Dikkat! Kadınlarda dört fazla görülüyor
Güncelleme Tarihi:
Sonbahar, doğadaki tüm canlıların fiziksel ve ruhsal olarak değişim yaşadığı bir dönem. Günlerin kısaldığı, gün ışığının azaldığı sonbahar ve kış aylarına uyum sağlamak üzere beyin kimyasında bazı değişimler olduğunu belirten Acıbadem Adana Hastanesi Psikiyatrist Püren Akçalı bazı kişilerde bu biyolojik dengenin yeni mevsim ritmine ayak uyduramadığını ve “mevsimsel depresyon” olarak da bilinen sonbahar depresyonunun geliştiğini söylüyor.
Sonbahar geldi, havalar aniden soğudu, rüzgâr ve yağmur artık günlük hayatımızın bir parçası. Peki, güneşin pırıl pırıl parladığı o neşeli yaz günlerinden havanın sık sık kapandığı sonbahara geçmek kişileri nasıl etkiliyor? Bu sorunun yanıtı araştırmalar “yüzde 5” olarak veriyor. Yani her yüz kişiden 5’i hastalık düzeyinde etkilenerek sonbahar depresyonu yaşıyor. Bu kişilerin mutlaka tedavi olması gerektiğini belirten Acıbadem Adana Hastanesi Psikiyatrist Püren Akçalı, “Sonbahar depresyonu sık yaşanan bir durum. Mevsim geçişlerinde her yüz kişiden 30 ile 40 kişiyi etkiliyor ama bu tedavi gerektirmeyen bir durum düzeyinde oluyor. Kişiler iç sıkıntısı yaşıyor ama bir süre sonra bu ruh halini üzerinden atıyorlar. Ama yüzde 5’i ise bu sıkıntılı süreci ancak tedavi ile atlatacak kadar ağır yaşıyorlar” diyor.
Yılda 2 kez tekrarlayabilir
Sonbahar Depresyonu; en az iki yıl üst üste olmak üzere, yılın belli mevsim dönemlerinde tekrarlayabilen, kişinin günlük yaşamdaki olumsuz etkilenişlerinden bağımsız olarak oluşan bir depresyon türü. Nadiren ilkbahar ve yaz aylarında görülebiliyor. Bu depresyona kadınlarda erkeklere göre dört kat fazla rastlanıyor. Ekvatordan uzak, gün ışığının daha az olduğu bölgelerde yaşayanlarda, aile geçmişinde depresyon ve duygu durum bozukluk öyküsü olanlarda, kansızlık, D Vitamini eksikliği ve hipotiroidi gibi tıbbi durumların varlığında daha sık görülebiliyor
Genetiğiniz depresyon nedeni olabilir
Genetik ve biyolojik etkenlerin mevsimsel depresyon gelişmesinin en önemli nedenleri olduğunu belirten Psikiyatrist Akçalı sonbahar ve kış aylarında gün ışığının azalması ile beyin kimyasında değişiklikler oluştuğu, bunun da mevsimsel depresyonu tetiklediği görüşünün yaygın olduğunu vurguluyor. Gün ışığının azalması, karanlık saatlerin artması ile birlikte beyinde serotonin hormon düzeyinde azalma, melatonin hormon düzeyinde ise artış olduğunu, bu iki hormon düzey değişiminin de mevsimsel depresyon gelişimine neden olduğunu belirtiyor.
Bu belirtilere dikkat!
Sonbahar depresyonunda kişi çoğunlukla kendini mutsuz, çökkün ve yorgun hissediyor. Sabah yorgun uyanma, sinirlilik, ağlamalar, dikkat dağınıklığı, ilgi ve istek kaybı, kas ve eklem ağrıları gibi depresyon belirtileri söz konusu olabiliyor. Sonbahar depresyonunda diğer depresyonlarda olan uyku ve iştahta azalma yerine aşırı yeme ve kilo alma, karbonhidratlı besin tüketme isteği, gündüz uykulu hal ve uyku isteğinde artış görülür. Eğer bir kişi, bu belirtilerden beş veya daha fazlasını en az iki hafta süre ile yaşıyorsa mutlaka bir psikiyatriste başvurması gerekiyor.
Riski azaltan faktörler var
Düzenli uyku, sağlıklı beslenme, gün ışığından daha fazla yararlanmak için güneşli açık havada yürüyüş, iyi hissettiren insan ve hobilere daha fazla zaman ayırmak gibi önlemler sonbahar depresyonu riskini azaltıyor.
Tedavi farklılaşabiliyor
Sonbahar depresyonu tedavisinde psikiyatri hekiminin depresyonun şiddetine göre belirleyeceği psikoterapi, ilaç tedavisi veya fototerapi yöntemleri kullanılabiliyor.