Soğuk kış gecelerini ısıtan gelenek: "Dengbejlik"

AĞRI (AA) - ORHAN GÜNGÖR - Kürt kültürünün önemli sembollerinden biri dengbejlik geleneği, ana merkezlerinden olan Ağrı'da yaşatılmaya çalışılıyor.

Evdale Zeynike Kültür ve Sanat Derneği Başkanı Fehmi Atmaca, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bir toplumun tarihi ve kültürüyle var olduğunu belirtti.

Bir toplumda eğer kültür ve tarih yok olmuşsa o toplumun da yok olacağını dile getiren Atmaca, "Kürtlerin yazılı bir kaynağı olmadığı için kültürümüz ve tarihimiz bugüne kadar dengbejler vasıtasıyla günümüze kadar gelmiştir" dedi.

Atmaca, 12 Eylül askeri darbesinden sonra dengbejliğin yasaklandığı için yok olmanın eşiğine geldiğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"Son 10 yılda ülkemize gelen demokrasi nedeniyle bu alanda bazı dernekler ve kurumlar kurulmaya başlandı. Yasaklanmış, bastırılmış dengbejler de yeniden sahneye çıkmaya başladılar. Biz de bu geleneğin ve kültürün yok olmaması için Evdale Zeynike diye bir dernek kurduk. Evdale Zeynike, Ağrılı eski bir ozanımızdır ve 100 yıl önce vefat etmiştir. Günümüze intikal eden dengbejlik geleneği ve kültürü de Evdale Zeynike'nin devamıdır. Evdale Zeynike bir kaynak olarak gösteriliyor. Derneğimiz sayesinde dengbejleri tespit ederek belli yarışma programları yapıyoruz. Şu anda valilikle yaptığımız görüşme neticesinde bir proje yaptık. Bu projeyi Kültür ve Turizm Bakanlığı'na gönderdik. Şubat ayı içerisinde dengbejlik yarışması yapacağız. Amacımız geleneğimizin devam etmesi."

Serhat bölgesinin kışlarının çok uzun olduğunu anımsatan Atmaca, "Kış aylarında uzun geceleri geçirmek için köylerde dengbej divanları kurulurdu. Bir köyde bütün insanlar gider büyük bir divanda toplanırlardı ve dengbejler yarışırlardı. Öylece o gelenek ve kültür günümüze kadar geldi" şeklinde konuştu.

Dengbejlerden Ayhan Özdemir de dengbejlik kültürünün Kürt halkının geleneği olduğunu söyleyerek, "Eskiden televizyon ve teyp yoktu. Dengbejlik atalarımızdan, dedelerimizden ve Evdale Zeynike'den bugüne gelmiştir. Köy cemaatleri dengbejlikle zamanlarını geçiriyorlardı. Eskiden at sırtında gelinleri getirirken dengbejler düğünü şenlendiriyordu. Eski dengbejlerden bazı eserler almışız gücümüze ve sanatımıza göre bizler de toplumlarda böyle söylüyoruz" ifadelerini kullandı.

- "Dengbejlik TRT 6 ile beraber yeniden canlandı"

Vatandaşlardan Ayhan Atmaca ise dengbejliğin çok eskilere dayandığını belirtti. Düğünlerine eskiden hep dengbejlerin geldiğini ifade eden Atmaca, şöyle konuştu:

"Dengbejlik kültürü ortadan kalkmıştı ama TRT 6 ile beraber TRT'nin öncülüğünde dengbejlik kültürü yeniden gündeme geldi. Dengbejler TRT6'ya giderek kendi türkülerini, kültürlerini icra etmeye çalıştılar. Bizim Ağrı'da da dengbejlere yönelik bir dernek kuruldu. Bu kültürün tabii yok olmaması lazım. Bu kahvede dengbej türkülerini zevkle dinliyoruz. Bunun devamını diliyoruz."