Yurt dışı borçlanmada merak edilenler

Bu hafta, Murat beyin sorusuyla birlikte diğer maillere de cevap vermeye çalıştık.

* Almanya’da yaklaşık 22 yıl kaldıktan sonra geçen yıl Ankara’ya yerleştim. Daha önce arkadaşlarımdan duymuştum ama konuyu doğru dürüst bilmiyorum. Eşim aslında Alman vatandaşıydı, sonradan Türk oldu. Benim ve eşimin yurt dışı borçlanma hakkım var mı? Eşim, henüz Almanya’da yaşıyor, Türkiye’ye gelmedi. Hangi koşullarda, ne yapmamız lazım?

Murat S.

Murat bey, öncelikle memlekete hoş geldiniz. Türk vatandaşlarının 18 yaşını bitirdikten sonra yurt dışında sigortalı olarak geçirdikleri sürelerle ilgili olarak yurt dışı borçlanma yapılabiliyor.

HANGİ SÜRELER BORÇLANILABİLİYOR?

Yurt dışında sigortalı çalıştığınız dönem için Türkiye’de yurt dışı borçlanma yapabilirsiniz. Bu borçlanmayı yaparken çalıştığınız dönemin haricinde çalıştığınız süre içinde veya sonunda işsiz kalmışsanız, işsiz kaldığınız her dönem için en fazla 1 yıl için yurt dışı borçlanma da yapabilirsiniz. Yani çalışılmayan süre de borçlanılabiliyor, ancak çalışılmayan sürenin borçlanılmasında 1 yıllık süre sınırı konulmuş.

EV KADINLARI BORÇLANABİLİYOR MU?

Ev kadınları ise, sigortalı olarak çalışma zorunluluğu olmaksızın yurt dışı borçlanması yapabilirler. Kadınlar için ayrıca, evli olma zorunluluğu da yok, yani medeni durumlarına bakılmıyor. Borçlanma talebinde bulunanların yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerinin diledikleri kadarı borçlandırılabiliyor.

Sonradan Türk vatandaşı olan eşiniz için şöyle bir ayrım var: Türk vatandaşlığının kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra geçen sigortalılık, işsizlik ve ev kadını olarak geçen süreler borçlanma kapsamında değildir. Yani eşiniz, Türk vatandaşı olduğu dönem için yurt dışı borçlanma yapabilir. Bunun için yazılı başvuru tarihinde Türk vatandaşı olması gerekiyor, eşinizin çifte vatandaş olması da durumu değiştirmiyor, çifte vatandaşlar da yurt dışı borçlanma için başvurabilir.

Borçlanmak için ayrıca yurda dönüş şartı aranmadığından yurt dışında iken borçlanma başvurusunda bulunanlar da, borçlanma hakkından yararlanabilirler.

TAMAMI MI BORÇLANILMALI?

Yurt dışında geçen sürelerden tamamının borçlanılmasında bir zorunluluk yok, başvuru sahipleri, bu sürelerin tamamını borçlanma isteğinde bulunabilecekleri gibi, bir kısmını ya da aylık bağlamaya yetecek bölümünü borçlanma talebinde de bulunabiliyorlar. Ayrıca borçlanma başvuru tarihinden sonra yurt dışında geçen süreleri bulunanların, bu süreleri borçlanma hakkı var. Borçlanılan miktar 3 ay içinde ödenmeli.

İKİ AYRI MAAŞ MI ALACAKSINIZ?

Ülkemizin imzaladığı ikili sosyal güvenlik sözleşmelerine göre; akit taraf ülke mevzuatına göre geçen sigorta primi ödenmiş süreler birbirinin devamı sayılıyor. Aylığa (yaşlılık, malullük ve ölüm) hak kazanılıp hak kazanılmadığının tespitinde her iki ülkede geçen çalışmalar aynı zamana rastlamamak şartıyla birleştiriliyor. Çalışmaların birleştirilmesi suretiyle aylığa hak kazanıldığında aylık, her iki ülkede geçen çalışmalar birlikte dikkate alınarak hesaplanıyor ülkeler bu şekilde hesaplanan aylığın kendi ülkesinde geçen çalışma gün sayısına tekabül eden kısmını aylık (kısmi aylık) olarak ödüyor. Yani çifte maaş yok.