Piyasalar denge arıyor

Piyasaların öncelikli gündemi Rusya-Ukrayna savaşı olmaya devam ediyor. Borsalarda satıcılı seyir sürerken altın, petrol, ABD doları ve tahvil faiz oranlarında önemli dalgalanmalar görüldü. Bir bakıma taşlar yerinden oynadı ve yeni denge arayışı sürüyor. ABD ve Almanya başta olmak üzere borsalarda çıkış trendleri de zarar gördü. Yatırımcının en iyi dostu olarak bilinen ‘trend’ borsalar için güç göstergesidir. Trend yoksa güç de yoktur. Dış borsalardan bahsedince bir detay vermekte yarar var. Almanya Borsası (Dax Endeksi) ABD Borsalarına göre daha zayıf. Ayrıca Euro güç kaybederken ABD doları değer kazanıyor. Bu görünümde, bir ölçüde ABD finansal varlıklarının güvenli liman özelliği taşımasının yanı sıra Almanya ve Avrupa ekonomilerinin savaştan daha fazla etkilenecek olmasının payı olsa gerek. Bilindiği üzere Rusya, Almanya’nın en önemli doğalgaz ve petrol tedarikçisi. Zaten geçen hafta Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck “Almanya Rus gazına bağlı. Almanya Rusya’ya yönelik yaptırımlardan etkileniyor” dedi. Bu açıklama Rusya Devlet Başkanı Putin’in biraz hoşuna gitmiş olabilir. Rusya, Ukrayna’yı işgal etmeden önce gelecek tepkileri mutlaka hesaba katmıştır. Aksi düşünülebilir mi? Avrupa’nın enerjide Rusya’ya bağımlı olması, geçen hafta 643 milyar dolar olarak açıklanan rezervleri ve Çin’in yanında olması gibi elini kuvvetlendirecek kozların da farkında elbette. Almanya Ekonomi Bakanı’nın açıklaması bir bakıma bunu doğruladı. Buna karşılık Almanya Dışişleri Bakanı’ndan, “Rusya’ya yaptırımlarda tüm boşlukları kapatmamız gerekiyor” açıklaması geldi. Bu siyasi bir açıklama tabi ki.

YAPTIRIMLAR DEVAM EDİYOR

Moody’s ise “Rusya-Ukrayna krizi global ekonomik görünüme yeni riskler ekledi” derken çatışmanın daha fazla tırmanmasının Avrupa’nın ekonomik toparlanmasını riske sokacağını bildirdi. Bununla birlikte bazılarına göre soğuk savaş yıllarını çağrıştıran yaptırımlar da devam ediyor. Rusya ekonomik olarak baskı altına alınmış durumda. Rusya Borsası günlerdir kapalı ve bir süre daha kapalı kalacak. Rusya’da döviz çıkışına yönelik sermaye kontrolleri devam ediyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, Rusya’nın kredi notunu bir haftada ikinci defa düşürdü ve uzun vadeli döviz cinsinden “BB+” ve yerel para cinsinden “BBB-” olan kredi notlarını “CCC-”ye indirdi. Artık Rusya, yatırım yapılamaz ve aşırı riskli ülke konumunda. Bir bakıma Rusya tahvilleri için çöp seviyesine ramak kaldı demek doğru olacak. Diğer yandan savaş tüm hızı ile devam ediyor. Piyasaları daha da rahatsız eden aşama, Rus ordusunun Ukrayna’daki Zaporijya Nükleer Santrali’ne saldırması oldu. Eğer patlarsa Çernobil’in 10 katı olur haberleri çok tedirgin etti. ABD ve Avrupa, ekonomik yaptırımlarla cevap verirken Rusya ile savaşmayacaklarını açıkça beyan ettiler. Ukrayna bu durumda daha ne kadar dayanır bilinmez ama Ruslar Kiev’e girerse işgalde çok önemli bir aşama tamamlanmış olur. Sonra ne olacak? Rusya, Ukrayna’nın tamamını işgal edip orada kalacak mı? Yoksa yönetimi kendine göre değiştirip çekilecek mi? Veya sırada başka ülkeler mi var? Bazı emareler olsa da bu durum belirsizliğini koruyor. Oradan piyasalara geçiş yapacak olursak, belirsizlik devam ettiği sürece dalgalı seyir ve yön arayışı sürecek gibi görünüyor.

