Enerjide hırsız maymun denklemi

Aç maymunlar şehre inip yiyecek çalıyor. Zavallı bir köylünün seyyar yiyecek tezgahını talan ediyorlar. Şehirde bir de bu işleri engellemek için maymun avcısı var. Yakalanan maymunun vay haline. Yavru maymunlardan birini kaçarken tellerdeki elektrik çarpıyor. Kolları yanan yavruyu şefkatle tedavi eden hayvan hastanesi de aynı şehirde...

Hırsız Maymunlar belgeseli aynı olayın farklı aktörler açısından nasıl yaşandığını göstermesi açısından inanılmaz etkileyiciydi. Keşke her olayda aynı "çoklu bakış"ı uygulayabilsek.

Örneğin Rusya neden Gürcistan’a acımasızca saldırdı?

Rusya açısından bıçak kemiğe dayanmıştı da ondan. Kosova’nın bağımsızlığı Rusya için dönüm noktası oldu. Rusya Federasyonu içinde ayrılıkçı olabilecek pek çok yapı var. Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyelikleri gündemde. Rusya, federasyonu toparlamak için bir güç gösterisi yapmak ihtiyacındaydı. Gürcistan’ın başında olan Saakaşvili Rusya’ya bu fırsatı altın tepside sundu.

* * *

Gürcistan’daki savaş Avrupa Birliği’nin enerji güvenliği meselesini yeniden gündeme getirdi. Sarkozy başta, Batılı liderler Moskova’ya boşuna koşmadılar.

Peki ama Batı’nın enerji güvenliği gerçekten tehlikede mi? Rusya Parlamentosu’nun Başdanışmanı Dugin’in dediği gibi Bakü-Ceyhan öldü mü? Elbette ölmedi, ama yara aldı, zira Gürcistan’daki çatışma yüzünden oradaki her türlü enerji yatırımının risk maliyetleri arttı.

Rusya açısından boru hattına saldırmak akıllıca bir iş olmaz çünkü çıkarına değil. Bakü-Ceyhan dediğimiz oluşumun içinde İngiliz, Japon, Norveçli, Amerikalı, Fransız, İtalyan enerji devleri var. Türkiye’nin ise bu badirede Rusya’ya karşı cepheleşmenin içine çekilmek istenmesi normal.

* * *

Bütün bunlar olurken Gürcistan’daki politik liderlik hataları yüzünden İran’ın eli güçlendi. Zira Avrupa’nın enerji güvenliği böyle emrediyor. Rusya bir taşla pek çok kuş vurmuş oldu.

İran’ın eli ne kadar güçlendi? Amerikalılar, İran’da 20 milyon dolar üzerinde yatırım yapan tüm şirketlere ambargo uyguluyor. Avrupa bu ambargoyu sorgulamak durumunda.

Türkiye ise geçtiğimiz yıl Amerika’ya rağmen İran’la gaz alımı için bir iyi niyet protokolü imzaladı. Burnumuzun dibindeki İran gazını almamız çıkarımızadır. Amerikan politikaları yüzünden kaynak çeşitlendirmemizin engelleniyor olması ise reel politikanın gerçeklerinden.

Şimdi ise İran, Gürcistan’da olan bitenden sonra artık kendini vazgeçilmez görüyor ama yeterli teknolojik yatırımı yapamadığı için Avrupa’ya ne kadar gaz verebileceği kuşkulu. Rusya’nın gücü Bakü-Ceyhan’ı engelleyemedi, ama şunu kesinlikle söylemek mümkün: Avrupa’yı besleyecek Nabucco hattını Amerikan politikaları engelliyor.

Enerji denklemine Hırsız Maymunlar yaklaşımıyla baktığımızda özetle görebildiklerimiz bunlar.