Bankadan müzeye

Başkent ilan edilmesinin ardından Anadolu kasabasından devasa bir metropole dönüşen Ankara, şehrin belli bölgelerinde bu dönüşümün izlerini taşıyor. Özellikle tarihi Ulus bölgesi, Cumhuriyet dönemi yapılarıyla bezeli. Şu an ki Ulus Meydanı’ndan Osmanlı Bankası’na (Garanti Bankası) kadar olan güzergâh, Cumhuriyet ilk yıllarında ‘Bankalar Caddesi’ olarak bilinirdi. Bunun nedeni ise bu alanda çok sayıda bankanın yer almasıydı. Bu bankalardan bazıları günümüze kadar gelirken, bazıları ise tarihin sayfalarında yerini aldı. Bankaların tarihi yapıları ise farklı işlevlerle kullanılmaya devam ediyor. Bunlardan biri olan PTT Pul Müzesi, vakti zamanında milli bankacılık girişiminin bir parçası olarak ‘Emlâk ve Eytam Bankası’ olarak açıldı. Müze binası 1934 yılında inşası tamamlandıktan sonra Emlak ve Eytam Bankası’na ev sahipliği yaptı.

YETİMLERİN HAKKINI KORUYAN BANKA

Emlak ve Eytam Bankası, Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasıyla 3 Haziran 1926’da Milli mücadele yıllarının ardından, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin imarını üstlenmek, inşaat teşebbüslerine destek olmak ve yetimlerin hakkını korumak amacıyla kuruldu. Bankanın ismindeki ‘Eytam’ın (yetim) geçmişi Osmanlı dönemine uzanıyor. Osmanlı döneminde kurulan Eytam Sandıkları, yetimlere kalan mirasın değer kaybına uğramadan korunması ve yetimin hukuken reşit olduğu yaşa geldiğinde geri verilmesi anlayışına dayanıyor. Yıllar içinde bu sistemin düzgün işlememesi ya da Eytam Sandıklarından elde edilen gelirlerin ana amacı olan yetimlerin ihtiyaçları için kullanılmaması gibi sebeplerden dolayı Eytam Sandıklarının yönetimi çeşitli idarelerce yapıldı. Son olarak Emlak ve Eytam Bankası’na aktarılmasına karar verildi.

İMZA PROJELERE FİNANSMAN

Dönemin önemli yapılarının kredisi Emlak ve Eytam Bankası tarafından sağlandı. Yeni Meclis Binası, Türk Ocağı binası, Merkez Bankası binası gibi 1. Ulusal Mimarlık Dönemi’nin seçkin örnekleri arasında gösterilen projelerin finansmanını üstlendi. Ayrıca 1930’larda Hermann Jansen’in planladığı, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk konut projesi olan Bahçeli Evler Yapı Kooperatifi’, Paul Bonatz’ın Kızılay’da yaptığı ‘Saraçoğlu Mahallesi’ gibi toplu konut projeleri için de konut kredisi finansman modelini hayata geçirdi. Ülke imarına büyük katkı sağlayan banka, faaliyetini 29 Temmuz 1946 yılına kadar sürdürdü. Yıllar içerisinde değişen ülke ihtiyaçları sebebiyle birçok kez isim değişikliğine giden banka, Emlak ve Eytam Bankası olarak çıktığı yola, sırasıyla Türkiye Emlak Kredi Bankası ve Türkiye Emlak Bankası isimleriyle devam etti.

MARMARA MERMERİ VE ANKARA TAŞI

Mimar Clemens Holzmeister tarafından Neo-Klasik üslupta yapılan bina, bodrum üzerine üç kattan oluşuyor. 1933-1934 yılları arasında inşa edilen binanın birinci ve ikinci katını içine alan balkon çıkıntısı şeklindeki kısmı beyaz Marmara mermeri ile kaplı. Betonarme iskelet sisteminin uygulandığı yapının dış yüzeyinde mermer kaplamanın yanında Ankara taşı kullanılmış. İnşaat için gerekli plan detaylarının tümü ile depreme dayanıklılığın göz önüne alındığı malzeme seçimi mimar Holzmeister tarafından yapılmış. Binanın giriş katında geniş bir hol yer alırken, üstteki iki kat koridor üzerine sağlı ve sollu küçük odalardan oluşuyor.

TEMATİK PULLAR SERGİLENİYOR

PTT tarafından restore edilerek 2013 yılında PTT Pul Müzesi olarak hizmet vermeye başlayan müze, Ankara’nın önemli kültür mekânları arasında yer alıyor. Modern müzecilik anlayışı ile tasarlanan binada ‘Dünya Pulları’, ‘Osmanlı Devleti Pulları’, ‘Anadolu Hükümeti Pulları’, ‘Türkiye Cumhuriyeti Pulları’ ve 7 ayrı temadan oluşan Tematik Pullar sergileniyor. Ayrıca; ‘Geçmişten Günümüze Posta’, ‘İstiklâl Harbinde PTT’ ve ‘Nostaljik PTT’ alanlarında postacılıkta kullanılan materyalleri görmek mümkün.