250 bin bitki örneğini barındırıyor

Cumhuriyet’in ilk herbaryumu olan Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu’nda (ANK) kurutulmuş bitki örnekleri baskılanarak 90 yıldır saklanıyor. Herbaryum, 250 bin bitki örneğini bünyesinde barındırıyor. Başkentteki bitki örtüsünün 2 bin 500 türden oluştuğunu söyleyen Herbaryum Sorumlusu-Öğretim Görevlisi Selçuk Tuğrul Körüklü, “Çoğu kişi Ankara’yı tarif ederken ‘bozkırın ortasında‘ diye tabir eder ama aslında alakası yok” dedi. Başkentte koruma altında olan 90’a yakın bitki türü olduğunu da anımsatan Körüklü, herbaryumun kapılarını Hürriyet Ankara’ya açtı ve başkentin bitki çeşitliliğini anlattı.

250 BİN BİTKİ ÖRNEĞİ KORUMA ALTINDA

“Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Herbaryumu(ANK), Ziraat Fakültesi bünyesinde, Alman botanikçi Kurt Krause ve asistanı Hikmet Birand tarafından 1933’te kuruldu. Ve yıllardır sadece bitki bilimi değil ziraat, eczacılık, tıp fakülteleri ve daha çok sayıda bilim dalı ve merkeze temel bilgi kaynağı olmaya devam ediyor. Ülkemiz, dünyanın en zengin bitki çeşidine sahip coğrafyaları arasında. Haftada bir yeni tür eklenecek kadar zengin bir floraya sahip. Herbaryumumuzda yaklaşık 250 bin bitki örneği koruma altında. Türkiye’de yaklaşık olarak tür ve tür altı kategorileri dahil 12 binin üzerinde bitki türü var. Bunun 4 bine yakını da endemik. Ankara da bu bakımdan oldukça zengin. Yapılan araştırmalar, başkent Ankara’daki bitki türünün İngiltere’nin bitki türünden daha zengin olduğunu ortaya koyuyor.

KENTİN EN İYİ KOLEKSİYONUNU İÇERİYOR

Çoğu kişi Ankara’yı tarif ederken ‘bozkırın ortasında‘ diye tabir eder ama aslında alakası yok. Başkent Ankara, yaşam alanı çeşitliliğinden dolayı bitki çeşitliliği zengin olan illerimizden biri. Ankara’da Tuz Gölü’ne yakın olan civarlar bitki örnekleri bakımından oldukça çeşitli. Yani, kentin ormanlık alanlarına göre kıyasladığımızda daha çok bitki çeşidi görebiliyoruz. Bu bakımdan büyük bir avantajı var. Ayaş, Nallıhan, Beypazarı gibi ilçelerde Karadeniz ardı olduğu için oldukça geniş bir biyoçeşitlilik var. Herbaryum, Ankara’da kurulduğu için ilk yıllarda İç Anadolu ve çevresinde bitki örnekleri toplanmış, bu yüzden kentin bitki türüne dair en iyi koleksiyonu içeriyor. Ankara’da yetişen 2 bin 500 bitki türüne ait 12 bin 500 civarında bitki örneği var. Bunun 400 tanesi endemik, 90 tanesi de korunması gereken türler altında. Beypazarı geveni, yanardöner, yer kuduzotu, bey sümbülü, Türk kayagülü, başkentte koruma altında olan bitkilerden birkaçı.

ÖZÜMSEMESİ VE YAŞATMASI OLDUKÇA ÖNEMLİ

Başkent Ankara’da şimdilerde neredeyse her ilçemizde o ilçenin adıyla alınan çeşitli bitki türleri bulunmakta. Örneğin, Beypazarı civarında 1997 yılında Beypazarı Geveni keşfedilmiş ve ilçe tarafından oldukça benimsenmiştir. Belediyelerin ve bölge halkının ilçeye özgü bitki örneklerini özümsemesi ve adını yaşatması oldukça önemli ve değerli. Ankara’nın en bilinen endemik çiçeği ise Gölbaşı’nda bulunan Sevgi çiçeğidir. Bu çiçek, Ankara dışında herhangi bir ilde tespit edilmiş değildir. Öte yandan, Ayaş-Beypazarı arasında yaklaşık 8-9 tane korunması gereken hassas bitki türleri bulunmaktadır. Haymana’da Zarif Akyıldız çiçeği, Nallıhan’da Anadolu kirpi otu ve koca soda otu bulunmaktadır.”

ÇELİK DOLAPLARDA MUHAFAZA EDİLİYOR

Herbaryumda en eski bitki türü örneğinin 1844 yılında İstanbul’da toplandığını belirten Selçuk Tuğrul Körüklü, “Başkent Ankara’ya dair toplanmış bitki örnekleri ise 1933’lü yıllara dayanıyor. O yıllarda, Cebeci, Keçiören, Çankaya gibi ilçelerden toplanan birçok bitki örneği var. Bu bitki türü ve örneklerine ev sahipliği yapan herbaryumda bitkiler, özelliklerini kaybetmeden özel bir şekilde bası altında tutularak muhafaza ediliyor. Yaklaşık 250 bin civarında bitki örneğimiz bulunmakta fakat herbaryumun yaklaşık 500 bin örneğe kadar kapasitesi bulunmakta. Çelik dolaplarda muhafaza edilen bitki örneklerinin bulunduğu alanda ısı ve nemin belli sabit bir değerde olması lazım. Nemin yüzde 40-60 dolaylarında ısının da 22-23 derecelerde olması gerekiyor. Öte yandan, kurutulmuş bitki örnekleri muhakkak bir etiket içermek zorunda. Bu etikette bitkinin yer aldığı herbaryumun adı, bitkinin hangi aileye ait olduğu, nereden, kimin tarafından, ne zaman ve hangi ekolojik şartlarda toplandığına ilişkin bilgilerin bulunması gerek” ifadelerini kullandı.

Ankara Üniversitesi Tandoğan Yerleşkesi’nde yer alan herbaryum randevu alınarak ziyaret edilebiliyor. Randevu almak isteyen araştırmacılar, öğrenciler ve vatandaşlar (0312) 216 87 16 no’lu telefondan bilgi alabiliyor.