POWELL BELİRSİZLİĞİ GİDERDİ

Savaş ile birlikte merak edilen diğer konu ABD Merkez Bankası (Fed) ne yapacak, nasıl tepki verecek sorusu idi. Bu soru geçen hafta Fed Başkanı Powell’ın Kongre’de yaptığı açıklamalar ile önemli ölçüde cevabını buldu. Fed Başkanı Powell’ın konuşmasının detayında şu vurgular dikkat çekti; Mart ayında faiz artışı başlayabilir, faiz artışının ardından bilanço küçültme operasyonu başlayabilir, 25 baz puanlık faiz artırım adımları uygun ancak enflasyondaki yükselişin sürmesi durumunda daha agresif ve 50 baz puanlık faiz artışları olabilir, artan mortgage faiz oranları konuta olan talebi soğutabilir, ABD’nin Rusya’yı işgali ABD ekonomisinde belirsizlik yarattı durum yakından izleniyor. Powell, bir bakıma ABD para politikasının seyrine ilişkin Rusya-Ukrayna savaşıyla başlayan tartışmalara noktayı koydu. Bu durumda, ocak ayındaki Fed toplantısının ardından ortaya konulan yol haritasının aynen yürürlükte olduğu da görüldü. Cuma günü 678 bin olarak açıklanan (beklenti 400 bin) ABD tarım dışı istihdam verilerinin Fed’in elini daha da kuvvetlendirdiği bir gerçek. Ayrıca yüzde 7.5 ile son 40 yılın en yüksek enflasyonu yaşanıyor. Petrol, doğalgaz ve buğday başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yükseliş, enflasyondaki çıkışın en azından bir süre daha devam edeceğini gösteriyor. Bu bakımdan 10 Mart Perşembe günkü ABD enflasyon verileri (TÜFE) yakından takip edilecek. Muhtemelen yüksek gelecek. Yüksek enflasyon ve istihdam Fed’i faiz arttırım konusunda destekleyecektir. Nitekim, Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin Fed’in faiz oranlarını artırmaya başlama ihtiyacını değiştirmediğini ve aslında zaten aşırı yüksek enflasyona yönelik yukarı yönlü riski artırdığını söyledi. Fed bu şekilde. Peki yine 10 Mart Perşembe günkü yapılacak toplantıda Avrupa Merkez Bankası ne yapacak? Savaş yokken dahi faiz artırım konusunda tereddüt yaşayan Avrupa Merkez Bankası’nın savaşın etkilerini derinden hissedecek Avrupa ekonomisinde faiz artışına gitmesi ve sıkı para politikası uygulaması daha da zorlaştı. Bunu önümüzdeki haftaki toplantıda muhtemelen teyit edecek. Aksi sürpriz olur.

ALTINDA YÜKSELİŞ DEVAM EDİYOR

SAVAŞ ile birlikte ‘güvenli liman’ özelliğinin öne çıkmasıyla altınının ons fiyatındaki yükseliş devam ediyor. Fed’in parasal sıkılaştırma operasyonlarının 16 Mart toplantısıyla başlayacak olması ve ABD dolarındaki değerlenme normal şartlarda altın üzerinde baskıya neden olacak gelişmeler olabilirdi. Ancak savaş yeni koşulları ve fiyatlamaları beraberinde getirdi. Altın fiyatını etkilemesi olası parametrelere değinecek olursak; Faiz, enflasyon, ABD dolarının seyri, fiziki alım satımlar, jeopolitik gelişmeler ve öncü merkez bankalarının para politikalarını, saymak mümkün. Bu dönem Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte jeopolitik gelişmeler ve güvenli liman ihtiyacı fiyatlanıyor.

