"Bağdat-Berlin Hattı'nda Kırılma Noktası Belemedik"

ADANA (AA) - Almanlar tarafından 1898'de yapımına başlanan Bağdat-Hicaz Demiryolu'nun geçtiği Pozantı ilçesi sınırlarındaki Toros dağlarının eteğinde yer alan Belemedik köyünün tarihi, yazarlar Teyfik Kısacık ve Ahmet Nadir İşisağ'ın hazırladığı kitapta anlatıldı.

Eski Almanya Fahri Konsolosu ve Belemedik Güzelleştirme ve Yaşatma Derneği kurucularından Teyfik Kısacık, İşisağ ile hazırladığı "Bağdat-Berlin Hattı'nda Kırılma Noktası Belemedik Toros Tünelleri" adlı kitap hakkında AA muhabirine açıklamada bulundu.

Belemedik'te yaklaşık bir asır önce Almanlar'ın yaptırdığı demiryolunda çok sayıda Türk işçi çalıştığını anlatan Kısacık, burayla ilgili kaynak niteliği taşıyan eserlerin azlığına dikkati çekti.

Kısacık, kitabı hazırlamalarının uzun vakit aldığını ve yaklaşık 7 yılda eseri oluşturduklarını ifade ederek, ulaştıkları bilgilerle kaynak niteliğinde önemli bir kitabın ortaya çıktığını söyledi.

Yaptıkları araştırmalarda önemli bilgilere ulaştıklarını aktaran Kısacık, şunları kaydetti:

"Bağdat Demiryolları Projesi uygulamaya konulduğunda varlığı dahi söz konusu olmayan Belemedik, fizibilite çalışmalarında demiryolunun Toroslardan geçeceği en uygun fakat aynı zamanda en zor nokta olarak belirlendi. En büyük şantiye buraya kuruldu. Belemedik'te Ruslar, Anzaklar, Fransızlar, Rumlar, Yunanlılar, Yahudiler, Avusturalyalılar, İsveçliler, Almanlar ve Türkler çalıştı. Bazıları gönüllü, bazıları zorla esir olarak, bazıları ise para kazanıp rahat yaşamak için. Belemedik, Bağdat Demiryollarını Projesi'nin en önemli geçiş yeri konumundadır."

Kısacık, Belemedik'te savaş esirlerinin de çalıştırıldığını anlatarak, şöyle devam etti:

"Anzaklar, Belemedik için ayrı bir önem taşımakta. Çünkü 25 Nisan 1915 yılında Osmanlı Deniz Kuvvetleri AE2 adlı denizaltını vuruyor ve 20 İngiliz ve 4 Anzak mürettebatı esir alıyor. 25 Nisan 1915'te esir alınan AE2 denizaltısının komutanları ve personeli aynı gün İstanbul'a oradan Afyon'a sonra da Belemedik'e getiriliyor. Esirlerin bir kısmı teknisyen olduğu için buradaki demiryolu inşaatında çalıştırılıyor. Savaş bittikten sonra İngilizler ölen askerlerini alarak Bağdat'daki İngiliz mezarlığına götürüyor. Esir olan 4 Anzak askerinden 1 tanesi hastalıktan birisini de kazada ölüyor. Anzaklar ölen 2 arkadaşlarını Belemedik'te bırakarak memleketlerine dönüyor. Ulaştığımız bu bilgileri Avustralya'da öğrenen bazı kişiler bizimle irtibata geçti ve onları Belemedik'i gezdirdik. Bu konunun detaylı hikayesi de kitapta yer alıyor."

Kısacık, İşisağ ile hazırladıkları kaynak niteliğindeki eseri ilerleyen süreçte Almanya'da sergilemek istediklerini de sözlerine ekledi.