Ayaş’ta üretim arttı, 250 tona göz kırptı

Ankara’nın kadın kooperatiflerinde 8’inci durağımız Ayaş... Girişimci kadınların Ayaş Akkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ile ürettikleri meşhur Ayaş domatesinden çıkan ürünler uluslararası pazarda da yer buluyor. Üretim kapasitesini arttırma için çalışma yapılan Ayaş domatesinden yeni ürünler geliştirme fikirleri de var. Ayaş Akkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Zehra Varol ile Ankara’da kurulan ilk kadın kooperatifini konuştuk...

Kooperatifinizin çıkış hikâyesi nasıl oldu?

Kooperatifimiz 2007’de 11 kurucu çiftçi kadın üyemizle Ayaş Akkaya’da kuruldu. Şu anda 30 ortağımız var. 2018’de yetiştirdiğimiz domateslerden salça üreterek başladık. Hem kendi ekonomik özgürlüğümüzü kazanalım istedik hem de köyümüzün ve bölgemizin kalkınmasını amaçladık. 2019 yılında yapılan iyileştirmelerle 40 ton salça üretimi gerçekleştirdik ve 2020 yılında organik tarıma geçtik. Mevsiminde yetişen Ayaş domatesinde hiçbir kimyasal gübre ve ilaç kullanmadan tamamen organik tarıma uygun şartlarda salçalarımızı üretime kattık.

Ayaş Akkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nde hangi ürünler yer alıyor?

Salça, menemen, domates püresi ve kahvaltılık ürünler yer alıyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin hizmete sunduğu Başkent Market’te de ürünlerimiz raflardaki yerini alıyor.

DOMATES SUYU PROJESİ

Ürünlerinizi yurt dışına da gönderiyor musunuz? Yeni projeleriniz var mı?

Şu an için Hollanda ve Almanya’ya ürünlerimizi gönderdik. Diğer ülkelere de gönderim sağlamayı planlıyoruz. Salça fabrikamızın 150 ton kapasitesi bulunmakta. 2018’den bu yana üretim miktarını yükselttik ama aynı zamanda pazarı da tam sağlamak gerekir. Ankara Kalkınma Ajansı ile kapasite arttırımı için bir proje gerçekleştirdik ve o da onaylandı. Pazar hedefimize ulaşırsak 250 ton salçayı rahatlıkla üretebiliriz. Aynı zamanda bizim ARGE ve ön çalışmalarını yaptığımız ata tohumunu canlandırma projemiz de var. Ata tohumundan üretilen Ayaş domatesinden ne yapabiliriz diye bir çalışma yaptık. Bu domatesler yumuşak ve sulu olduğu için pazara dayanıklı değil. Çok ince kabuklu ve sulu bir domates. Yani eskiden bizim çocukluğumuzda anne babalarımızın atalarımızın yetiştirdiği domatesler. İlerleyen dönemlerde gerçekleşirse ve yeterli desteği bulabilirsek ata tohumundan yetişen domatesleri kullanarak ‘proteinli domates suyu’ üretmeyi planlıyoruz. Bu bir sporcu içeceği bile olabilir. Bunu domates suyunun içerisine protein ilavesi yapılarak gerçekleştirmeyi düşünüyoruz, protein de domatesin çekirdeğinden elde edilecek.

EKONOMİK ÖZGÜRLÜK SEVİNCİ

Kadınlarda ne gibi değişimler oluyor? Hem cinslerinize nasıl seslenmek istersiniz?

Kadın parasını kazanabiliyorsa kendisini özgür hissediyor. Kendi ihtiyaçlarını ya da çocuğunun istediklerini alabildiğinde hayata daha pozitif bakıyor. Kendi ayakları üzerinde durma noktasında güçlü oluyor. Tarlasında çapa yapan, domates üreten kadınların artık fabrikanın başında üretim yapar hale gelmesi bizler için çok kıymetli. Tarlasında domates yetiştiren kadınların yurt dışı ihracatını konuşması ve bunun üzerine çalışmalar yapması uluslararası pazarda üretim yapması bizler için oldukça değerli.

 AYAKLARI ÜZERİNDE DURAN KADINLAR

Özge Arslan (31): Şehir hayatında çalışan kadın sayısı kırsaldan daha fazla. Bu yüzden kırsalda çalışan kadın olmanın anlamı benim için kıymetli. Kadınlar muhakkak kendi ayakları üzerinde durmalı.

Aynur Aydın (53): Kooperatife yeni katıldım. Burada olduğum için çok mutluyum. Çalışmak, yardım etmek dayanışma içinde olmak inanılmaz bir duygu.

KIŞLIK DOMATES NASIL YAPILIR
Kış aylarında kullanılmak üzere hazırlanan ve buzluklarda bekletilen domates için en doğru tarifi kooperatif başkanı Zehra Varol verdi: “Ayaş domatesi ile ağustos ayının sonu ya da eylül ayının ortalarında yapılmalıdır. Önce biberleri ayrı bir kabın içerisinde ayçiçek yağıyla soteliyoruz. Sonrasında domateslerin kabuklarını soyup küp küp doğruyor ve pişirmeye bırakıyoruz. Biraz suyunu çekip yeterli kıvama geldiğinde sotelenen biberlerle karıştırıp cam kavanozlara dolduruyoruz.”