PETROLDE TARİHİ ZİRVEYE DOĞRU

Rusya-Ukrayna savaşından en fazla etkilen emtiaların başından petrol geliyor. Rusya’nın önemli bir petrol üretici olması ve tedarikte yaşanabilecek olası aksaklıklar ile geçen haftaki OPEC+ Grubu’nun son toplantısından ılımlı bir üretim artışı çıkması fiyat artışını destekledi. Brent petrol dün 118 doları test ettikten sonra biraz geriledi. Hatırlanırsa, 2007 yılında tarihi zirve olan 147 dolar görülmüştü. ABD’li yatırım bankası JPMorgan’dan ise “Rusya’daki arz düşüşü devam ederse Brent petrolü 185 dolara çıkabilir” gibi oldukça dikkat çekici bir açıklama geldi. Piyasalar bir bakıma savaşın seyrini petrol ve altın fiyatı üzerinde okuyor denebilir. Petrol fiyatındaki yükseliş Türkiye gibi petrol ithal eden ülkeleri fazlasıyla tedirgin ediyor. Enerji faturası ve enflasyon üzerindeki etkileri her geçen gün artıyor.

BORSA DİRENÇLERDE ZORLANIYOR

Borsada tepki çıkış direnç seviyelerini geçmekte zorlandı ve satışla karşılaştı. Yatay seyir korunuyor. İlk destekler 1.950-1.910 seviyelerinde görülürken sonraki destekler 1.850 ve 1.726 seviyelerinde bulunuyor. İlk direnç ise 2.050 seviyesinde. Tepki çıkışının devamı için bu seviyenin geçilmesi gerekecek. Sonraki dirençler 2.100-2.150 seviyelerinde bulunuyor. Endekste görülen tepki alımları henüz güç kazanmış görülmüyor.

DÖVİZ MEVDUATINDA DÜŞÜŞ EĞİLİMİ SÜRÜYOR

Borsa İstanbul’da yabancı satışları ivme kaybetse de devam ediyor. TCMB verilerine göre, 25 Şubat ile biten haftada, hisse senetlerinde 87 milyon dolar, tahvil bonoda (DİBS) 370 milyon dolar yurtdışı yerleşiklerin (yabancı yatırımcıların) satışları söz konusu. Borsa İstanbul’da hisse senetlerinde yabancı payı tekrar yüzde 40’ın altına indi. TCMB brüt rezervleri hafif düşüşle 113.1 milyar dolara gerilerken kur korumalı mevduat paketinin etkisiyle bankalardaki döviz mevduatındaki düşüş sürüyor. 25 Şubat haftasında, 215 milyar dolar seviyesinde. Yılbaşında 237 milyar dolardı. Geçen haftanın diğer gelişmesi beklentileri aşan şubat enflasyon verileri oldu. TCMB politika faizi ve enflasyon farkı 40 puanı aştı.

TÜRKİYE’NİN CAZİBESİ ARTAR MI?

Bu arada savaş ile birlikte Rusya’dan çıkan veya Rusya’ya gidecek para Türkiye’ye gelebilir gibi bazı tahminler yapılmaya başlandı. Şu anda bu yönde bir emare yok. Yine de para akışı yani sıcak para hareketleriyle konut piyasasını yakın takibe almakta yarar var. Uluslararası Finans Yatırımcısı Mark Mobius, “Türkiye’nin cazibesi artacak. Ukrayna Krizi Türkiye gibi ülkelerin yatırım değeri açısından öne çıkmasına sebep olacak” yorumunu yaptı. Ne diyelim, dileriz bu öngörü gerçeklik kazanır.

YUKARIDA YER ALAN BİLGİLER TAVSİYE NİTELİĞİ TAŞIMAYIP YATIRIM DANIŞMANLIĞI KAPSAMINDA DEĞİLDİR, YATIRIMCI PROFİLİNİZE UYMAYABİLİR.