Yurtsan Atakan: Hortum GAP'a uzanmış

Yurtsan ATAKAN

Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) ile birlikte GAP bölgesine yaptığımız ziyarete geçen yazımda kısaca değinmiştim. TBV, yönetim kurulu toplantısını Faruk Eczacıbaşı başkanlığında Şanlıurfa'da yapmış ve GAP için hazırladığı Bilişim Stratejileri Raporu'nu tanıtmıştı.

GAP gerçekten çok etkileyici bir proje. Türkiye'de bu kadar büyük ölçekli bir projenin, bu kadar ince ayrıntılarla planlanabilmiş ve bu planın bugüne kadar bir ölçüde başarıyla yürütülebilmiş olması, içinde bulunduğumuz krizi aşabilecek güce sahip olduğumuzun gözle görülür bir kanıtı.

Bir ölçüde başarıyla yürütülen diyorum çünkü ilk master planda 2005'de tamamlanması hedeflenen proje, yatırımların kesintiye uğratılması yüzünden bu tarihte bitemeyecek. Bu yüzden GAP için ikinci bir master plan yapılmış ve bitiş tarihi 2010 olarak revize edilmiş. Bu revizyon sırasında ilk master planda öngürülemeyen bazı yeni unsurlar da projeye dahil edilmiş. Ancak ilk master planda unutulan bilişim stratejileri, ikinci master planda da unutulmuş. Neyse ki bu eksikliğin son anda farkına varan yetkililer, 2000 Ekim'inde TBV'ye başvurarak, GAP için bilişim stratejileri geliştirilmesini istemişler.

Ahmet Güvener, Nezih Kuleyin, Tayfun Uğur ve TBV'nin her projeye koşan süpermeni Tuncer Üney'den oluşturulan TBV proje grubunun çalışmalarının sonucunda ortaya çıkan GAP Bilişim Stratejileri Raporu (www.tbv.org.tr/ turkish/gundem/gap-rapor.doc), projelendirilip hayata geçirildikleri takdirde bölge kalkınmasına doping etkisi yaratacak stratejiler içeriyor.

Bu stratejiler arasında hiç vakit kaybedilmeden projelendirilmesi gereken, hayati stratejiler de var. Bunlar özellikle, bölgenin bilişim altyapısı ve bölge insanının eğitimiyle ilgili konuları kapsıyor. Orta ve uzun vadeli stratejilerin hayata geçirilebilmesi için altyapı ve eğitim şart.

Bölgenin bilişim teknolojileri açısından şu andaki hali içler acısı. Çok sayıda analog santralin kurulu olması, bireysel İnternet kullanımının önünde büyük bir engel oluşturuyor. GAP bölgesindeki toplam İnternet abonesi sayısının yalnızca 500 olması, bu acı gerçeğin en iyi kanıtı. İnternet kullanımı bölgedeki kamu ve özel kurumlarda da çok düşük seviyede.

TBV'nin önerisi, bölgedeki iletişim altyapısının sayısal iletişime olanak verecek şekilde tamamlanması yönünde. Bunu yapabilmenin en kolay yolu olarak da, zaten Türk Telekom'un gündeminde olan, Türkiye'nin birçok ilinde yapılmaya çalışılan kablo TV altyapısının bölge için öncelikli olarak ele alınması gösteriliyor. Böylece evlere kesintisiz İnternet bağlantısı sağlanmış olacak.

Bölgeye yapılan yatırımı şimdiden amortise eden GAP'ın 2010 yılında tamamlanması hedefleniyor. Ancak bölgeye yapılan yatırımın muslukları kısılmış. Toplam proje bedeli 32 milyon dolar olan GAP için bugüne kadar yapılan harcama 14,5 milyar dolar. Gelinen aşamada Türkiye'nin toplam elektrik enerjisi üretiminin yüzde 42,4'ünü karşılayan GAP, Türkiye ekonomisine tarım ve diğer gelirleri hariç yalnızca enerji alanında yılda 820 milyon dolar katkıda bulunuyor. Bölgeye yapılan yatırımı şimdiden amortise eden GAP'a yapılan yıllık yatırım ortalaması ise 600 milyon dolar civarında. Yani bölgeye yapılan yatırım, bölgeden elde edilen gelir kadar bile değil.

Hortumun ucu Güneydoğu'ya kadar uzanmış. Güneydoğuya kadar uzanan hortumun acilen içinden veri akan İnternet hortumuyla değiştirilmesi gerekiyor. Dileriz TBV'nin bölge için geliştirdiği stratejiler kağıtta kalmaz ve en kısa zamanda projelendirilerek hayata geçirilir.