglisemi ve tiroid fonksiyon bozuklukları da bu ırkın genetik olarak yatkın olduğu hastalıklar arasındadır.

SONUÇ

Bütün bunlar ışığında, saf ırkların kontrolsüz üretilmemesi gerekmektedir. Üretimin bilinçli ve deneyimli yetkin kişiler tarafından yapılması doğrudur. Kırma ırkların genetik hastalıklara olan yatkınlığının ne kadar düşük olduğunu dikkate aldığımızda, barınaklarda sahiplenilmeyi bekleyen dostlarımızla sağlıklı ve uzun bir ömür sürebileceğimiz gerçeğini unutmamalıyız.