Ankara Gazinosu tiyatro sahnesinde

Böyle bir oyun ortaya koyma fikri nasıl ortaya çıktı?

Arabesk şarkıların, Türk sanat müziği şarkılarının canlı olarak icra edileceği bir kabare yapmak istiyordum. Çünkü hem arabesk hem de Türk sanat müziği şiirsel olarak ve de beste kompozisyonu olarak geniş bir öykü yelpazesine sahip. O perspektiften bakınca hazırlayacağımız skeçlerin içeriği daha dolu ve nitelikli olabilirdi. Önce şarkıları belirledik ve şarkıları dinlerken bizde yarattığı çağrışım, his, odak noktası bize bir yol haritası çıkarttı. Gazinoya her sınıftan, her kesimden insan gelir. Gazinolarda pek çok olay yaşanmıştır ve yaşanmaktadır. Bu temel izleği kaybetmeden skeçlerimizi yazmaya başladık ve projemizi hazırladık.

Oyun, eski gazino eğlencelerini anlatırken ne gibi mesajlar verecek?

Oyunumuz, gazinoda geçen insan ve memleket hikâyelerini anlatıyor. Ana iskeleti bozulmuş, çürümüş, dejenere olmuş bir kültür değişimine ve toplumsal yaşayışa bağladık. Kadının meta olarak, bir cinsel obje olarak görüldüğü, şarkılarda cinsiyetçi sözlerin olduğu, insani değerlerin aşağılandığı, sınıfsal farklılıkların yaşandığı ‘pavyon’ kültürüne bir eleştirel bakış açısı var açıkçası oyunumuzda. “Eski aile gazinolarında assolistlerin çıktığı, skeçlerin, komik anıların anlatıldığı hikâyeler ne oldu da yerini bu bozulmuşluğa bıraktı, bu değer yargılarının değişimi nasıl oldu?” sorusuna toplumsal ve politik bir bakış açısı sunmaya çalışıyoruz.



BERGEN DE VAR, ZEKİ MÜREN DE

Oyunda daha çok ne gibi insan hikayelerine odaklandınız?

Gazino atmosferi bir obje, orada sahne alan sanatçılar bir ikon. Ve ikonların hikâyeleri daima etkileyici, vurucudur. Örneğin Bergen’in yaşadığı trajedi. Bergen, kadın cinayetlerine dair sembol olmuş bir ikondur. Onun resmi bize kadın hikâyelerine eğilmemizi gösterdi mesela. Zeki Müren bir ikondur. Zeki Müren nezdinde şarkıların ve eğlence sektörünün nasıl çürüdüğünü anlatabilirdik. Bakış açımızı bu gibi hikâyelere odakladık.



Ankara’ya özgü öğeler yer alıyor mu oyunda?

Ben çocukken Ankara’ya amcamın yanına tatile geldiğim zamanlarda, 90’lı yılların başı gibiydi, Gençlik Parkı Açıkhava Tiyatrosu’nda oyunlar oynanırdı, Gençlik Parkı’nda halk konserleri verilirdi. Şimdi Gençlik Parkı’nın bu kültüründen eser yok. Ankara’ya özgü ögeler olarak zamanında Gençlik Parkı’nda aile gazinosunda sahne almış fakat yıllara ayak uyduramamış, pavyonda sahne almaya başlamış bir sanatçının hikâyesi var.

Nasıl bir sahneleme ile izleyicinin karşısına çıkacak?

Oyunumuz canlı müziğin yoğun kullanıldığı kabare türünde hazırlandı. Bir fasıl ekibimiz var, kanun, darbuka, keman, klarnet ve gitar. Seyirciyi salona gazinoya giriyorlarmış gibi alıyoruz. Yerlerini alırlarken canlı müzik ve solistlerimiz onlara şarkıları ile eşlik ediyorlar. Müzik düzenlemesini Can Aksel hocamız yaptı. Dekor tasarımını ise Duygu Yaka. Sahnemiz bir gazino haliyle.



80 ÖNCESİ GAZİNO AFİŞLERİ BİZE FİKİR VERDİ

Oyunun hazırlık sürecinde ne gibi kaynaklardan yararlandınız?

1980 dönemi sonrası değişen kültür, toplumsal yaşayış ve müzik/eğlence sektöründeki değişimlerin bize fazlasıyla katkısı oldu. Taverna müziği bunun bir yansıması mesela. Bu ve bunun gibi dönemleri, yaşayanlardan dinledik. 60’lı, 70’li ve 80’li yılları anlatan belgesel ve gazino programlarını inceledik. Bazen bir resim, bir afiş size kocaman bir çağrışım yaptırabilir. 80 öncesi gazino afişlerinin bize fikir vermesi adına inanılmaz katkısı oldu.

Size göre o eski gazino eğlenceleri geri gelir mi?

Toplumun, çağın ve bu çağın insanının beklentisi, algısı, sabrı, eğlence, müzik ve mizah anlayışı değişti. Eski değer, yeni kuşak çatışması oldukça fazla. Oysa şöyle bir tezatlık var; şimdiki nesil o eski şarkıları cover haliyle, daha zengin enstrümanlarla dinleyince çok hoşuna gidiyor. Geçmiş dönemin şarkılarının, eğlencesinin ne kadar nitelikli, üst düzey olduğunun yeni yeni farkına varıyorlar. Zeki Müren dinleyip, Müslüm Gürses dinleyip, efkârlanıp aşk acısını o şarkılarla atlatıyorlar. Kim bilir belki de bu yaklaşım yeniden o eski değerlerin ne kadar önemli olduğunu anımsatır. Ve bu anımsama o eski eğlencelerin düzeyliliğini yeniden geri getirir.

AHMET YAPAR: RAKİP DEĞİL DOST OLMALIYIZ

Salgın süreci bir tiyatrocu olarak sizi nasıl etkiledi, oyuna nasıl bir hazırlık süreci geçiriyorsunuz?

Bu süreçten nasıl çıkacağımızı, hangi koşullarda tiyatro yapacağımızı bilmiyoruz. Biz “seyircisiz tiyatro yapılmaz, tiyatro seyirci ile yapılır” mantığına inanıyoruz. Fakat yaşadığımız ekonomik, toplumsal ve psikolojik durumlar tüm ülke insanı etkiledi. Şu soruyu daha çok sorduk; “Bu kadar ekonomik sorun yaşayan, işsizlik yaşayan ve üstüne canının derdine düşmüş, sağlığının derdine düşmüş, psikolojik baskılarla boğuşan insanları nasıl tiyatroya davet edebiliriz, onları bu durumda nasıl bilet almaya teşvik edebiliriz?” Kaldı ki salgın devam ediyor, bu sağlık koşullarında nasıl güvenlikli bir alan yaratabiliriz? Normalleşme süreci planlamaları, programları açıklandıktan sonra CerModern ‘Sanata Destek’ kampanyasında bizleri daha cesaretlendirdi, şevklendirdi ve açıkhava sahnesini ücretsiz olarak etkinlik yapmak isteyen gruplara açtı. Üç tiyatro grubu bir araya geldik, Gri Şehir Tiyatrosu, Bambu Tiyatro ve Ankara Devinim Tiyatro. ‘Bu süreçte rakip değil, dost olmalıyız, bu süreçte dayanışma göstermeliyiz, bu süreçten birbirimizin elini tutarak çıkabiliriz, birbirimize yol göstererek doğru yolu bulabiliriz’, dedik ve üç tiyatro ortaklığı ve CerModern’in desteği ile projemizi hazırlamamız hız kazandı.