Yurtsan Atakan: Dünya harikası bir anıt bırakmak

Yurtsan ATAKAN

Hayal gücünün görebildikleri asla yok edilemez demiş MÖ 64-MS 21 yılları arasında yaşayan Yunanlı coğrafyacı Strabo.

Hayallerdir dünyanın yuvarlak olduğunu keşfeden, azgın okyanusları aşıp Amerika'ya ulaşan, uzayın bilinmez boşluğuna dalıp Ay'a ayak basan, dünya üzerinde irili ufaklı sayısız anıtlar bırakan.

Her büyük medeniyet gelecek nesillere bir anıt bırakmak ister. Bu anıtlardan kimi o medeniyetin gücünden duyduğu gururun ifadesi, kimi de gücünün gelecek nesillerce de artırılarak sürdürülmesini sağlayacak birer araçtır.

Dünyanın yedi harikası olarak bilinen antik çağın mimari anıtları, İskenderiye Feneri hariç birinci gruptaki anıtlardandır. Tac Mahal, Aya Sofya, Eyfel Kulesi, Özgürlük Anıtı gibi mimari harikalar da bu sınıfta değerlendirilebilir.

New York limanının girişindeki bir ada üzerine kondurulan 46 metrelik dev heykel Özgürlük Anıtı, bir medeniyetin gücünü hatırlatmanın dışında, ''dünyayı aydınlatan özgürlüktür'' mesajını vererek, yaratıcısı medeniyetin kültür elçiliği görevini de yürütmektedir. Amerika'nın bağımsızlığının 100. yıldönümü vesilesiyle Fransa tarafından hediye edilen Özgürlük Anıtı, 19. yüzyıl boyunca özgürlük ve yeni bir hayat kurma hayaliyle Amerika'ya akın eden milyonlarca göçmeni ufuktan selamlayan ilk umut görüntüsü olmuştu.

Çin Seddi, Sidney Opera Binası, Empire State Gökdeleni, Itaipu hidroelektrik santrali, GAP ve SETI gibi harikalar ise gelecek kuşaklara hizmet etmek üzere bırakılan anıtlar olma ünvanını çok daha objektif kriterlerle kazanıyorlar.

Sidney Opera Binası'nın inşa hikayesi de ilginç. Açıldığı 1973 yılından beri her yıl milyonlarca izleyiciyi ağırlayan ve 200.000 turist çeken kültür abidesinin yapılmasına 1954 yılında karar verilmiş. Ancak 7 milyon dolar olarak hesaplanan maliyet bedelinin finansmanında sorunlar yaşanması üzerine, dönemin başbakanı Josepp Cahill dahiyane bir finans modeli bulmuş. O güne kadar ancak 900.000 dolarlık bir finansman toplayan projeye, düzenlenen Opera Binası Piyangosu ile 102 milyon dolar finans sağlanmış.

Tamamlandığında gerçek bir anıtsal harika olacak GAP da bizim gurur kaynağımız olacak. Toplam proje bedeli 32 milyon dolar olan GAP için bugüne kadar yapılan harcama 14,5 milyar dolar. Gelinen aşamada Türkiye'nin toplam elektrik enerjisi üretiminin yüzde 42,4'ünü karşılayan GAP, Türkiye ekonomisine tarım ve diğer gelirleri hariç yalnızca enerji alanında yılda 820 milyon dolar katkıda bulunuyor. Bölgeye yapılan yatırımı şimdiden amortise eden GAP'a yapılan yıllık yatırım ortalaması ise 600 milyon dolar civarında. Yani bölgeye yapılan yatırım, bölgeden elde edilen gelir kadar bile değil.

Dünyanın yedi harikasından biri olan Büyük Piramit'in inşa edildiği yıllarda, bir Mısırlının ortalama ömrü 35 yılmış, yine de herbirinin yapımı en az 20 yıl süren piramitleri inşa etmişler. Ortaçağ'da Parisliler ortalama 45 yıl yaşarmış, yine de inşası 137 yıl süren Notre Dame katedralini miras bırakmışlar gelecek kuşaklara.

Bizim naçizane hayalimiz ise Türkiye'deki tüm okulların İnternet'e bağlanması. Probil'in ortağı Turgut Gürsoy ve Genel Müdürü Ahmet Sezer, tüm okulların İnternet'e bağlanması projesinin teknik maliyetini hesaplıyorlar. Türkiye Bilişim Vakfı ise teknik altyapı üzerinde kullanılacak Yeni Öğrenim Modeli isimli bir proje üzerinde çalışıyor.

Gelecek nesillere hiç unutulmayacak anıtsal bir harika bırakabilmek bizim elimizde. Bu anıtsal projeyi bir kaç yıl içinde gerçekleştirmek, içinde bulunduğumuz kriz ortamında bile mümkün. Unutmayalım ki Empire State Gökdeleni de, ABD'deki büyük bunalım yıllarında yapılmıştı...

yurtsan@hurriyet.com.tr